Umów teleporadę
Welbi
ZdrowieBadania 2 min.

Grupy krwi – jakie są ich rodzaje? Czym jest zgodność grup krwi?

Olga Dąbska19.05.2021Aktualizacja: 05.06.2023

Grupa krwi to układ antygenów na składnikach krwi, a zwłaszcza na erytrocytach. Dziedziczona jest po rodzicach. Najrzadsza grupa krwi to AB, a najczęściej spotykaną jest 0. Grupy te są odpowiednio najlepszym biorcą i dawcą krwi.


grupy-krwi-jakie-sa-rodzaje-jaka-jest-najrzadsza
pixabay.com

Polecane

plytki-krwi-trombocyty-czym-sa-jakie-sa-normy
Zdrowie
2 min.
Płytki krwi (trombocyty) - czym są? Jakie są normy?
31.10.2021
badania-serca-jakie-sa-rodzaje-na-czym-polegaja
Zdrowie
1 min.
Badania serca - jakie są rodzaje? Na czym polegają?
30.07.2021
morfologia-co-wykazuje-jak-interpretowac-wyniki
Zdrowie
2 min.
Co to jest morfologia krwi? Przygotowania, wskazania, wyniki
14.05.2021
jakie-badania-wykonac-aby-zdiagnozowac-hashimoto
Zdrowie
1 min.
Jakie badania wykonać, aby zdiagnozować Hashimoto?
01.12.2021
Spis treści
  1. Co to jest grupa krwi?
  2. Jakie są grupy krwi?
  3. Dziedziczenie grup krwi
  4. Zgodność grup krwi
  5. Grupa krwi a ciąża
  6. Jak sprawdzić grupę krwi?
  7. Grupa krwi a dieta
  8. Osoby z grupą 0
  9. Osoby z grupą A
  10. Osoby z grupą B
  11. Osoby z grupą AB

Co to jest grupa krwi?

Grupa krwi to zestaw antygenów występujących na erytrocytach, czyli na czerwonych krwinkach, i innych komórkach krwi. Antygen ma zdolność do wiązania się ze swoistymi przeciwciałami, czyli specjalnymi białkami produkowanymi przez limfocyty (rodzaj białych krwinek). Nauka o grupach krwi rozwija się od ponad stu lat. Początek dało jej odkrycie przez Karola Landsteinera, austriackiego immunologa, układu grupowego AB0. Tym samym możliwe stało się znacznie bezpieczniejsze przetaczanie krwi i rozwijanie związanych z tym dziedzin medycyny, zwłaszcza hematologii, transplantologii, chirurgii, immunologii.

U zdrowych osób grupa krwi nie zmienia się w ciągu życia. Są jednak szczególne przypadki, kiedy to następuje. Do zmiany może dojść w wyniku przeszczepu szpiku kostnego, który wytwarza erytrocyty z antygenami dawcy. Drugim przypadkiem są choroby nowotworowe krwi z towarzyszącym zaburzeniem wytwarzania antygenów na erytrocytach.

Jakie są grupy krwi?

Na erytrocytach występuje wiele antygenów, na podstawie których wyróżnia się kilkadziesiąt układów grupowych krwi. Największą rolę dla praktyki medycznej odgrywają jednakże układy Rh i AB0. Antygeny Rh pojawiają się około 6. tygodnia życia płodowego. W układzie Rh występuje 5 głównych antygenów, lecz najważniejszym jest antygen D. W przypadku posiadania na powierzchni erytrocytów antygenu D grupę krwi określa się jako Rh+. Takie rozwiązanie występuje u zdecydowanej większości społeczeństwa. U około 15–20% stwierdza się obecność krwi Rh-. Oznaczeniem Rh- określa się brak antygenu D.

W układzie AB0 istnieją cztery warianty antygenów: A, B, AB i 0. Należy też wspomnieć o antygenie H, który jest odpowiedzialny za prawidłowe powstawanie antygenów A i B. Najprościej układ AB0 można przedstawić tak:

Dziedziczenie grup krwi

Dziedziczenie grup krwi oparte jest na prawie Mendla. Naukowiec określił specjalne reguły przekazywania cech dziedzicznych. Dziecko dziedziczy grupę krwi na podstawie rodzaju grupy krwi matki i ojca. Przykładowo:

  • jeśli matka ma grupę A, a ojciec B, to dziecko może mieć grupę 0, A, B lub AB,

  • jeśli matka ma grupę 0, a ojciec A, to dziecko może mieć grupę A lub 0,

  • jeśli matka ma grupę B, a ojciec B, to dziecko może mieć grupę B lub 0.

Zgodność grup krwi

Stosowanie krwi zgodnej grupowo wiąże się z ograniczeniem wielu groźnych dla zdrowia, a nawet dla życia działań niepożądanych. Wymagana jest przede wszystkim zgodność układu AB0 i czynnika Rh. Osoba z grupą krwi 0 Rh- jest uniwersalnym dawcą. To najcenniejsza grupa krwi. Osoba z grupą krwi AB jest uniwersalnym biorcą. To jednocześnie najrzadziej spotykana grupa krwi. Najpowszechniejszymi grupami krwi w Polsce są 0 i A. Grupa krwi B występuje nieco rzadziej. Jakie grupy krwi można łączyć? Przedstawia to poniższa grafika, gdzie X oznaczono prawidłowe krzyżowanie grup krwi.

zgodnosc-grup-krwi-grafika-welbi

Nie wszystkie grupy krwi można łączyć. Dlaczego ważne jest zachowanie zgodności w grupach krwi? Zachowanie zasad zgodności w zakresie grup krwi odgrywa bardzo ważną rolę w takich przypadkach, jak:

  • transfuzja krwi – zabieg polegający na przetoczeniu krwi lub jej składników, którego celem jest substytucja utraconych ilości krwi,

  • przeszczep narządów w całości lub części, samych tkanek bądź komórek między organizmami. Najczęściej przeszczepiane narządy i tkanki to: skóra, serce, nerka, płuco, wątroba, trzustka, szpik kostny,

  • choroba hemolityczna – to schorzenie występujące u noworodków, które charakteryzuje się nieprawidłową reakcją między przeciwciałami wytwarzanymi przez matkę a krwinkami płodu. Choroba jest wywoływana przez tzw. konflikt serologiczny. Najczęściej jest to niezgodność co do grup krwi Rh.

Grupa krwi a ciąża

Pary podczas starania się o dziecko powinny znać swoje grupy krwi, aby wykluczyć możliwość powstania konfliktu serologicznego. Pojawia się on w momencie, kiedy grupa krwi matki to Rh-, a ojca Rh+. Nie zawsze konflikt się pojawia. Ryzyko wystąpienia konfliktu serologicznego wzrasta w drugiej i kolejnej ciąży. W okolicy 6. tygodnia życia płodowego dziecko może odziedziczyć po ojcu dodatnią grupę krwi. Ma to znaczenie, ponieważ podczas porodu krew matki ma kontakt z krwią dziecka. Jeśli pojawia się konflikt serologiczny, to organizm matki zaczyna traktować obco krew dziecka, próbując ją zwalczyć. 

Pamiętaj, że nie wyklucza to posiadania potomstwa u takich par. Znajomość grup krwi pozwala włączyć odpowiednie leczenie u kobiety – immunoglobuliną anty-D, dzięki czemu podczas porodu nie pojawia się problem z krwią dziecka. Konflikt krwi można rozpoznać, wykonując odpowiednie badania krwi – oznaczenie przeciwciał odpornościowych we krwi matki. Badanie to należy wykonywać u ciężarnych co mniej więcej 2 miesiące. Powikłania konfliktu serologicznego są niebezpieczne zarówno dla matki, jak i dla noworodka. 

Jak sprawdzić grupę krwi?

Aby sprawdzić grupę krwi, wykonaj specjalne badanie. W tym celu wystarczy, że udasz się do dowolnego laboratorium. Na badanie nie musisz się specjalnie przygotowywać, a nawet być na czczo. Wynik otrzymasz w ciągu kilku dni. To ważne, aby znać swoją grupę krwi. Na wypadek nagłych sytuacji z utratą krwi czy konieczności zabiegu wiedza ta znacznie ułatwi pracę lekarzom i pozwoli im na szybszą interwencję. Badanie grupy krwi wykonuje się przy ustalaniu ojcostwa. U kobiet w ciąży pozwala wykryć ewentualny konflikt serologiczny. Nie zapomnij o wykonaniu innego ważnego badania, jakim jest morfologia. Ocenia ona skład krwi, w tym m.in.: krwinki białe, erytrocyty, płytki krwi. Warto wykonywać ją przynajmniej raz w roku. 

Grupa krwi a dieta

Dieta zgodna z grupą krwi to sposób żywienia głoszący, że posiadacze poszczególnych grup krwi powinni kierować się adekwatnymi dla niej zasadami posilania się. W ten sposób spożywają żywność dla siebie najkorzystniejszą. Dieta została opracowana przez naturopatę Petera J. D’Adamo. Uważa on, że poszczególne grupy krwi predysponują do trawienia konkretnych pokarmów. Istnieją również badania, które wskazują na to, że posiadacze konkretnych grup krwi są narażeni na niektóre choroby, w szczególności te związane z pracą serca, układem krążeniowym czy chorobami trzustki. Wykluczenie niektórych produktów z diety ma na celu zmniejszenie ryzyka zachorowania. Oto główne założenia diety zgodnej z grupą krwi:

Osoby z grupą 0

Są nazywane myśliwymi lub łowcami. Ich jadłospis opierać się powinien na dużej ilości białka zwierzęcego, z ograniczeniem lub wyeliminowaniem wieprzowiny. Zalecana jest rezygnacja z glutenu, w szczególności z pszenicy. Niewskazane jest spożywanie produktów mlecznych oraz tłustych. Posiłki powinny być skomponowane z wykorzystaniem czerwonego mięsa, ryb i owoców morza, bananów, brokułów, szpinaku. Najlepszym źródłem tłuszczu jest oliwa z oliwek, którą warto dodawać do potraw. Nie bez znaczenia są również odpowiednio dobrane ćwiczenia fizyczne. Zalecane są ćwiczenia o wysokiej intensywności, a także aerobowe. 

Osoby z grupą A

Są nazywane rolnikami lub pasterzami. Ich jadłospis powinien być bogaty w składniki roślinne, dlatego dobrym rozwiązaniem jest dieta wegetariańska. Posiadacze grupy krwi A powinni ograniczyć spożycie ryb i nabiału, a zwiększyć ilość warzyw i owoców. Potrawy mogą wzbogacać w przyprawy i zioła, które nadadzą smaku i aromatu. Osoby z grupą krwi A w szczególności powinny zadbać o swój stan psychiczny i emocjonalny. Zaleca się, aby próbowały zmniejszyć swój stres, stosując medytację i jogę. Powinny również zadbać o sen i regenerację organizmu. Aktywność fizyczna jest wskazana, ale w umiarkowanym tempie. Sprawdzą się ćwiczenia rozciągające, pilates czy golf.

Osoby z grupą B

To tzw. koczownicy lub nomadzi. Ich dieta jest najbardziej zróżnicowana ze wszystkich, co oznacza, że powinna zawierać zarówno mięso i ryby, jak i warzywa oraz owoce. Osoby z grupą krwi B mogą źle tolerować zbyt dużą ilość pszenicy oraz roślin strączkowych, dlatego należy zmniejszyć spożycie tych produktów. Bazą posiłków powinny być zielone warzywa, chude mięso i nabiał. Dla utrzymania zdrowia i dobrego samopoczucia należy włączyć regularną aktywność fizyczną. Sprawdzą się pływanie, spacer lub ćwiczenia o umiarkowanej intensywności. Ważna jest jednak ich regularność. 

Osoby z grupą AB

To tzw. enigma. Jest to grupa ludzi, których dieta powinna opierać się na współczesności. Wskazana jest dieta bogata w produkty roślinne i nabiał. W codziennym jadłospisie powinny znaleźć się zielone warzywa, a spożycie gryki, fasoli i kukurydzy powinno być niewielkie. Należy ograniczyć jedzenie czerwonego mięsa lub jeśli jest możliwość, całkowicie wykluczyć je ze swoich posiłków. Jest to dieta łącząca zasady diet przeznaczonych dla osób z grupą krwi A oraz B. Aktywność fizyczna nie powinna być zbyt intensywna, gdyż może nasilać stres. Zalecane są ćwiczenia oddechowe, techniki relaksacyjne, joga. W przypadku problemów ze snem warto znaleźć chwilę na medytację, a także zrezygnować z korzystania z urządzeń emitujących niebieskie światło na godzinę przed pójściem spać.

Chociaż istnieją pojedyncze badania, które wskazują, że dieta zgodna z grupą krwi może poprawiać niektóre parametry zdrowotne, takie jak: obniżenie cholesterolu, spadek wagi i unormowanie ciśnienia tętniczego krwi, to nie ma dowodów, że u każdego zadziała ona tak samo. Przestrzeganie zaleceń poszczególnych diet wymaga wykluczenia niektórych grup produktowych, co może wiązać się z powstaniem niedoborów. Jeśli cierpisz na niektóre choroby, przyjmujesz leki na stałe lub intensywnie trenujesz, warto przedyskutować zastosowanie diety zgodnej z grupą krwi z lekarzem. Niekiedy większe korzyści może przynieść spożywanie produktów o działaniu przeciwzapalnym, o niskim indeksie glikemicznym lub bogatych w cenne witaminy i minerały.

Źródła
  1. A.K. Abbas i in., Immunologia. Funkcje i zaburzenia układu immunologicznego, Edra Urban & Partner, Wrocław 2015, s. 223–225.
  2. J. Gołąb i in., Immunologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011, s. 430–437.
  3. B. Michalewska, J. Bednarz, Wybrane doniesienia na temat aktualnej wiedzy o grupach krwi, „Journal of Transfusion Medicine” 2012, t. 5, nr 3, s. 129–132.
Author Olga Dąbska picture

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.

Najchętniej czytane

Wysypka po antybiotyku
Zdrowie
1 min.
Wysypka po antybiotyku – domowe sposoby
03.06.2022
Zielona bakteria na paznokciu
Zdrowie
1 min.
Zielona bakteria na paznokciu - leczenie domowe
31.10.2021
aloes-na-rany-jak-go-stosowac-co-warto-wiedziec
Zdrowie
1 min.
Aloes na rany - jak go stosować? Co warto wiedzieć?
30.10.2021
uczulenie-na-plyn-do-plukania-jak-wyglada
Zdrowie
2 min.
Uczulenie na płyn do płukania - jak wygląda?
28.10.2021
Popularne w kategorii Zdrowie
dretwienie-opuszkow-palcow-u-rak-u-nog
Zdrowie
1 min.
Drętwienie opuszków palców u rąk i nóg – gdzie szukać przyczyny?
10.05.2022
Konsultacja lekarska online
Konsultacja lekarska online
Alergolog onlineChirurg onlineDermatolog onlineDiabetolog onlineEndokrynolog onlineGastrolog online
arrow-link
Zobacz więcej

Artykuły o zdrowiu

ul. Topiel 12, 00-342, Warszawa
Redakcja WelbiSara Łątkowska - redaktor naczelnyredakcja@welbi.pl

© 2024 Welbi. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Regulamin serwisuPolityka prywatnościPolityka cookies

Social media

  • facebook logo
  • instagram logo

Serwis welbi.pl ma charakter edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej. Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były poprawne merytorycznie, jednakże decyzja dotycząca leczenia należy do lekarza. Redakcja i wydawca serwisu nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji zamieszczonych na stronach serwisu, który nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust 1 ustawy o działalności leczniczej.