Zajady – jakie są przyczyny ich powstawania?

Zajady – przyczyny

Stan zapalny w kącikach ust pojawia się głównie w okresie jesienno-zimowym, kiedy odporność jest mocno obniżona. Spadek odporności może być również związany z chorobami lub przyjmowaniem leków. Jest często skutkiem nieodpowiedniej diety, ubogiej w warzywa i owoce, oraz braku regularnej aktywności fizycznej. Zajady pojawiają się również, gdy:

• brakuje Ci żelaza, selenu lub cynku,

• masz niedobór witamin z grupy B,

• przechodzisz częste infekcje grzybicze i bakteryjne,

• przyjmujesz silne antybiotyki przez dłuższy czas,

• chorujesz na cukrzycę,

• niedostatecznie się nawadniasz,

• masz anemię,

• jesteś otyły,

• nie dbasz odpowiednio o higienę jamy ustnej,

• masz próchnicę,

• zbyt często oblizujesz usta.

Bywa, że zajady pojawiają się przez alergię, na przykład na nikiel. Osoby starsze narażone są na zapalenie kątne ust ze względu na źle dopasowane protezy. Niemowlęta i małe dzieci natomiast mają zajady na skutek ząbkowania i ssania smoczka. 

Zajady u dzieci – skąd się biorą? 

Wbrew pozorom zajady u dzieci, w tym niemowląt, pojawiają się dosyć często, nawet częściej niż u dorosłych. Przede wszystkim dzieci mają słabszą odporność niż osoby dorosłe, dlatego są bardziej narażone na zapalenie kątne ust. Ponadto dzieci się brudzą i wkładają często nieumyte ręce do buzi. Ich zabawki to siedliska grzybów i zarazków, dlatego należy pamiętać, aby regularnie prać lub myć dziecięce akcesoria. W przypadku małych dzieci i niemowląt przyczyną powstawania zajadów jest smoczek, dlatego należy regularnie go wyparzać.

U dzieci częstą przyczyną powstawania zajadów jest nadmierna ekspozycja na ślinę. Wilgotne środowisko sprzyja rozwojowi grzybów i bakterii. Proces ząbkowania również nie jest pomocny. 

Dzieci często cierpią na niedobory witamin, a w szczególności z grupy B i A, które odpowiadają za prawidłowe funkcjonowanie błon śluzowych. Witaminy te znajdują się w serze, mleku, podrobach, mięsie i rybach. Całe ich mnóstwo jest w warzywach i owocach. Aby uzupełnić dietę najmłodszych w odpowiednie produkty, warto udać się po poradę do lekarza pediatry. 

Zajady – dieta i profilaktyka

Powstawanie zajadów spowodowane jest niedoborem witamin i minerałów. Warto je uzupełniać, stosując zdrową, pełnowartościową i zbilansowaną dietę. Choć niedobory żywieniowe dotyczą głównie krajów mniej rozwiniętych, wciąż występują w populacjach o wysokim ryzyku, takich jak: małe dzieci, osoby starsze, weganie, cukrzycy, anemicy, przewlekle chorzy, osoby chore na raka. Dlatego warto się skupić na odpowiednim żywieniu, gdyż może ono przeciwdziałać zajadom i przyspieszyć proces ich gojenia. Co zatem jeść, by bolące nadżerki nie pojawiały się w kącikach ust? Produkty bogate w witaminy z grupy B, A, E oraz żelazo, cynk i selen:

• zielone warzywa liściaste, takie jak: szpinak, kapusta, sałata, natka pietruszki,

• rośliny strączkowe, takie jak groch i biała fasola,

• produkty pełnoziarniste,

• tłuste ryby,

• produkty mleczne,

• orzechy i nasiona.

Warto również spożywać owoce bogate w witaminę C. W przypadku dzieci (jeżeli są małe lub cierpią na brak apetytu) można stosować preparaty witaminowe przepisane przez lekarza pediatrę. 

Aby przeciwdziałać powstawaniu zajadów, należy zadbać nie tylko o dietę, ale również o odpowiednie nawodnienie, regularną aktywność fizyczną i redukcję stresu. 

Jak można się pozbyć zajadów?

Jak najlepiej pozbyć się zajadów? Zajady można zwalczać preparatami dostępnymi w aptece. Najlepiej sięgać po maści o działaniu przeciw drobnoustrojom. Dobrze sprawdzą się produkty z witaminą B2, cynkiem, witaminami A, E i F, wyciąg z oczaru wirginijskiego, drożdże oraz maść cynkowa. Doskonałe na zwalczanie zajadów są domowe sposoby. Jednym z lepszych jest czosnek – działa bakteriobójczo i przeciwgrzybiczo. Można stosować go miejscowo, czyli natrzeć delikatnie zmianę chorobową. Innymi domowymi specyfikami na zajady są:

• oliwa z oliwek lub olej z pestek winogron – nawilży i natłuści skórę, przyniesie pożądaną ulgę,

• miód – ma działanie przeciwzapalne. Warto smarować nim kąciki ust 3–4 razy dziennie,

• kompres z soku z żyworódki – ma działanie bakteriobójcze i przyspiesza regenerację naskórka. Sok z żyworódki można znaleźć w aptece i w sklepach zielarskich,

• sok z aloesu – wystarczy, że złamiesz i obierzesz listek i przyłożysz go do skóry. Idealnie łagodzi ból, odkaża i działa regenerująco,

• drożdże – mają bardzo dużo witaminy B. Najlepiej zrobić z nich papkę i nakładać na buzię lub zmieszać z mlekiem i pić raz dziennie. 

Przy wszystkich powyższych zabiegach, pamiętaj, aby zachować szczególną higienę. Staraj się nie oblizywać ust, a wszelkiego rodzaju kompresy stosuj jednorazowo. Niestety, przy zajadach często dochodzi do ponownych zakażeń. Ponadto, aby nie zarazić domowników, nie dziel z nikim jedzenia, zadbaj o osobny ręcznik, częste mycie rąk i unikaj pocałunków. 

1. R. Langlais, S. Miller, S.J. Nield-Gehrig, Choroby błony śluzowej jamy ustnej, Edra Urban & Partner, Wrocław 2013.
2. J. Banach, Z. Jańczuk, Choroby błony śluzowej jamy ustnej. Podręcznik dla studentów stomatologii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2013.