Co powoduje niedosłuch przewodzeniowy?

Przyczyny wrodzone niedosłuchu przewodzeniowego

Niedosłuch przewodzeniowy to ubytek słuchu spowodowany uszkodzeniem narządu słuchu na poziomie ucha zewnętrznego lub środkowego. Stan tego typu oznacza, że jeśli na drodze z ucha zewnętrznego do ucha środkowego pojawi się przeszkoda w postaci uszkodzeń tkanki, stanu zapalnego, ciała obcego czy innego rodzaju bariery, może dojść do nieprawidłowego odbioru sygnału akustycznego.

Efektem tego zjawiska jest zespół objawów charakteryzujących się przede wszystkim pogorszeniem słyszenia, ale nie tylko. Zmianie mogą też ulec dynamika i melodia mowy oraz akcent. W zależności od źródła problemu mogą się ponadto pojawić się dodatkowe nieprzyjemności, jak szumy uszne czy bóle głowy.

Przewodzeniowy ubytek słuchu to przypadłość o charakterze wrodzonym lub nabytym, co oznacza, że możesz się z nim urodzić albo doświadczyć go w przebiegu różnorodnych chorób i stanów na tle otolaryngologicznym czy pourazowym. Niedosłuch przewodzeniowy u dzieci bywa wynikiem anomalii rozwojowych ucha zewnętrznego lub środkowego powstałych jeszcze w trakcie życia płodowego, jak niedorozwój małżowiny usznej z całkowitym (anocja) lub częściowym (mikrocja) niewykształceniem przewodu słuchowego. Może on być izolowaną, niezależną wadą genetyczną lub stanowić część zespołu wad. Przyczyną ubytku słuchowego tego typu mogą być również uszkodzenia okołoporodowe.

Dużą rolę odgrywa także sam przebieg ciąży. Twoje dziecko może znajdować się w grupie ryzyka, jeśli ma niską masę urodzeniową, jest wcześniakiem, dostało małą punktację w skali Apgar czy przeszło zakażenie wewnątrzmaciczne. Niebezpieczeństwo stwarza też stosowanie leków ototoksycznych przez ciężarną mamę lub malucha po narodzinach. Niedosłuch przewodzeniowy to jeden z dwóch rodzajów niedosłuchu typu obwodowego, czyli związanego z uszkodzeniem narządu słuchu. Drugim z nich jest niedosłuch odbiorczy.

Niedosłuch przewodzeniowy nabyty

Przewodzeniowy ubytek słuchu powstaje również w wyniku nabytych zaburzeń funkcjonowania ucha zewnętrznego lub uszkodzeń znajdujących się w uchu środkowym struktur przewodzących dźwięki. Wśród najczęstszych przyczyn wymienia się korek woskowinowy. Fizjologicznie woskowina pełni rolę oczyszczającą i nawilżającą przewodu słuchowego. Zapewnia też ochronę przed niektórymi bakteriami, grzybami i owadami.

Jak uniknąć zbyt dużego nagromadzenia woskowiny? Przede wszystkim:

• zatroszcz się o prawidłową higienę uszu,

• stosuj spraye do rozrzedzania i ułatwiania odprowadzenia wosku z przewodu słuchowego,

• unikaj patyczków higienicznych, chyba że chcesz wyczyścić małżowinę uszną.

Niedosłuch tego typu może powodować też ciało obce w uchu oraz urazy ucha i głowy w jego okolicy. Na tę przypadłość jesteś narażony w przebiegu wielu chorób. Jedną z nich jest przerost migdałka gardłowego lub podniebiennego, które stanowią często powikłanie po nawracających infekcjach nosa i gardła. Przerośnięty migdał, uciskając ujście trąbki Eustachiusza, pozbawia ucho powietrza i sprzyja gromadzeniu się w niej płynu, który staje się pożywką dla bakterii.

Niedosłuch przewodzeniowy wywołuje też wysiękowe zapalenie ucha. Nawracająca przypadłość tego typu sprzyja wielu dolegliwościom, w tym uczuciu pełności ucha, zaburzeniom mowy czy trudnościom w komunikacji. Podobne problemy powoduje zaburzony słuch fonematyczny, jednak charakteryzuje go inny mechanizm powstania.

Objawy niedosłuchu przewodzeniowego

Niedosłuch przewodzeniowy u dziecka lub u Ciebie, jako osoby dorosłej, charakteryzuje się pogorszeniem słyszenia głównie dźwięków o niskich i cichych tonach. Zdolność różnicowania elementów mowy jest zachowana, ale możesz zauważyć zmianę akcentu oraz dynamiki i melodii mowy. W jego przebiegu możesz urywać ostatnie sylaby wyrazów i doświadczyć trudności ze słyszeniem dźwięków z dużej odległości, ale lepiej odnajdziesz się w hałasie.

Możesz też zauważyć, że dobrze kontrolujesz własny głos i mimo ograniczeń w mowie, nie rozmawiasz zbyt głośno. Rozmowy telefoniczne nie powinny sprawiać Ci większego problemu, ale lepiej poczujesz się w konwersacji bezpośredniej. Możesz wówczas wspierać się, czytając z ruchu warg rozmówcy.

W zależności od przyczyn, często pojawiają się też dodatkowe dolegliwości. Są to:

• bóle ucha i gardła,

• wysięk z kanału słuchowego,

• szumy uszne,

• uczucie zatkania nosa,

• nadwrażliwość słuchowa.

O ile przewodzeniowy ubytek słuchu dotyczy jednego ucha i istnieje od urodzenia lub postępuje stopniowo, możesz nie odczuwać tego aż tak bardzo. Objawy przypadłości są wyrażone silniej, kiedy zmiany obejmują ucho prawe i lewe, a uszkodzenia powstały niespodziewanie. Obustronne zakłócenia słyszenia łatwiej jest jednak zauważyć.

1. A. Pruszewicz, Diagnostyka ogólna zaburzeń słuchu, Wydawnictwo Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań 2003.
2. M. Śliwińska-Kowalska, Audiologia kliniczna, Mediton, Łódź 2005.