Na czym polega lęk przed bliskością?

Czym jest lęk przed bliskością?

Lęk przed bliskością, czyli filofobia, to rodzaj zaburzeń lękowych polegający na irracjonalnym strachu przed nawiązywaniem bliskich relacji. Chory boi się zaangażowania i związanego z nim ewentualnego odrzucenia. 

Zaburzenia lękowe to stany związane z nieprawidłową pracą układu nerwowego. Mogą przybierać formę zarówno nieuzasadnionych lęków czy fobii, jak i natręctw. Zazwyczaj znacznie pogarszają jakość życia, a niekiedy uniemożliwiają normalne funkcjonowanie. Tak dzieje się także w przypadku lęku przed bliskością, który jest jednym z rodzajów socjofobii.

Osoby cierpiące z powodu lęku przed bliskością zazwyczaj są bardzo samotne, chciałyby nawiązać bliską relację, jednak sama myśl o tym powoduje stany lękowe i panikę. Gdy już uda im się kogoś poznać, odsuwają się, gdy tylko zaczynają się angażować w relację, dlatego nie są w stanie stworzyć silnej więzi. 

Uważa się, że to mężczyźni częściej cierpią z powodu lęku przed bliskością. To nieprawda – szacuje się, że dotyka on obie płcie w takim samym stopniu. Mężczyźni jednak są mniej otwarci w okazywaniu uczuć i stąd wzięło się to podejście.

Sam brak wyrażania uczuć nie świadczy jeszcze o lęku przed bliskością, choć często jest jego sygnałem. Filofobię poznasz po:

• niechęci do nawiązywania nowych relacji,

• unikaniu kontaktu fizycznego,

• braku umiejętności utrzymywania długofalowych relacji,

• braku zaangażowania w relację,

• niechęci do deklarowania uczuć,

• kończeniu relacji z błahych powodów,

• unikaniu trudnych rozmów,

• panice na myśl o stałej relacji.

Lęk przed bliskością może być odczuwany nie tylko wobec partnera lub partnerki, ale także rodziców, dzieci lub przyjaciół.

Skąd się bierze lęk przed bliskością?

Lęk przed bliskością może mieć wiele powodów. Najczęściej jego podłoża upatruje się w nieprzyjemnych doświadczeniach z dzieciństwa, jednak może pojawiać się także w dorosłym życiu, na przykład pod wpływem bolesnego rozstania z partnerem. 

Często winę za lęki ponoszą niewłaściwe relacje z rodzicami. To oni są bowiem pierwszymi i najważniejszymi osobami, z którymi budujesz bliską więź. Osoby z dysfunkcyjnych rodzin są więc bardziej zagrożone filofobią. Podobnie dzieje się, gdy rodzice skupiają się na zaspokojeniu potrzeb fizycznych i materialnych dziecka, a zapominają o jego sferze emocjonalnej. Uznaje ono wówczas, że skoro nie akceptowali go rodzice, to tym bardziej nie zaakceptuje go ktoś obcy, dlatego jest wycofane w kontakcie z innym człowiekiem. 

Powodem lęku przed bliskością może być również nadopiekuńczość. Dzieje się tak, ponieważ osoba cierpiąca na tę fobię nie chce dopuścić do utraty indywidualności, a bliskość właśnie z tym się kojarzy. Warto też zwrócić uwagę na czynnik genetyczny odpowiadający za powstanie fobii. Większe ryzyko zachorowania jest u osób, w których rodzinie występował lęk przed bliskością.

Często w parze z lękiem przed bliskością idzie hafefobia, czyli lęk przed dotykiem. Chory odczuwa niepokój za każdym razem, gdy dochodzi do kontaktu fizycznego z drugim człowiekiem.

Konsekwencje lęku przed bliskością

Lęk przed bliskością jest charakterystyczny dla osób, które nie otrzymały jej w dzieciństwie, dlatego nie potrafią sobie z nią poradzić w dorosłym życiu. Jest to strach głęboko zakorzeniony w psychice. Osoba unika bliskości, bowiem kojarzy jej się z rozczarowaniem. To tak naprawdę nie więź powoduje lęk, a wszystko co jest jej następstwem, czyli ewentualne niepowodzenie bądź rozczarowanie. Osoby cierpiące na filofobię boją się odrzucenia do tego stopnia, że są w stanie całkowicie zrezygnować z bliskich relacji, nawet jeśli wiąże się to z samotnością. Pojawia się też niezrozumienie środowiska. Ewentualny partner jest rozczarowany i nie rozumie dlaczego nagle został odrzucony. Na lęk przed bliskością cierpią osoby o tzw. osobowości unikającej. 

Osobowość unikająca to zaburzenie, które polega na unikaniu kontaktów społecznych. Chodzi tu nie tylko o bliskie relacje, ale także każde, które wymagają interakcji bądź współpracy z drugim człowiekiem. Chory czuje się samotny, wyobcowany i odrzucony, a jednocześnie nie jest w stanie tego zmienić, ponieważ ogarnia go paraliżujący strach. 

Osoby cierpiące z powodu lęku przed bliskością są bardziej podatne na choroby i inne zaburzenia psychiczne, np. depresję. Długotrwałe przebywanie w samotności i brak zainteresowania wchodzeniem w długotrwałe relacje mają negatywny wpływ na poczucie własnej wartości. 

Na szczęście z lękiem przed bliskością można walczyć, choć nie jest to łatwe. Przede wszystkim chory musi chcieć się leczyć. Najważniejsze jest uświadomić sobie, na czym polega problem. Warto skorzystać z pomocy terapeuty, który krok po kroku pomoże Ci pokonać strach. Dzięki psychoterapii zrozumiesz istotę swojego problemu, co sprawi, że łatwiej będzie go pokonać. Mów o swojej dolegliwości otwarcie, zwłaszcza jeśli jesteś w związku. To pomoże najbliższym zrozumieć Twój problem i wesprzeć Cię. Staraj się nie rezygnować z kontaktów towarzyskich. Analizuj swoje uczucia i mów o nich głośno. 

Musisz zdawać sobie sprawę, że leczenie będzie długotrwałe, jednak zazwyczaj przynosi pożądane efekty. Dzięki niemu zamiast lęku pojawi się radość z bliskości.