Darmowe e-booki o zdrowiu od Welbi
  • Poradniki
  • Plany żywieniowe (diety)
  • Kompendia wiedzy
Sprawdź za darmo

Zaloguj się

Umów teleporadę
ZdrowieBadania 2 min.

Jakie są podstawowe badania krwi i na czym polegają?

Olga Dąbska

31.10.2021

Aktualizacja: 06.10.2022

Podstawowe badania krwi warunkują diagnostykę wielu chorób. Zaleca się je wykonywać w ramach profilaktyki, nawet jeśli nie występują żadne niepokojące dolegliwości. Dzięki nim kontrolujemy stan zdrowia.


podstawowe-badania-krwi-co-obejmuja-jakie-zrobic
pixabay.com

Polecane

zielona-bakteria-na-paznokciu-leczenie-domowe
Zdrowie
1 min.
Zielona bakteria na paznokciu - leczenie domowe
31.10.2021
regeneracja-watroby-ile-trwa-jak-ja-wspomoc
Zdrowie
1 min.
Co regeneruje wątrobę? Jak szybko ją odbudować?
19.05.2021
oklady-na-goraczke-jak-robic-gdzie-przykladac
Zdrowie
1 min.
Okłady na gorączkę i inne sposoby na zbijanie za wysokiej temperatury ciała
30.05.2022
pot-o-zapachu-cebuli-co-to-znaczy-przyczyny
Zdrowie
1 min.
Pot o zapachu cebuli - co to znaczy? Przyczyny
24.01.2022
Spis treści
  1. Podstawowe badania krwi - co obejmują?
  2. Badanie morfologiczne krwi
  3. Lipidogram - podstawowe badanie krwi
  4. Jakie są inne podstawowe badania krwi?
  5. Podstawowe badania krwi - jak się do nich przygotować?

Podstawowe badania krwi - co obejmują?

Badania krwi to najpowszechniejsze badania diagnostyczne. Pamiętaj o regularnym ich wykonywaniu, ponieważ są ważnym elementem profilaktyki zdrowotnej. Oznacza to, że wpisują się w system wczesnego ostrzegania o wielu nieprawidłowościach organizmu. Wśród podstawowych badań krwi wymieniamy:

  • badanie morfologiczne krwi (tzw. morfologię),

  • lipidogram (tzw. profil lipidowy),

  • odczyn Biernackiego (OB),

  • badanie poziomu glukozy we krwi.

Powyższe badania krwi możesz wykonać ze skierowaniem od lekarza, ale i na własną rękę. Sprawdź, na czym polegają i jak się do nich przygotować.

Badanie morfologiczne krwi

Badanie morfologiczne krwi polega na ilościowej i jakościowej ocenie występujących we krwi elementów morfotycznych, takich jak:

Dodatkowo w ramach podstawowej morfologii krwi analizuje się takie wskaźniki, jak:

  • MCV - wskaźnik średniej objętości krwinki czerwonej,

  • MCH - wskaźnik średniej masy hemoglobiny w krwince czerwonej,

  • MCHC - średnie stężenie hemoglobiny w jednostkowej objętości krwinek czerwonych,

  • HGB - wskaźnik stężenia całkowitego hemoglobiny (we wszystkich jej formach),

  • HCT - wskaźnik hematokrytowy - określa stosunek objętości erytrocytów do objętości pełnej krwi.

Morfologia podstawowa zlecana jest, gdy występują następujące objawy: często nawracające infekcje, osłabienie organizmu, męczliwość, nagły i nieuzasadniony spadek masy ciała, bóle kostne, trudno gojące się skaleczenia, skłonność do siniaków, omdlenia. Morfologia krwi powinna być regularnie wykonywana w ciąży. Badanie to zalecane jest co najmniej 5 razy w jej przebiegu. Pierwsza morfologia powinna być przeprowadzana do 10. tygodnia od poczęcia, a ostatnia pod koniec 3. trymestru (między 38. a 39. tygodniem). Główne nieprawidłowości, jakie można wykryć dzięki morfologii, to: infekcje, zaburzenia odporności, stany zapalne, anemia (niedokrwistość), skaza krwotoczna.

Lipidogram - podstawowe badanie krwi

Lipidogram to badanie lipidów, czyli tłuszczów prostych w osoczu krwi. Obrazuje poziom:

  • cholesterolu HDL - stężenia frakcji lipoprotein wysokiej gęstości (tzw. dobrego cholesterolu),

  • cholesterolu LDL - stężenia frakcji lipoprotein niskiej gęstości (tzw. złego cholesterolu),

  • stężenia poziomu całkowitego cholesterolu (TC),

  • trójglicerydów (związków chemicznych zaliczanych do lipidów).

Ocena stanu gospodarki lipidowej jest bardzo ważna w profilaktyce i zwalczaniu zaburzeń gospodarki lipidowej i zaburzeń metabolicznych, które wiążą się z ryzykiem rozwoju miażdżycy tętnic i powikłań sercowo-naczyniowych, takich jak: nadciśnienie tętnicze, zawał mięśnia sercowego, udar mózgu. Wykonywanie tych badań jest bardzo ważne, zważywszy na to, że choroby układu krążenia są najczęściej występującymi schorzeniami w polskim społeczeństwie.

Badanie lipidogramu jest zalecane zwłaszcza przy: zaburzonym metabolizmie lipidów albo obciążonym w tym kierunku wywiadzie rodzinnym, wcześniejszych wysokich poziomach cholesterolu, paleniu tytoniu, nadmiernej masie ciała, podejrzeniu dziedzicznej hipercholesterolemii, przypadkach zawału mięśnia sercowego w rodzinie.

Normy lipidogramu dla zdrowego człowieka bez względu na płeć to:

  • cholesterol całkowity - 150-190 mg/dl,

  • cholesterol LDL - poniżej 115 mg/dl,

  • trójglicerydy - 35-150 mg/dl,

Właściwości cholesterolu HDL są różne dla kobiet i mężczyzn. U kobiet powinny wynosić powyżej 50 mg/dl, a u mężczyzn więcej niż 40 mg/dl.

Jakie są inne podstawowe badania krwi?

Wskazane jest, aby regularnie wykonywać badanie odczynu Biernackiego. OB polega na pomiarze szybkości opadania czerwonych krwinek, czyli drogi opadania erytrocytów w ciągu 1 godziny w niekrzepnącej krwi. W diagnostyce medycznej OB wykorzystywane jest jako wskaźnik procesów reumatycznych, zapalnych, nowotworowych. To podstawowe badanie krwi warto przeprowadzić przy podejrzeniu choroby autoimmunologicznej i hematologicznej oraz w przypadku objawów wskazujących na choroby nerek i wątroby.

Normy OB zależą od wieku i przedstawiają się następująco:

  • osoby do 15 lat < 10,00 mm/h,

  • mężczyźni:

    • w wieku 15-50 lat < 15,00 mm/h,

    • od 50 lat < 20,00 mm/h,

  • kobiety:

    • w wieku 15-50 lat < 20,00 mm/h.

    • od 50 lat < 30,00 mm/h.

    Podstawowy pakiet obejmuje badanie poziomu glukozy we krwi. Zwyczajnie nazywane jest ono badaniem „cukru we krwi”. Jest to badanie przesiewowe w kierunku cukrzycy. Powinno się je wykonywać regularnie bez ewidentnych objawów, lecz w sposób szczególny muszą o nim pamiętać osoby z nadmierną masą ciała lub czynnikami ryzyka cukrzycy. Podwyższoną glukozę we krwi obserwuje się nie tylko przy cukrzycy, ale i w takich chorobach, jak: guz chromochłonny, choroba Cushinga, gigantyzm, nowotwór trzustki, gruczolak przysadki, zapalenie trzustki, zaawansowana choroba wątroby. Badanie poziomu glukozy informuje też o jej niewystarczającym poziomie. Obniżone stężenie glukozy we krwi towarzyszy takim chorobom, jak: choroba Addisona, insulinoma (guz wydzielający insulinę), niedoczynność przysadki, niedobory enzymów (np. galaktozemia) czy zespoły złego wchłaniania.

Podstawowe badania krwi - jak się do nich przygotować?

Aby wykonać podstawowe badania krwi, pobrana zostanie od Ciebie niewielka ilość krwi żylnej, prawdopodobnie z żyły łokciowej. Badania powinny być wykonywane z rana na czczo. Powstrzymaj się od spożywania posiłków 12 godzin wcześniej. Przez kilka dni stosuj lekkostrawną dietę i nie spożywaj alkoholu. Jeśli przyjmujesz leki, skonsultuj się z lekarzem, czy zażywać je przed badaniem. Powstrzymaj się od intensywnego wysiłku fizycznego. Jeżeli parametry mierzone w podstawowych badaniach krwi wykazują odchylenia od normy, konieczna jest dalsza diagnostyka.

Źródła
  1. H. Bomski, Podstawowe laboratoryjne badania hematologiczne, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1995, s. 186-192.
  2. P. Pruszczyk i in., Wielka interna, t. 2, cz. 1, Kardiologia z elementami angiologii, Medical Tribune Polska, Warszawa 2009-2011, s. 446-447.
  3. P. Gajewski, A. Szczeklik, Interna Szczeklika 2018, Medycyna Praktyczna, Kraków 2018, s. 25–27.
  4. A. Szczeklik, Choroby wewnętrzne, t. 1, Medycyna Praktyczna, Kraków 2005, s. 1406–1407.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.

Telekonsultacja z lekarzem
już w ciągu godziny!
Umów się
Uzyskaj odpowiedź
dzięki konsultacji
online
  • specjalistyczna porada
  • przedłużenie recepty
  • skierowanie na badania
Umów się
Popularne w kategorii Zdrowie
skurcze-palcow-u-nog-jakie-sa-przyczyny-co-zrobic
Zdrowie
1 min.
Skurcze palców u nóg - jakie są przyczyny? Co zrobić?
29.10.2021
  • Kontakt
  • Regulamin serwisu
  • Polityka prywatności

© 2023 Welbi. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Serwis welbi.pl ma charakter edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej. Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były poprawne merytorycznie, jednakże decyzja dotycząca leczenia należy do lekarza. Redakcja i wydawca serwisu nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji zamieszczonych na stronach serwisu, który nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust 1 ustawy o działalności leczniczej.