Łopian – poznaj jego właściwości zdrowotne

Łopian – na co pomaga?

Chociaż łopian zwykle uznawany jest za chwast, należy podkreślić, że ma on liczne właściwości lecznicze. Wczesną wiosną lub późną jesienią można zbierać korzenie z roślin jednorocznych, czyli takich, które jeszcze nie zakwitły. Po dokładnym umyciu i osuszeniu kroi się je na grubsze kawałki, a następnie suszy w temperaturze 50°C. Czasami przygotowuje się też wywary z owoców i liści łopianu. 

Łopian zawiera wiele składników leczniczych, w tym:

• związki poliacetylenowe, które wykazują silne właściwości antybiotyczne,

• fitosterole,

• olejek eteryczny,

• kwasy organiczne,

• substancje białkowe,

• inulinę (cukier zapasowy),

• sole mineralne, przede wszystkim fosforu i siarki,

• witaminę A, C i E.

Łopian poprawia trawienie i przyspiesza przemianę materii, dzięki czemu pomaga usunąć z organizmu niepożądane substancje. Badania wykazały, że pobudza on produkcję żółci, kwasu żołądkowego. Pomaga też przywrócić prawidłową mikroflorę jelitową. Ułatwia ponadto wchłanianie produktów trawienia. 

Sok i odwar z korzenia może pomóc w przypadku nieżytu jelit, zaparć, zaburzeń trawiennych. Niekiedy stosuje się go też na problemy z wątrobą, trzustką, pęcherzykiem żółciowym i żołądkiem. W tym przypadku możesz również sięgnąć po dziurawiec, który ma właściwości rozkurczowe i uspokajające. Dodatkowo wykazuje on działanie żółciopędne i żółciotwórcze. 

Na co stosuje się korzeń z łopianu?

Roślina ma działanie moczopędne, dzięki czemu łagodzi objawy zapalenia pęcherza, kamicy nerkowej czy zapalenia dróg moczowych. Z tego samego powodu możesz stosować mniszek lekarski. Wykazuje on właściwości moczopędne, antyoksydacyjne i przeciwnowotworowe. Zanim jednak sięgniesz po zioła, skonsultuj się z lekarzem. Wyciągi ziołowe mogą wejść w niebezpieczne interakcje z lekami. 

Łopian wspiera leczenie chorób skóry, zwłaszcza łuszczycy, trądziku i egzemy. Można go również stosować na czyraki, łupież, wypryski, owrzodzenia i świąd skóry. Działa odkażająco i przeciwgrzybiczo, hamuje ponadto nadmierne wydzielanie sebum. 

Łopian łagodzi też bóle reumatyczne i chroni przed nadmiernym odkładaniem się mocznika w stawach. Swoje właściwości zawdzięcza lignanom, które wykazują silne działanie przeciwzapalne. Dawniej korzenie łopianu przykładało się na zwichnięcia lub złamania, dziś zaleca się picie wywaru i soku.

Roślina wykazuje działanie hipoglikemizujące, co oznacza, że obniża poziom cukru we krwi. Za takie właściwości odpowiada:

• inulina – reguluje poziom glukozy we krwi i zmniejsza ryzyko wystąpienia insulinooporności. Cukier złożony rozkłada się w organizmie na fruktozę, a nie na glukozę. Polecana jest diabetykom i osobom na diecie redukcyjnej;

• kwas arktygenowy – pobudza wydzielanie insuliny przez trzustkę.

Łopian działa bakteriobójczo, napotnie i przeciwgrzybiczo, dlatego warto podawać go przy infekcjach i przeziębieniach. Szukasz sposobu na ból gardła i kaszel? Sięgnij po babkę lancetowatą, której dobroczynne właściwości znane były już w starożytności. Rozrzedza ona śluz, dzięki czemu ułatwia odkrztuszanie. Oprócz tego obniża gorączkę, a także łagodzi zapalenie jamy ustnej i gardła. Syrop z babki lancetowatej można stosować zarówno na suchy, jak i na mokry kaszel. 

Jak zrobić odwar z korzenia łopianu?

Składniki:

• 40 g świeżego lub 20 g suszonego korzenia łopianu,

• 3 szklanki wody.

Oczyść i pokrój korzeń na małe fragmenty, a następnie umieść je w rondlu. Zalej zimną wodą i doprowadź do wrzenia. Gotuj przez 20–30 minut, aż wyparuje ⅓ wody. Przecedź przez sito lub gazę do szklanego słoika. Przechowuj w lodówce do 48 godzin. Napar możesz pić 2–3 razy dziennie, po 100–150 ml. Do ciepłego, ale nie gorącego napoju warto dodać odrobinę miodu. Przestudzony wywar oczyszcza organizm z toksyn, pobudza metabolizm i wspiera regenerację wątroby.

Zastanawiasz się, jak wysuszyć łopian? Połóż go w ciepłym, suchym miejscu, ale nie wystawiaj na bezpośrednie działanie słońca. Susz przynajmniej przez 1–2 tygodnie, dzięki czemu nie pojawi się na nim pleśń. 

Przepis na nalewkę z korzenia łopianu

Składniki:

• 400 ml wódki,

• ½ szklanki liści lub korzenia łopianu.

Zalej korzeń lub liście łopianu wódką, a następnie odstaw na 14 dni. Po tym czasie przefiltruj nalewkę. Zażywaj 3-4 razy dziennie, po jednej łyżeczce. 

Sok na wzmocnienie odporności – jak przygotować?

Sok z kurkumy, korzenia łopianu i imbiru dostarcza sporo witamin i minerałów. Dzięki temu wzmacnia on układ immunologiczny, jednocześnie łagodzi stan zapalny. 

Składniki:

• ½ szklanki świeżego korzenia łopianu,

• 1 łyżka świeżego korzenia imbiru,

• 2 marchewki,

• 1 szklanka jarmużu,

• 1 jabłko,

• 4 łodygi selera.

Wrzuć wszystkie składniki do sokowirówki lub wyciskarki. Dokładnie zmiksuj i przelej do szklanki. Popijaj powoli, aby ułatwić wchłanianie składników odżywczych.

Możesz również przygotować sok z samych korzeni łopianu. Wystarczy, że dokładnie je umyjesz i sparzysz, a następnie zetrzesz na tarce o drobnych oczkach. Odciśnij sok i przelej do butelki z dozownikiem. Pij 2–4 razy dziennie, jednorazowo możesz spożyć do 60 kropli. Możesz go stosować na problemy z wątrobą, stany zapalne przewodu pokarmowego czy zaburzenia trawienia. Sok z łopianu poprawia też wygląd skóry.

Łopian – przeciwwskazania do jego stosowania

Łopian zwykle nie wywołuje skutków ubocznych, pod warunkiem, że nie przekracza się dozwolonych dawek. W przeciwnym razie może pobudzić czynność skurczową macicy, co jest szczególnie niebezpieczne dla kobiet w ciąży. Aby zmniejszyć ryzyko przedwczesnego porodu, warto na ten czas zrezygnować z łopianu. Nie zaleca się go też kobietom karmiącym piersią ani osobom z alergią na rośliny z rodziny astrowatych. Hamuje on krzepliwość krwi, dlatego powinny go unikać osoby z nabytym lub wrodzonym zaburzeniem krzepnięcia krwi. Nie należy go też podawać małym dzieciom.

1. J. Widelski, W. Kukuła-Koch, K. Głowniak, Łopian – odkrywany na nowo, „Panacea – Leki ziołowe" 2015, nr 1.
2. I.Matławska, Farmakognozja. Podręcznik dla studentów farmacji, Wydawnictwo Naukowe UMP, Poznań 2008.