Czym są D-dimery i kiedy warto je oznaczyć?
D-dimery powstają podczas rozkładu fibryny. U zdrowych osób występują one w śladowych ilościach. Ich podwyższone stężenie wskazuje na nasilenie procesów krzepnięcia, może więc sugerować chorobę zakrzepowo-zatorową lub zespół rozsianego krzepnięcia wewnątrznaczyniowego. O tym, czym dokładnie są D-dimery i w jakich sytuacjach można zaobserwować ich podwyższone stężenie, dowiesz się z poniższego artykułu. Przeczytasz również, jakie są normy dla D-dimerów i kiedy warto oznaczyć stężenie tych substancji w surowicy krwi.
![d-dimery-co-to-jest-badanie-normy-wyniki](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/3vytJ383ngVyFvMjqJ9xg6/a82f8577473623ca9a8b0f1a16d87799/d-dimery-co-to-jest-badanie-normy-wyniki.jpg?w=1920&h=1285&fl=progressive&q=90&fm=jpg)
Polecane
![nieprawidlowe-cisnienie-kiedy-udac-sie-do-lekarza](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/IWbtuwnnbViIj23kcMckl/169c4a6d282f725f48e10a0bd0256c6a/nieprawidlowe-cisnienie-kiedy-udac-sie-do-lekarza.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb)
![erytrocyty-krwinki-czerwone-jakie-sa-normy](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/6ek9zP46TxtESNvuPBqtPx/ac39118911721ba23df99936a4639515/erytrocyty-krwinki-czerwone-jakie-sa-normy.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb)
![donorstvo-krovi-khto-mozhe-zdavaty-krov](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/1EJRWgx6rYaBDbsQUUvWrg/23c34eaa6f3a50494fc499695ef41cb7/donorstvo-krovi-khto-mozhe-zdavaty-krov.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb)
![oklady-z-zywokostu-na-stawy-ostrogi-jak-zrobic](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/17xQlMF72UYO6NgFH9Dbin/37fdf0110fa64d21eadbcceeaaa79502/oklady-z-zywokostu-na-stawy-ostrogi-jak-zrobic.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb&f=face)
Czym są D-dimery?
Aby zrozumieć, co to są D-dimery, trzeba znać proces krzepnięcia krwi. Po przerwaniu ciągłości naczynia krwionośnego dochodzi do gromadzenia się płytek krwi w okolicy uszkodzenia. Zatykają one uszkodzone miejsce i pobudzają białka układu krzepnięcia, aby jak najszybciej zatrzymać krwawienie. Jednym z białek najistotniejszych w procesie krzepnięcia krwi jest fibrynogen, który pod wpływem trombiny przekształca się w fibrynę, inaczej zwaną włóknikiem. Ma on stanowić rusztowanie dla powstającej skrzepliny. Z czasem ulega rozpadowi, uwalniając różne substancje. Jedną z nich są właśnie D-dimery, czyli produkty rozpadu fibryny. D-dimery są peptydami powstałymi z rozkładu skrzepliny znajdującej się w naczyniach krwionośnych.
Badanie D-dimerów nie należy do rutynowych oznaczeń laboratoryjnych, w przeciwieństwie do morfologii czy manualnego rozmazu krwi.
Jakie są przyczyny podwyższonego stężenia D-dimerów?
Najczęstszą przyczyną podwyższonego stężenia D-dimerów jest choroba zakrzepowo-zatorowa, objawiająca się jako:
obecność zatoru w tętnicy płucnej,
zakrzepica żył głębokich kończyn dolnych,
zakrzepica żył kończyn górnych,
zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego.
Istnieje też wiele innych przyczyn podwyższonego stężenia D-dimerów, wśród których możemy wymienić:
choroby wątroby,
procesy zapalne toczące się w organizmie,
chorobę niedokrwienną serca,
urazy i operacje,
sepsę,
schorzenia nowotworowe,
ciążę.
Wzrost stężenia D-dimerów obserwuje się również często u osób starszych oraz zmagających się z COVID-19. D-dimery w nadmiarze stwierdza się ponadto podczas terapii, która ma prowadzić do rozpuszczenia się zakrzepu. Monitorowanie skuteczności leczenia odbywa się za pomocą seryjnych oznaczeń stężenia tych substancji w osoczu.
Jak objawia się choroba zakrzepowo-zatorowa?
Chorobę zakrzepowo-zatorową można podejrzewać na podstawie następujących objawów:
ból kończyny pojawiający się głównie podczas ucisku,
obrzęk kończyny,
zaczerwienienie skóry w obrębie kończyny,
wzmożone ucieplenie kończyny,
duszność, której towarzyszy ból w klatce piersiowej,
podwyższona temperatura ciała,
krwioplucie,
znaczne osłabienie.
Jeśli zauważasz u siebie takie objawy, nie czekaj i natychmiast zgłoś się do lekarza pierwszego kontaktu. Choroba zakrzepowo-zatorowa to stan zagrażający życiu.
Jakie są normy dla D-dimerów?
Prawidłowy poziom D-dimerów powinien wynosić poniżej 500 ug/l. Ta wartość dotyczy osób dorosłych poniżej 70. roku życia. Z wiekiem stężenie D-dimerów ulega podwyższeniu. Każda wartość znajdująca się poza zakresem referencyjnym podanym na wyniku powinna być skonsultowana z lekarzem rodzinnym. W niektórych sytuacjach może on zlecić dodatkowe analizy laboratoryjne układu krzepnięcia, takie jak APTT i PT. Aby prawidłowo zinterpretować wynik, należy przede wszystkim uwzględnić objawy chorobowe.
W jaki sposób przygotować się do badania D-dimerów?
Badanie stężenia D-dimerów wykonywane jest z krwi pobranej z żyły łokciowej. Do tego badania nie musisz się szczególnie przygotowywać ani być na czczo. Ważne, by w dniu poprzedzającym oznaczenie nie spożywać ciężkostrawnych posiłków, nie pić alkoholu i w miarę możliwości ograniczyć palenie papierosów. Ogólne zalecenie jest takie, żeby osoba, u której ma być oznaczony poziom D-dimerów, była wypoczęta i pojawiła się w punkcie pobrań rano.
Jakie są metody oznaczania D-dimerów?
Jest kilka metod oznaczania stężenia D-dimerów. Standardowo wykorzystywaną techniką jest metoda immunoenzymatyczna ELISA. Do innych metod należą testy immunofiltracyjne, immunoturbidymetryczne oraz metoda lateksowa.
To, która z technik będzie wykorzystywana do oznaczania D-dimerów, jest indywidualnym wyborem placówki medycznej. Metody między sobą różnią się potrzebną do oznaczeń aparaturą, odczynnikami i czasem uzyskania wyniku. Jeśli wykonujesz badanie stężenia D-dimerów w celu monitorowania skuteczności terapii przeciwzakrzepowej, to nie możesz porównywać wyników uzyskanych w różnych laboratoriach.
Jak obniżyć poziom D-dimerów?
Osoby, u których stwierdzono podwyższony poziom D-dimerów, powinny skonsultować się z lekarzem. W ich przypadku konieczne jest ustalenie konkretnych działań mających na celu obniżenie stężenia D-dimerów. Lekarze zwykle zalecają przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych, np. preparatów zawierających heparynę.
Nie każde podwyższenie stężenia D-dimerów wymaga leczenia. Czasami wystarczy zmiana stylu życia i modyfikacja nawyków, takich jak długie siedzenie w jednej pozycji.
- A. Dembińska-Kieć i in., Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. Podręcznik dla studentów medycyny, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010, s. 575–623.
![Author Marta Szarawarska picture](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/2DUIxDiXDq07xZ3mcGL9dL/a884d663b5e9467ed67050bc58abda9f/Marta_Szarawarska.jpg?w=100&h=100&fl=progressive&q=90&fm=jpg&fit=thumb)
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
Najchętniej czytane
![ocet-na-stluczenia-jak-przygotowac-oklad](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/2h7WjsZOlBxQOsfJ44mppK/e5ca198255f1b063d005830dc033d54d/ocet-na-stluczenia-jak-przygotowac-oklad.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb&f=face)
![jak-dziala-woda-z-octem-jablkowym-pita-na-czczo](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/2cdX53eiwg3bPY1jf12P7L/e512f51859ea348e8edbd2ff9e1fa8bb/jak-dziala-woda-z-octem-jablkowym-pita-na-czczo.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb&f=face)
![Wysypka po antybiotyku](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/5p5SHQrgMxlRTLorXtsAqg/b9a567a18f095d768f9eb6f46dddda18/pexels-angela-roma-7480278.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb&f=face)
![bable-po-oparzeniu-po-ilu-dniach-znikaja-czym-smarowac](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/3emnAmuk1eufnAFMV74GJ2/fac262be68613e2064321455e3bcbbf4/bable-po-oparzeniu-po-ilu-dniach-znikaja-czym-smarowac.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb&f=face)