Krwawienia międzymiesiączkowe – na co wskazują i jakie są ich przyczyny?

Przyczyny krwawienia międzymiesiączkowego

Krwawieniem międzymiesiączkowym nazywamy krwawienie pojawiające się nagle pomiędzy okresami. Potocznie zjawisko to nazywane jest plamieniem. Źródłem krwawienia jest błona śluzowa macicy, a niekiedy szyjka macicy, jajnik lub pochwa. 

Przyczyny krwawienia międzymiesiączkowego:

• stany zapalne lub rozwijające się infekcje bakteryjne, 

• rozpoczęcie lub przerwanie przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych, 

• zaburzenia hormonalne, m.in. na tle chorób tarczycy, 

• nadżerki, 

• polipy, 

• endometrioza, 

• zespół policystycznych jajników, 

• menopauza, 

• przyjmowanie hormonalnej antykoncepcji, 

• mikrourazy po stosunku płciowym, 

• przyjmowanie niektórych leków, np. aspiryny, 

• monoskładnikowa dieta,

• zaburzenia krzepliwości krwi,

• ciąża lub poronienie. 

U większości kobiet pojawiające się pojedyncze epizody krwawienia są zjawiskiem naturalnym, które nie powinny wzbudzać powodu do niepokoju. Fizjologiczne plamienia pojawiają się zwykle w połowie cyklu. Często poprzedza je ból podbrzusza. Przyczyny krwawienia międzymiesiączkowego można ustalić również na podstawie wyglądu krwi. Ciemnobrunatne upławy najczęściej nie wskazują na niepokojące sygnały. Czarne plamienie może być oznaką wad anatomicznych miednicy i zalegającej starej krwi. Jasnoczerwona, rzadka i świeża krem może wskazywać na stany zapalne i infekcje. Krew połączona z gęstym śluzem wskazuje na niedobór witamin, monoskładnikową dietę lub stosowanie środków antykoncepcyjnych. Wśród przyczyn krwawienia międzymiesiączkowego wskazuje się również silny stres. 

Jak wygląda krwawienie międzymiesiączkowe?

Krwawienie międzymiesiączkowe ma różną postać. Najczęściej przybiera formę gęstej wydzieliny o zabarwieniu brunatnoczerwonym. Świeże plamienie ma postać czystej, rzadkiej krwi. Niekiedy wydobywający się z pochwy śluz nosi ślady pojedynczych krwawych niteczek. Krwawienie międzymiesiączkowe występuje w niewielkiej ilości. Zwykle ma formę jednorazowego epizodu, jednak często trwa do 4 dni. 

Plamienie po stosunku płciowym

Krwawienie po stosunku nie musi być objawem chorób. Najczęściej powstaje w wyniku mechanicznych otarć. Należy pamiętać, że ściany pochwy są bardzo delikatne i nie trudno o ich nawet niewielkie uszkodzenie. Otarciom sprzyja suchość pochwy, która jest naturalnym stanem fizjologicznym pod koniec cyklu miesiączkowego. Za spadek nawilżenia odpowiedzialne jest niskie stężenie estrogenów. Suchość pochwy będąca częścią cyklu trwa kilka dni. Utrzymujący się dłużej stan skąpego nawilżenia może rozwinąć się w wyniku stresu, przemęczenia lub zaburzeń hormonalnych. Plamienia po stosunku płciowym (plamienia kontaktowe) powstają wówczas na skutek uszkodzenia naczyń krwionośnych błony śluzowej. 

Jeśli krwawienie po stosunku nie wynika z suchości, u jego przyczyn może leżeć infekcja bakteryjna. Wśród przyczyn wskazuje się również nadżerkę, czyli ektopię gruczołową, którą określa się ubytek nabłonka szyjki macicy. W wyniku zbliżenia następuje podrażnienie, a następnie niewielkie krwawienie. 

Plamienie podczas owulacji

Występujące podczas owulacji plamienie ma charakter fizjologiczny. Wówczas trwa od 2 do 4 dni i charakteryzuje się skąpym krwawieniem. Niekiedy może mieć związek ze spadkiem stężenia estrogenów, które przyspieszają złuszczanie się błony śluzowej macicy. Wówczas plamieniu towarzyszy kłujący ból w okolicy jajników. 

Kiedy plamienie powinno niepokoić?

Plamienie międzymiesiączkowe należy skonsultować z lekarzem ginekologiem. Najlepiej zgłosić się w trakcie jego trwania, gdyż w żaden sposób nie przeszkadza ono w badaniu, a jego obecność pomoże w ustaleniu przyczyny i źródła. Udając się na konsultację, warto mieć ze sobą kalendarzyk miesiączkowy lub wypisać wszystkie towarzyszące plamieniu dolegliwości. Diagnostyka polega na dokładnym wywiadzie z pacjentką, pobraniu wymazu do cytologii i wykonaniu dopochwowego USG. Wizyty nie warto odkładać, zwłaszcza gdy plamienia międzyokresowe zdarzają się cyklicznie. 

Szczególny niepokój powinny wzbudzić krwawienia międzymiesiączkowe przypominające obfite miesiączki, którym towarzyszą rozpierający ból podbrzusza, osłabienie i szybka utrata masy ciała. Do wizyty u lekarza powinny również skłonić plamienia, którym towarzyszą nieprzyjemny zapach, świąd oraz pieczenie w okolicach pochwy. Na konsultację warto zgłosić się również wtedy, gdy poza plamieniami kobieta cierpi na bardzo bolesne miesiączki. 

Leczenie krwawienia międzymiesiączkowego

Krwawienie międzymiesiączkowe nie zawsze poddaje się leczeniu, zwłaszcza gdy jest stałym elementem cyklu i naturalną częścią fizjologii kobiety. W pozostałych przypadkach stosuje się leczenie farmakologiczne. 

1. L. Hirnle, Ginekologia dziecięca i dziewczęca. Najczęstsze problemy, PZWL 2020.
2. P. Skałba, Endometrium a rozrodczość, Medycyna Praktyczna, 2019.
3. B. Pyrżak, M. Walczak, Endokrynologia wieku rozwojowego, PZWL, 2018.