Jak wygląda muchomor plamisty i jak odróżnić go od innych grzybów?
Muchomor plamisty jest śmiertelnie trującym grzybem, który występuje powszechnie w polskich lasach. Trzeba zachować szczególną ostrożność, by nie pomylić go z innymi, jadalnymi gatunkami, np. z kanią czubajką.
Polecane
Jak wygląda muchomor plamisty? Charakterystyka.
Muchomor plamisty należy do grupy grzybów trujących, do której zalicza się takie gatunki jak: muchomor jadowity, olszówka grzyb, strzępiak ceglasty, piestrzenica kasztanowata czy maślanka wiązkowa. Można go też spotkać pod nazwą muchomor pstrokaty, bedłka pstrokata czy muchomor cętkowany.
Bardzo często można go dostrzec w polskich lasach, gdzie rośnie od lipca do listopada. Najczęściej pojawia się w lasach liściastych. Można go jednak spotkać także pod sosnami i świerkami. Wybiera gleby kwaśne i piaszczyste. Rośnie zarówno pojedynczo, jak i w niewielkich grupach.
Kapelusz muchomora plamistego ma średnicę od 4 do 12 cm. Młody okaz ma kształt kulisty, natomiast starszy jest wypukły i płaski. Kolor ma brązowy, brązowo-szary lub brunatny, z wyraźnymi prążkami na brzegu. Skórę można w łatwy sposób oddzielić od grzyba. Znajdują się na niej białe łatki, które są regularnie rozmieszczone. Zdarza się, że pod wpływem deszczu znikają.
Trzon muchomora plamistego najczęściej ma wysokość od 5 do 15 cm. Jego grubość waha się od 1 do 2 cm. W środku jest pusty. Na dole znajduje się bulwiaste zgrubienie, które ma kilka rzędów wałeczków.
Blaszki muchomora plamistego są białej barwy. Nie są przyrośnięte do trzonu grzyba. Charakteryzują się gęstym ułożeniem i tym, że nie są ze sobą połączone.
U młodych osobników pod kapeluszem można zauważyć pierścień. Jest on biały, gładki i błoniasty. Zanika u starszych grzybów.
Jeśli chodzi o miąższ muchomora plamistego, to jest koloru białego. Barwa nie zmienia się po jego przecięciu. Grzyb charakteryzuje się kruchością. Smakuje łagodnie i słodko. Zapach miąższu muchomora plamistego jest podobny do zapachu rzodkiewki czy ziemniaków.
Plamki, które znajdują się na kapeluszu muchomora plamistego, układają się podobnie jak wzór, jaki znajduje się na skórze pantery. Dlatego gatunek ten czasami nazywany jest muchomorem cętkowanym, a jego łacińska nazwa brzmi Amanita pantherina.
Jak objawia się zatrucie muchomorem plamistym?
Muchomor plamisty jest bardzo trującym grzybem. Toksyny, które zawiera, to kwas ibotenowy i muscymol. Ma dużo większe stężenie tych substancji niż muchomor czerwony. Oddziałują one na układ nerwowy i wywołują zaburzenia funkcji mózgu. Muchomor plamisty wywołuje zaburzenia neuropsychotropowe.
Pierwsze objawy zatrucia muchomorem plamistym pojawiają się po 6 godzinach od jego spożycia. Należą do nich zmęczenie, problemy z utrzymaniem równowagi, uczucie niepokoju, pobudzenie mające charakter przesadnej radości lub napadów złości, zawroty głowy, a także halucynacje i omamy słuchowe.
Reakcją ze strony układu pokarmowego są wymioty i biegunka. Zatrucie muchomorem plamistym często przypomina stan upojenia alkoholowego. Po halucynacjach najczęściej pojawiają się zaburzenia widzenia i drgawki, a potem senność, po której może dojść do utraty przytomności. Taki stan może doprowadzić do śmierci. Dlatego niezwykle ważne jest, by osoba, która zatruła się muchomorem plamistym, jak najszybciej opróżniła żołądek i otrzymała pomoc lekarską. Najlepiej jest wezwać karetkę pogotowia.
Jak odróżnić muchomora plamistego od innych gatunków grzybów?
Muchomora plamistego można pomylić z innymi gatunkami grzybów. Są to kania, muchomor czerwieniejący i muchomor twardawy.
Muchomor plamisty a kania
Niektórzy grzybiarze mylą kanię czubajkę z muchomorem plamistym. Jest to bardzo niebezpieczny błąd, gdyż kapelusze kani są jadalne, a muchomor plamisty może być śmiertelnie trujący.
Kanie można spotkać w lasach liściastych i mieszanych, a także na polanach czy przy drogach. Najczęściej rosną grupami, ale można też spotkać pojedyncze sztuki.
Zarówno kania czubajka, jak i muchomor plamisty mają barwę szarawą lub brązowawą. Oba grzyby mają pusty trzon. U kani jest on długi i smukły, a u muchomora plamistego grubszy, walcowaty.
U kani wyróżnia się podwójny pierścień, nazywany też kołnierzem. Jest ruchomy i wełnisty. Natomiast u muchomora plamistego kołnierz nie rusza się i jest gładki.
Łatwo jest odróżnić kanię od muchomora plamistego na podstawie kapelusza. W przypadku kani ma on na środku charakterystyczny, ciemniejszy garb. Dodatkowo jest parasolowaty, popękany i ma na sobie łuski w różnych odcieniach brązu. Kapelusz muchomora plamistego pokryty jest białymi łatkami. Różnica między tymi grzybami jest też taka, że plamki na kani są ciemniejsze od otaczającego ją tła, a u muchomora jaśniejsze od tła. Plamki z kapelusza kani są trudne do usunięcia, natomiast z łatwością można się ich pozbyć z kapelusza muchomora plamistego. Kania ma beżowe blaszki, a omawiany muchomor białe.
Muchomor plamisty a muchomor czerwieniejący i twardawy
Muchomora plamistego można pomylić także z muchomorem czerwieniejącym lub twardawym. Podstawową różnicę między tymi gatunkami stanowi wygląd pierścienia. Ten u muchomora plamistego nie posiada bruzd i jest gładki. Natomiast muchomory czerwonawy i twardawy mają pierścień rowkowany. Dodatkowo po przekrojeniu miąższ muchomora czerwieniejącego zaczyna czerwienieć, a muchomora plamistego nie zmienia barwy.
- H. E. Laux, Grzyby jadalne oraz ich trujące sobowtóry, Oficyna Wydawnicza MULTICO, 1995.
- H. E. Laux, Atlas grzybów jadalnych i trujących, Wydawnictwo RM, 2014.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.