GBS – co to takiego? Jakie ma znaczenie dla przebiegu ciąży i porodu?

Co to jest GBS?

GBS, czyli Streptococcus agalactiae, to bakteria, która naturalnie występuje w organizmie człowieka i zasiedla w szczególności jelita oraz pochwę u kobiet. Wiele osób nigdy nie dowie się o obecności paciorkowca z grupy B w swoim organizmie, ponieważ w zdecydowanej większości przypadków nie towarzyszą jej żadne charakterystyczne symptomy. Zagadnienie to ma jednak duże znaczenie dla przyszłych mam, ponieważ do zakażenia dziecka bakterią GBS może dojść podczas porodu – przede wszystkim naturalnego, ale również drogą cesarskiego cięcia – gdy dziecko ma kontakt z płynami ustrojowymi matki, w których znajdują się bakterie. 

Szacuje się, że ok. 10–30% kobiet to nosicielki GBS. W wielu przypadkach nosicielstwo ogranicza się do tego, że bakteria zasiedla organizm i namnaża się, ale nie stanowi żadnego zagrożenia dla organizmu. Streptococcus agalactiae przenosi się również drogą płciową poprzez kontakty seksualne z osobą zakażoną. 

• Dowiedz się także, jak powinien wyglądać wzrost wagi w ciąży i co można zrobić, aby go zahamować.

Jakie są objawy zakażenia GBS?

Większość kobiet zakażonych GBS nie ma żadnych objawów i nie zdaje sobie sprawy z obecności tej bakterii w swoim organizmie. Jednak w niektórych przypadkach mogą pojawić się następujące symptomy:

• ból podczas oddawania moczu

• częste oddawanie moczu

• pieczenie lub swędzenie w okolicy narządów płciowych

• nieprzyjemny zapach z pochwy

• białe, żółte lub zielone upławy – pamiętaj, że wygląd śluzu w ciąży to informacja na temat zdrowia intymnego i ewentualnych infekcji.

Jeśli pojawią się jakiekolwiek z tych objawów, ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem i przeprowadzić badanie w kierunku GBS.

• Sprawdź też, co może oznaczać twardy brzuch w ciąży.

Jak wygląda badanie w kierunku GBS? 

Badanie na obecność bakterii GBS polega na pobraniu dwóch wymazów. W przypadku kobiet z przedsionka pochwy i odbytu, a u mężczyzn z odbytu i/lub cewki moczowej. Materiał do badania najczęściej pobiera lekarz podczas zaplanowanej wizyty i od razu oddaje materiał do laboratorium. Przy zachowaniu określonych zasad możesz pobrać wymaz samodzielnie.

Aby uzyskać wiarygodny wynik, ok. 2 dni przed badaniem:

• zachowaj abstynencję seksualną;

• unikaj stosowania kremów czy globulek dopochwowych;

• nie stosuj preparatów przeznaczonych do aplikacji na skórze okolic intymnych.

Jeśli stosujesz lub niedawno zakończyłeś/aś leczenie przeciwbakteryjne, ustal z lekarzem dogodny termin na przeprowadzenie testu, ponieważ antybiotykoterapia może zafałszować wyniki wymazu w kierunku paciorkowca z grupy B.

Badanie w kierunku GBS jest dostępne dla każdego, ale jest to przede wszystkim standard opieki okołoporodowej. Lekarz prowadzący ciążę ma obowiązek zlecić je swoim pacjentkom między 35. a 37. tygodniem ciąży. 

GBS dodatni i co dalej?

Wynik badania na obecność Streptococcus agalactiae może być ujemny lub dodatni. Pierwsza sytuacja oznacza, że w organizmie nie ma bakterii, natomiast GBS dodatni wymaga podjęcia konkretnych działań u kobiet w ciąży. Każda przyszła mama musi mieć wynik wymazu w teczce z badaniami, którą zabierze ze sobą do szpitala. Jeśli wynik okaże się dodatni, przed porodem zostanie podany antybiotyk, aby zmniejszyć ryzyko zakażenia noworodka. Lekarz podaje środek dożylnie w trakcie porodu lub jeszcze przed porodem, jeśli istnieje ryzyko przedwczesnego pęknięcia błon płodowych. 

Przy stosowaniu odpowiedniej profilaktyki GBS nie jest tak groźny jak np. toksoplazmoza w ciąży, która stanowi poważne zagrożenie dla rozwijającego się płodu. W omawianym przypadku patogen nie zagraża matce, jednak może być bardzo niebezpieczny dla nowo narodzonego dziecka.

Zakażenie GBS u noworodka – objawy i powikłania

Noworodek może zakazić się bakterią Streptococcus agalactiae podczas przejścia przez kanał rodny lub kontakt z płynami ustrojowymi matki w czasie cesarskiego cięcia. Dzieci, u których doszło do zakażenia, mogą mieć problemy z oddychaniem, karmieniem, gorączkę, wzdęcie brzuszka.

Zakażenie GBS może mieć bardzo poważny przebieg, a nawet być przyczyną śmierci noworodka. Infekcja może skutkować:

• zapaleniem płuc;

• zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych;

• sepsą – ciężka, uogólniona reakcja zapalna organizmu na infekcję;

• zapaleniem kości lub stawów.

Leczenie GBS

Leczenie nosicielstwa GBS jest konieczne tylko w przypadku przyszłych mam, aby zminimalizować ryzyko zakażenia u nowo narodzonego dziecka. Terapia polega wyłącznie na zastosowaniu antybiotyków, które skutecznie zwalczają bakterię Streptococcus agalactiae. Środki są podawana tylko w przypadku pozytywnego wyniku testu na obecność GBS. 

Leczenie GBS polega na podawaniu antybiotyków, które są skuteczne w zwalczaniu bakterii GBS. Lekarz zdecyduje o rodzaju antybiotyku oraz dawce, która będzie odpowiednia w konkretnej sytuacji, najczęściej stosuje się jednak penicylinę G.

Jak wygląda profilaktyka GBS?

Najlepszym sposobem zapobiegania zakażeniu GBS u noworodków jest przeprowadzenie testu na obecność bakterii u kobiet w ciąży i wdrożenie odpowiedniej profilaktyki w trakcie porodu.

Ponadto istnieje kilka innych środków, które mogą zapobiec zakażeniu:

• unikaj kontaktów seksualnych z osobami z objawami infekcji dróg moczowych lub zakażeniem układu moczowo-płciowego;

• dbaj o higienę intymną i regularnie myj okolice narządów płciowych;

• unikaj używania perfumowanych produktów do higieny intymnej, które mogą prowadzić do zaburzeń naturalnej równowagi bakteryjnej.