Nerwica wegetatywna – co to jest? Przyczyny powstawania, objawy i sposoby leczenia

Co to jest nerwica wegetatywna?

Nerwica to zwyczajowe określenie zaburzeń lękowych, które stanowią szeroką grupę schorzeń psychicznych. Wśród wielu rodzajów nerwic wyróżnia się m.in.: uogólnione zaburzenia lękowe, nerwicę natręctw, nerwicę lękową, nerwicę depresyjną, fobie i jej odmiany oraz nerwicę wegetatywną, której poświęcony jest niniejszy artykuł. Jest ona inaczej nazywana nerwicą narządową, co jest bezpośrednio związane z towarzyszącymi jej dolegliwościami. W przebiegu tego zaburzenia psychicznego chory doświadcza nieprawidłowości ze strony wielu narządów, zwłaszcza żołądka i mięśnia sercowego. 

Kogo najczęściej dotyka nerwica wegetatywna?

Nerwica wegetatywna rozwija się najczęściej u osób przejawiających wysoki poziom wrażliwości, które mocno przeżywają różne zdarzenia. Są nawet zdolne nadmiernie analizować codzienne sytuacje niemające większego znaczenia. Ryzyko rozwoju nerwicy wegetatywnej jest również większe u osób nieradzących sobie ze stresem, które nie mają zdolności panowania nad własnymi emocjami i kumulują je w sobie.Zaburzenia o charakterze nerwicowym częściej obserwuje się u egocentryków oraz osób z osobowością lękową i zależną. Do powstania nerwicy wegetatywnej może dojść w każdym wieku – zarówno u osób młodych, jak i seniorów. Niemniej najczęściej zaburzenie to diagnozowane jest u kobiet w czwartej dekadzie życia.

Nerwica wegetatywna – przyczyny powstawania

Wśród głównych przyczyn nerwicy wegetatywnej specjaliści wymieniają stres. Niestety w obecnych czasach jesteśmy narażeni na jego działanie niemal na każdym kroku. Czynniki stresogenne mogą wystąpić w środowisku domowym i poza domem – w szkole, pracy, urzędach, na ulicy itd. Narażenie na silny stres wpływa negatywnie na układ wegetatywny (część układu nerwowego). W sytuacjach wysokiego napięcia emocjonalnego dochodzi do zaburzenia jego równowagi, co prowadzi do ograniczonej kontroli własnych odruchów, a tym samym pojawienia się objawów somatycznych.

Wśród czynników sprzyjających powstawaniu nerwicy wegetatywnej wymienia się zwłaszcza:

• czynniki biologiczne – sposób funkcjonowania układu nerwowego – szybkie pobudzenie, a wolne uspokojenie się, 

• czynniki wychowawcze – brak stabilizacji emocjonalnej i poczucia bezpieczeństwa w dzieciństwie, 

• traumatyczne doświadczenia – wstrząsające przeżycia, np. utrata bliskiej osoby, bycie ofiarą wypadku, doświadczenie poważnej choroby i inne trudne sytuacje.

Nerwica wegetatywna – objawy

Na obraz kliniczny nerwicy wegetatywnej składają się dolegliwości somatyczne i psychiczne. Wśród najczęściej występujących fizycznych objawów nerwicy wegetatywnej wymienia się: 

• kłucie i uciski w klatce piersiowej, kołatania serca, ból serca (zespół tych objawów określa się często jako nerwicę serca),

• ból i zawroty głowy,

• wzmożoną potliwość,

• częste uczucie parcia na mocz i oddawanie moczu, 

• ściskanie w gardle, które niekiedy utrudnia połykanie,

• suchość w ustach,

• nudności, wymioty, biegunkę,skurcze i ból żołądka (zespół tych objawów określa się często jako nerwicę wegetatywną jelit),

• płytki oddech, duszności,

• drżenie kończyn,

• problemy ze snem, bezsenność,

• napięcie w mięśniach,

• czerwone wykwity na skórze twarzy i dekoltu.

W niektórych przypadkach u chorych na nerwicę wegetatywną mogą również pojawiać się dolegliwości psychiczne, a przede wszystkim:

• niepokój, lęk, obawa,

• zaburzenia nastroju,

• rozdrażnienie, pobudzenie, agresja, wybuchowość,

• depersonalizacja,

• zaburzenia koncentracji.

Psychofizyczne dolegliwości wpisują się także w obraz innych rodzajów nerwic, lecz ich nasilenie jest zdecydowanie mniejsze niż w przypadku nerwicy wegetatywnej. Sprawdź, jakie są objawy nerwicy lękowej. 

Nerwica wegetatywna – jak leczyć?

Rozpoznanie nerwicy wegetatywnej może okazać się problematyczne. Pacjenci kierowani są na rozmaite badania z uwagi na złożony charakter doświadczanych przez nich objawów somatycznych, których początkowo nie łączy się z problemami na tle psychicznym. Obraz kliniczny jest niejednoznaczny i może sugerować wiele innych chorób. Chorzy zgłaszają się do lekarza, zazwyczaj myśląc, że rozwija się u nich schorzenie układu krążenia. Nierzadko dopiero wykluczenie podłoża somatycznego staje się powodem do rozszerzenia diagnostyki o nerwicę wegetatywną.Jest to tak zwane rozpoznanie poprzez wykluczenie.

Leczenie nerwicy wegetatywnej opiera się przede wszystkim na psychoterapii. Jej celem jest pomoc pacjentowi w zrozumieniu tego, co leży u podłoża jego dolegliwości. W cięższych przypadkach konieczne okazuje się leczenie skojarzone – uzupełnienie psychoterapii o farmakoterapię. Wykorzystuje się wtedy leki o działaniu przeciwlękowym i przeciwdepresyjnym. Najczęściej stosowane są selektywne inhibitory wychwytu serotoniny, które są dobrze tolerowane i mają mało skutków ubocznych. Zaleca się je w terapii wszelkiego rodzaju zaburzeń nerwicowych, fobii społecznych oraz lęku napadowego i uogólnionego. 

Bardzo ważna jest też nauka radzenia sobie ze stresem i eliminowania jego negatywnego wpływu na organizm. Wspomagającą rolę w leczeniu nerwicy wegetatywnej mają oddziaływania naturalne. Mowa o preparatach opartych na ziołach, zazwyczaj kozłku lekarskim, chmielu zwyczajnym, dziurawcu zwyczajnym,melisie lekarskiej, werbenie i passiflorze (męczennicy). Zioła można stosować w postaci suszu do zaparzenia herbaty, tabletek do połykania, kropli lub syropów do picia. Dowiedz się więcej na temat ziół na nerwicę.