Medulloblastoma – jak się objawia i jak wygląda terapia?

Medulloblastoma – co to?

Medulloblastoma, znany również jako rdzeniak zarodkowy, jest złośliwym nowotworem mózgu, który najczęściej dotyczy małych dzieci, choć może występować również u osób dorosłych. Stanowi on najczęstszy typ złośliwego guza mózgu u dzieci poniżej 15. roku życia. Medulloblastoma powstaje z prymitywnych komórek neuroektodermalnych w móżdżku, czyli tej części mózgu, który kontroluje równowagę i koordynację. Jest to poważne schorzenie, podobnie jak tętniak mózgu czy choroby naczyniowe mózgu, jednak dzięki nowoczesnym metodom leczenia, szanse na wyzdrowienie są większe, niż jeszcze parę dekad temu. 

Medulloblastoma jest stosunkowo rzadkim nowotworem mózgu, stanowiącym około 20% wszystkich guzów mózgu u dzieci i 4% wszystkich nowotworów u dzieci poniżej 15 roku życia. Szacuje się, że w Polsce diagnozuje się około 500 nowych przypadków medulloblastomy u dzieci rocznie. Szczyt zachorowań przypada na dwa okresy: w wieku 3-4 lat oraz 5-9 lat.

Częstotliwość występowania medulloblastoma jest nieco wyższa u chłopców niż u dziewczynek.

Czynniki ryzyka medulloblastomy

Istnieje kilka czynników ryzyka rozwoju medulloblastomy, ale dokładna przyczyna jego powstawania nie jest do końca poznana. Do czynników ryzyka należą:

• Zespół Gorlina – rzadkie schorzenie genetyczne, które zwiększa ryzyko wystąpienia medulloblastoma oraz innych nowotworów.

• Ekspozycja na promieniowanie jonizujące – narażenie na tego rodzaju promieniowanie przed urodzeniem lub w dzieciństwie może nieznacznie zwiększyć ryzyko medulloblastoma;

• Niektóre mutacje genetyczne – mutacje w niektórych genach, takich jak PTEN i SMO, mogą zwiększać ryzyko zachorowania.

Pamiętaj, że posiadanie jednego lub więcej czynników ryzyka nie oznacza, że dziecko zachoruje na medulloblastomę. 

• Sprawdź również, czym jest podostre stwardniające zapalenie mózgu i jakie są jego najbardziej charakterystyczne objawy.

Jak objawia się medulloblastoma?

Objawy medulloblastomy mogą się różnić w zależności od lokalizacji i wielkości guza. Do typowych symptomów należą:

• ból głowy;

• nudności i wymioty;

• zawroty głowy lub chwiejność;

• problemy z chodzeniem;

• dwojenie widzenia;

• zmiany słuchu;

• problemy z mówieniem;

• trudności z koordynacją;

• zmiany nastroju lub zachowania.

Jak zdiagnozować medulloblastomę?

Jeśli lekarz podejrzewa medulloblastomę, z pewnością zleci szereg badań diagnostycznych, aby potwierdzić lub wykluczyć rozpoznanie. Do podstawowych badań należą:

• Badanie neurologiczne – lekarz ocenia funkcje neurologiczne pacjenta, takie jak wzrok, słuch, równowaga, koordynacja i siła mięśni;

• Badanie obrazowe mózgu – tomografia komputerowa (TK) lub rezonans magnetyczny (MRI) mózgu pozwalają na dokładną ocenę wielkości, lokalizacji i charakteru guza.

• Badanie płynu rdzeniowo-mózgowego (LMR) – pobranie próbki LMR i ich analiza pod mikroskopem mogą pomóc w wykryciu komórek nowotworowych.

• Biopsja guza – w niektórych przypadkach konieczna może być biopsja guza, czyli pobranie niewielkiej próbki tkanki do badania histopatologicznego i genetycznego.

Podejrzenie medulloblastomy – do jakiego lekarza się udać?

W przypadku wystąpienia niepokojących objawów u dziecka, pierwsze kroki skieruj do gabinetu lekarza pediatry, a jeśli problem dotyczy osoby dorosłej, właściwym lekarzem będzie internista lub specjalista medycyny rodzinnej. Jeśli lekarz pierwszego kontaktu podejrzewa medulloblastomę, zleci podstawowe badania i skieruje dziecko lub dorosłego pacjenta do onkologa.

Jak wygląda leczenie medulloblastomy?

Leczenie medulloblastomy zazwyczaj obejmuje kombinację chirurgii, radioterapii i chemioterapii. Szczegółowy plan leczenia będzie zależeć od wieku pacjenta, lokalizacji i wielkości guza oraz ogólnego stanu zdrowia dziecka.

Chirurgia

Celem operacji jest usunięcie jak największej masy guza. W niektórych przypadkach usunięcie całego guza może nie być możliwe.

Radioterapia

Radioterapia wykorzystuje promieniowanie jonizujące do niszczenia komórek nowotworowych. Metoda ta może być podawana przed lub po operacji.

Chemioterapia

Chemioterapia wykorzystuje leki (m.in. winkrystynę, cyklofosfamid) do niszczenia komórek nowotworowych. Środki te mogą być podawane przed lub po operacji, w zależności od wskazań i zaleceń lekarza prowadzącego.

• Dowiedz się, jakie konsekwencje niesie ze sobą stłuczenie mózgu.

Medulloblastoma – jakie są rokowania?

Rokowanie w medulloblastoma zależy od wielu czynników. W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że rokowania w przypadku dzieci poniżej 3. roku życia są gorsze niż u nieco starszych pacjentów. Dzieci, u których guzy zlokalizowane są w centralnej części mózgu, mają mniejsze szanse na wyzdrowienie niż ich rówieśnicy, u których guzy zlokalizowane są w innych częściach mózgu.

Przy leczeniu pięcioletni wskaźnik przeżycia – tj. odsetek pacjentów, którzy chorowali na daną chorobę i nadal żyli pięć lat po jej zdiagnozowaniu – dla dzieci z medulloblastoma wynosi około 80%. Należy jednak pamiętać, że jest to tylko średnia, a indywidualne rokowanie dla każdego dziecka będzie się różnić.