Jakie badania na wątrobę warto wykonać?

Dlaczego powinno się wykonywać badania na wątrobę?

Wątroba jest największym organem w twoim ciele. Odpowiada za wiele różnych procesów w nim zachodzących, m.in. za:

• gospodarkę tłuszczową i białkową,

• gromadzenie zapasów witamin (A, D, B12) i żelaza,

• regulację procesów krzepnięcia,

• przemianę hemu, czyli związku nadającego białku i krwi czerwony kolor.

Pełni ponadto funkcje: immunologiczną, detoksykacyjną, odtruwającą i wydzielniczą.Z tego powodu ważna jest profilaktyka zdrowotna wątroby i regularne badania.

Niestety narażony jesteś na działanie wielu szkodliwych dla wątroby czynników. Wymienić tu należy nieprawidłowy sposób odżywiania, spożywanie alkoholu, zakażenia chorobotwórczymi drobnoustrojami, pasożytami i predyspozycje genetyczne. A to tylko niektóre z determinantów zaburzeń funkcjonowania wątroby. Dlatego też choroby tego narządu są dość mocno rozpowszechnione. Najpopularniejsze to bąblowica, gruczolak wątroby, stłuszczenie wątroby czy jej wirusowe zapalenie. Schorzenia te przez długi czas mogą nie dawać żadnych objawów. Badania wątroby, jakie wykonasz w ramach profilaktyki, staną się podstawą do ewentualnej dalszej diagnostyki.

Polecamy

---

Telemedycyna

Gdzie boli wątroba? Do jakiego specjalisty udać się z bólem wątroby?

Wątroba to duży organ, który odgrywa kluczową rolę w regulacji metabolizmu całego organizmu. Umiejscowiona jest w prawym podżebrzu pod przeponą, częściowo przechodzi do górnego nadbrzusza i w stronę lewego podżebrza. Choroby tego narządu mogą mieć poważne konsekwencje, ponieważ wątroba odpowiada za wiele niezwykle ważnych funkcji naszego organizmu.

Redakcja27.08.2021

Jakie badania na wątrobę warto wykonywać?

Zacznijmy od tego, jakie warto wykonać badania na wątrobę w ramach profilaktyki zdrowotnej. Zaleca się, aby osoby dorosłe średnio raz w roku wykonywały podstawowy pakiet. Są to badania laboratoryjne z krwi, które określa się mianem prób wątrobowych. Normy dla tych wskaźników mogą się różnić, np. w zależności od wieku czy płci badanego.

Próby wątrobowe polegają na oznaczeniu poziomu:

• bilirubiny, czyli pomarańczowo-czerwonego barwnika żółciowego, który jest produktem rozpadu hemoglobiny (białko zawarte w czerwonych krwinkach),

• enzymów wątrobowych jak ALT (ALAT, aminotransferaza alaninowa), GGTP (gamma-glutamylotranspeptydaza), AST (AspAT, aminotransferaza asparaginianowa).

O czym może świadczyć nieprawidłowy wynik tych parametrów? Aminotransferaza alaninowa może wskazywać na uszkodzenie, marskość, wirusowe zapalenie wątroby, cholestazę wątrobową, ale i hemolizę (rozpad czerwonych krwinek), miopatie (zespół objawów wynikających z uszkodzenia mięśni). Aminotransferaza asparaginianowa może informować o urazach wątroby i miopatiach, zaś gamma-glutamylotranspeptydaza o niealkoholowym stłuszczeniu, chorobie nowotworowej, schorzeniach przewodów żółciowych, nerek, trzustki, zapaleniu lub uszkodzeniu wątroby czy zawale mięśnia sercowego.

Inne badania z krwi na wątrobę

Jakie badania krwi na wątrobę można jeszcze wykonać? Wśród nich wymienia się m.in.:

• fosfatazę zasadową (fosfataza alkaliczna lub ALP), która rozpoznaje choroby wątroby związane z upośledzeniem wydalania żółci (cholestazę wewnątrzwątrobową, zamknięcie dróg żółciowych przez kamień lub nowotwór),

• przeciwciała anty-HCV i antygen HBs - pierwszy pozwala stwierdzić kontakt z wirusem żółtaczki typu C, a drugi zdiagnozować WZW typu B, które potocznie określane są jako żółtaczkę,

• markery nowotworów wątroby jak antygen karcinoembrionalny (CEA), alfa-fetoproteiny (AFP),

• markery chorób autoimmunologicznych wątroby, czyli przeciwciała przeciwjądrowe typu ANA 1 i ANA 2,

• albuminy - białko produkowane w wątrobie, które odpowiada za utrzymanie odpowiedniego składu krwi i transportowanie substancji. Nieprawidłowy wynik może wskazywać na niedożywienie, zespół nerczycowy, enteropatię z utratą białka,

• i inne jak np. amoniak, mocznik, parametry krzepnięcia krwi czy morfologię z OB.

Wątroba - badania moczu

Badania na wątrobę, jakie może ci zlecić lekarz, opierają się czasem na próbce moczu. Ocenie podlega zarówno skład, jak i wygląd moczu. Przykładowo:

• ciemny mocz występuje w chorobach wątroby przebiegających z zaburzonym odpływem żółci,

• gęstość moczu zmienia się przy zaawansowanych chorobach wątroby z zaburzeniami gospodarki jonowej,

• obecność czerwonych ciałek krwi w moczu, czyli tzw. krwiomocz może wskazywać na zaburzenia krzepnięcia.

Niepokojąca jest obecność bilirubiny i jej metabolitów w moczu, może bowiem sugerować marskość, wirusowe zapalenie lub nowotwór wątroby.

Chora wątroba - jakie badania obrazowe się wykonuje?

Jakie badania wątroby są elementem dalszej diagnostyki? Wymienia się przede wszystkim:

• ultrasonografię (USG) - pozwalającą ocenić wielkość i strukturę narządu, unaczynienie żylne i tętnicze, wskazać występowanie zmian na jego powierzchni, zapewniającą też obraz dróg żółciowych;

• scyntygrafię - polegającą na wprowadzeniu do organizmu znakowanych radioizotopami farmaceutyków, a następnie ocenie ich rozpadu i graficznym przedstawieniu rozmieszczenia. Pozwala na ocenę funkcjonalną i morfologiczną;

• angiografię - zwaną też arteriografią to badanie polegające na uwidocznieniu obrazu naczyń wątroby przy pomocy promieniowania rentgenowskiego. Do badanego naczynia wprowadza się tzw. kontrast, po czym wykonuje serię zdjęć;

• tomografię komputerową (TK) - badanie dokładniejsze od USG ze względu na to, że zapewnia dwuwymiarowy lub trójwymiarowy obraz. Używa się go do wykrywania np. rozlanych i rozległych zmian ogniskowych jak w raku wątroby, ale i stłuszczenia czy marskości wątroby.

W niektórych przypadkach do ustalenia stanu wątroby konieczna jest biopsja. To pobranie igłą niedużej próbki tkanki wątroby do badania histopatologicznego.

1. M. Hartleb, Interpretacja badań laboratoryjnych w chorobach wątroby, Wydawnictwo Continuo, Wrocław 2019.
2. M. Szymańska, A. Prystupa, A. Koprianiuk-Sowińska i in., Alkoholowa choroba wątroby w praktyce lekarskiej, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu”, 2011, t. 17, nr 3, s. 148-154.
3. J. Klamann, T. Smiatacz, Diagnostyka wirusowych zapaleń wątroby w praktyce lekarza pierwszego kontaktu, „Forum Medycyny Rodzinnej”, 2016, t. 10, nr 2, s. 66–72.
4. M. K. Walas, K. Skoczylas, I. Gierbliński, Standardy badań ultrasonograficznych Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego – aktualizacja. Badanie wątroby, pęcherzyka i dróg żółciowych, „Journal of Ultrasonography”, 2012, nr 12, s. 428–445.