Co jest przyczyną nużycy? Jak ją leczyć? Dowiedz się, jak przebiega nużyca

Co to jest nużeniec?

Pajęczak nużeniec ludzki wywołuje chorobę pasożytniczą nazywaną nużycą, w języku fachowym określaną jako demodekoza. Na skórze człowieka występują dwa gatunki nużeńca ludzkiego: Demodex folliculorum oraz Demodex brevis. Ich odchody mają działanie drażniące na mieszki włosowe oraz brzegi powiek. Roztoczak ten w warunkach normalnych bytuje na skórze i nie powoduje stanów chorobowych. W niektórych sytuacjach, na przykład przy obniżeniu odporności, infekcja nużeńcem prowadzi do powstania charakterystycznych objawów. Pasożyt najczęściej zwiększa swoją aktywność życiową w nocy. Z tego powodu objawy wywoływane przez niego nasilają się wieczorem.

Jak można zarazić się nużeńcem?

Nużeńcem najczęściej zarażamy się poprzez bezpośredni kontakt z nosicielem lub w wyniku używania wspólnych przedmiotów, np. grzebieni. Jaja mogą unosić się w powietrzu, znajdować się na ręcznikach, materacach, pościeli. Do zakażenia rzęs i oka dochodzi podczas kontaktu z osobą zarażoną oraz poprzez dotykanie dłońmi twarzy i okolic oczu. Pamiętaj, że większość dorosłych osób jest nosicielami nużeńca ludzkiego, ale infekcja przebiega u nich bezobjawowo.

Polecamy

---

Zdrowie

Pasożyty ludzkie - jak je wykryć i jak leczyć?

Pasożyty kojarzą się z regionami, w których trudno o odpowiednią higienę, np. z Afryką i Azją, więc niewiele osób zdaje sobie sprawę, że zakażenia pasożytami mogą dotyczyć każdego z nas. Według danych WHO w ciągu ostatnich 10 lat różnymi pasożytami zakaziło się ponad 4,5 miliarda ludzi na całym świecie. Sprawdź, jak wygląda diagnostyka w przypadku podejrzenia zakażenia.

Redakcja19.11.2021

Kogo atakuje nużeniec?

Nużeniec najczęściej wywołuje stany zapalne u osób starszych, po 70. roku życia. Szczególnie narażeni są ci z zaburzeniami układu odpornościowego i współistniejącymi chorobami ogólnoustrojowymi lub alergicznymi. Objawowej infekcji nużeńcem sprzyjają też stres, nieprawidłowa dieta uboga w mikro- i makroelementy oraz niewłaściwa higiena skóry. Zapalenie skóry twarzy często ma miejsce u osób z trądzikiem różowatym, łojotokowym zapaleniem skóry, z cukrzycą czy z chorobą nowotworową. U dzieci nużeniec występuje stosunkowo rzadko.

Rodzaje nużeńca

Nużyca obejmuje różne części ciała. Chociaż najczęściej nużeniec atakuje okolice twarzy, może zająć też oczy, uszy czy okolice narządów płciowych.

• Nużyca na twarzy - objawia się nawracającymi stanami zapalnymi skóry twarzy oraz rozszerzonymi porami i zaskórnikami.

• Nużyca rzęs - może prowadzić do wypadania rzęs i sprzyja częstemu występowaniu zapalenia brzegów powiek, gradówkom i jęczmieniom.

• Nużyca oczu - może wywoływać zapalenie spojówek.

• Nużyca uszna - objawia się świądem wewnątrz kanału usznego. Jest też przyczyną nieprzyjemnego zapachu z uszu.

• Nużyca na całym ciele - nużeniec przy braku szybkiego leczenia może rozprzestrzeniać się na całe ciało.

Jakie są objawy nużycy?

Nużyca u ludzi często wywołuje niespecyficzne objawy, które mogą być mylone z alergicznym zapaleniem skóry lub z trądzikiem różowatym. Dla nużycy charakterystyczne są następujące objawy:

• zaskórniki przypominające trądzik i otwarte pory skóry,

• niewielkie, czerwone krostki z sączącą się z nich surowiczą wydzieliną,

• zaczerwienienie i podrażnienie skóry,

• zlewające się czerwone plamy w nużeńcu twarzy,

• łuszczenie się naskórka i swędzenie skóry,

• nużeniec oka wywołuje zapalenie brzegów powiek (łac. blepharitis),

• zapalenie spojówek w nużycy oka,

• w zaawansowanym stadium nużeniec powoduje wypadanie brwi i rzęs,
  nużeniec na głowie może być przyczyną wypadania włosów.

Jak diagnozuje się nużycę?

Nużycę identyfikuje dermatolog. Pasożyty mają około 0,3 mm długości i można zobaczyć je pod lupą. Badanie przeprowadza się na zeskrobinach naskórka, wydzielinach gruczołów łojowych, na podstawie biopsji z naskórka oraz z odcisków skórnych. Aby postawić diagnozę, musi dojść do masywnego zakażenia, należy wykluczyć inne przyczyny zgłaszanych dolegliwości.

Nużeniec - jak można go leczyć?

Leczenie nużycy polega na miejscowym łagodzeniu stanów zapalnych i na codziennej pielęgnacji zainfekowanych obszarów. Terapię należy rozpocząć jak najwcześniej, aby nie dopuścić do rozprzestrzeniania się infekcji na inne obszary ciała. Stosuje się preparaty łagodzące, takie jak olejek szałwiowy lub z drzewa herbacianego oraz kwas hialuronowy. W leczeniu nużeńca na twarzy często zaleca się środki z metronidazolem i kwasem siarkowym. Nużeniec oczny wywołuje infekcję brzegów powiek. W leczeniu zakażenia oka należy skupić się na pielęgnacji powiek, np. za pomocą chusteczek i wacików. Często łączy się ją ze stosowaniem kropli do oczu. Leczenie nużeńca ludzkiego na skórze głowy polega na używaniu szamponów z metronidazolem i substancjami łagodzącymi.

W przeciwdziałaniu infekcjom bardzo ważną rolę odgrywa profilaktyka. Należy przestrzegać zasad higieny, używać oddzielnych ubrań, ręczników i kosmetyków.

Podsumowanie

Nużyca to choroba wywoływana przez niewielkiego pajęczaka, nazywanego nużeńcem. U osób starszych, narażonych na stres, z cerą łojotokową lub z obniżoną odpornością dochodzi do nadmiernego zwiększania się populacji nużeńca. Objawy nużycy to: krosty, zlewające się plamy na skórze twarzy, pękanie naczynek, wypadanie rzęs i brwi, a nużeniec oka powoduje stany zapalne powiek. Leczenie polega na stosowaniu środków łagodzących stany zapalne oraz preparatów z metronidazolem i kwasem siarkowym.

1. Niedźwiedź M., Skibińska M. Demodekoza – podział, leczenie i występowanie u pacjentów z obniżonym poziomem odporności. Forum Dermatologicum 2019, tom 5, nr 4, 117–120
2. Wesołowska M., Baran W., Szepietowski J., Hirschberg L., Jankowski S. Demodekoza u ludzi jako aktualny problem w dermatologii” Wiad. Parazytol. 2005; 51(3): 253–256.
3. Czepita D., Kuźna-Grygiel W., Czepita M., Grobelny A. Demodex folliculorum i Demodex brevis jako przyczyna przewlekłego zapalenia brzegów powiek. Roczniki Polskiej Akademii Medycznej w Szczecinie 2007; 53(1): 63–67.
4. Chen W., Plewig G. Human demodicosis: revisit and a proposed classification. Br J Dermatol. 2014 Jun;170(6):1219–25.
5. Moris García V., Valenzuela Vargas G., Marín Cornuy M., Aguila Torres P. Ocular demodicosis: A review. Arch Soc Esp Oftalmol. 2019 Jul;94(7):316–322.
6. Jacob S., VanDaele M.A., Brown J.N. Treatment of Demodex-associated inflammatory skin conditions: A systematic review. Dermatol Ther. 2019;32.