Jak wygląda tłuszczak na głowie? Przyczyny powstawania i leczenie

Co to jest tłuszczak?

Tłuszczak to niezłośliwy nowotwór tkanki łącznej. Jest jednym z najpowszechniej występujących guzów tkanek miękkich. Nawet do 20% tłuszczaków rozwija się w obrębie głowy i szyi. Warto wspomnieć, że częste są również tłuszczaki na plecach, ramionach, przedramionach oraz pod pachami. Nie stanowią one niebezpieczeństwa onkologicznego – bardzo rzadko spotyka się doniesienia o ich transformacji w zmiany złośliwe.

Tłuszczaki na głowie – przyczyny powstawania

Przyczyny powstawania tłuszczaków na głowie nie zostały jak dotąd precyzyjnie określone. Specjaliści zwracają jednak uwagę na czynniki predysponujące do powstania tego rodzaju nowotworu. Wymieniają wśród nich zwłaszcza:

• uwarunkowania genetyczne (obciążony wywiad rodzinny w kierunku tłuszczaków),

• zaburzenia równowagi hormonalnej,

• stymulację mechaniczną – rozwój tłuszczaka w miejscu rany, urazu,

• wiek (między 30. a 60. rokiem życia),

• nadmierną masę ciała,

• choroby współistniejące (np. reumatoidalne zapalenie stawów, hipercholesterolemię, cukrzycę, gruźlicę, chorobę Madelunga, chorobę Decruma, zespół Gardnera, chorobę Cowdena).

Jak wygląda tłuszczak na głowie?

Tłuszczaki występują zazwyczaj jako twory odosobnione, pojedyncze. Rzadkością są przypadki licznych guzków. Wzrost zmiany jest powolny, w związku z tym często nie budzi ona niepokoju, a tym samym opóźnia proces diagnostyczno-terapeutyczny. Szacuje się, że średni okres od zauważenia tłuszczaka do rozpoczęcia leczenia wynosi około 2 lat. Tłuszczak na głowie nie daje zazwyczaj dolegliwości bólowych. Ból może pojawiać się, gdy podczas wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych i fryzjerskich dojdzie do zahaczenia o ten guzek pod skórą. Ból występuje również, jeśli masa guza wywiera ucisk na włókna nerwów czuciowych. Tłuszczak na głowie ma postać guza płaskowyniosłego. Przybiera kulisty lub owalny kształt. Osiąga rozmiary od kilku do kilkunastu centymetrów. Tłuszczak jest dobrze odgraniczony torebką od otoczenia. Zmiana ma konsystencję elastycznomiękką. Pokryta jest niezmienioną skórą – nie odznacza się od niej kolorem.

Diagnostyka tłuszczaka na głowie

Diagnostyka tłuszczaka na głowie powinna zacząć się w gabinecie lekarza rodzinnego. Lekarz zbada tłuszczaka dotykowo (palpacyjnie), a następnie skieruje Cię do dermatologa lub chirurga. Typowy obraz – guz pod dotykiem miękki, nie powoduje bólu, ruchomy względem podłoża. W celu zweryfikowania diagnozy postawionej na podstawie badania fizykalnego w większości przypadków wystarczy badanie ultrasonograficzne (USG). W przypadku niepewności diagnostyka może być rozszerzona o rezonans magnetyczny (MRI) lub o tomografię komputerową (TK). W razie podejrzenia złośliwego nowotworu z tkanki tłuszczowej lekarz wykonuje biopsję zmiany. W badaniach obrazowych niezwykle ciężko odróżnić łagodnego tłuszczaka od złośliwego mięsaka z tkanki tłuszczowej. Niekiedy jest to wręcz niemożliwe. Dlatego dla potwierdzenia wstępnego rozpoznania klinicznego przeprowadza się badanie histopatologiczne wyciętej zmiany. Dokładnie przeprowadzona diagnostyka pozwala na odróżnienie tłuszczaka od torbieli naskórkowej. Zmiany te bywają ze sobą mylone.

Usunięcie tłuszczaka na głowie

Tłuszczaki nie są z reguły leczone. Zmiana jest usuwana, gdy guz jest źródłem dyskomfortu (np. ogranicza poruszanie, utrudnia zabiegi higieniczne). Tłuszczak znacznych rozmiarów może również uciskać sąsiadujące nerwy. Jeśli stanowi problem wizualny, też powinien zostać usunięty. Metody leczenia stosowane w przypadku tłuszczaka na głowie to: resekcja chirurgiczna, liposukcja lub ostrzykiwanie (najrzadziej polecane).

Najczęściej przeprowadzany jest zabieg operacyjny. W znieczuleniu wyłuszcza się guz z torebką łącznotkankową. Ranę pooperacyjną zaopatruje się chirurgicznie i nakłada opatrunek, aby nie zanieczyścić czy nie urazić rany. W przypadku zmian do 5 cm zabieg przeprowadzany jest zazwyczaj w znieczuleniu miejscowym, a pacjent nie wymaga hospitalizacji. Nie jest możliwe ambulatoryjne przeprowadzenie zabiegu na dużych tłuszczakach, o średnicy powyżej 5 cm. Wymagają one warunków sali zabiegowej w szpitalu. Wystarczy znieczulenie miejscowe, jednak pacjent powinien pozostać przez kilka dni w szpitalu na obserwacji.

Coraz częściej w leczeniu operacyjnym tłuszczaków stosowany jest laser, w tym przeważnie neodymowy Nd:YAG. Dobre efekty kosmetyczne przy zmianach zlokalizowanych w obrębie głowy zapewnia liposukcja – po delikatnym nacięciu zmiany odsysa się jej zawartość, a następnie kleszczykami usuwa się torebkę łącznotkankową. Ostrzykiwanie to najmniej polecana metoda leczenia tłuszczaków na głowie. Pozwala ona na zmniejszenie guza, ale nie powoduje całkowitego wyeliminowania go. Polega na podaniu do wnętrza zmiany związków, które powodują miejscowy zanik tkanki tłuszczowej. Substancje te to np. steroidy czy fosfatydylocholina. Metoda uniemożliwia jednak przeprowadzenie badania histopatologicznego tłuszczaka.