Połóg – przebieg, czas trwania, najważniejsze zalecenia

Połóg – co to takiego? Ile trwa?

Połóg, czyli czas intensywnej regeneracji organizmu kobiety po porodzie, trwa ok. 6 tygodni. W tym stosunkowo krótkim czasie organizm kobiety wraca do równowagi po trudach ciąży i samego porodu. Nie należy jednak się spodziewać, że po 1,5 miesiąca świeżo upieczona mama wróci do formy sprzed ciąży – cofanie się zmian, które zaszły w ciele w okresie oczekiwania na dziecko, będzie trwało jeszcze długo po zakończeniu połogu, a brzuch po ciąży nie zniknie z dnia na dzień. Terapia mięśni prostych brzucha, które u niektórych kobiet mogły ulec rozejściu się, czy walka z ciążowymi kilogramami wymaga cierpliwej, często wielomiesięcznej pracy.

Sam połóg dzieli się na 3 etapy:

• Połóg bezpośredni – czyli 1. doba po porodzie. To czas niezwykle intensywnych zmian hormonalnych i anatomicznych. Są one na tyle obciążające, że kobieta wymaga stałej opieki lekarskiej. W tym czasie świeżo upieczona mama przebywa w szpitalu na oddziale ginekologiczno-położniczym.

• Połóg wczesny – czyli 1. tydzień po porodzie. Zmiany w funkcjonowaniu organizmu i jego gospodarki hormonalnej nadal są bardzo intensywne. Do tego dochodzą jeszcze trudy adaptacji do nowej roli – kobieta poznaje swoje dziecko i uczy się karmić je piersią lub ustala inny schemat jego żywienia.

• Połóg późny – trwa od 2. do 6. tygodnia. Kobieta przebywa już w domu i powoli wraca do sprawności, która pozwoli jej na swobodne wykonywanie codziennych obowiązków. Okres połogu powinien zakończyć się wizytą kontrolną u ginekologa prowadzącego ciążę, który oceni stan macicy.

Co dzieje się w organizmie kobiety w okresie połogu?

W czasie połogu zachodzą przede wszystkim intensywne zmiany hormonalne – gwałtownie spada poziom progesteronu i estrogenów, a zaczyna działać oksytocyna odpowiedzialna za wydzielanie pokarmu i nawiązywanie więzi z noworodkiem. Zwiększa się też poziom prolaktyny, która utrzymuje produkcję pokarmu na poziomie, który odpowiada potrzebom dziecka.

Macica, która przed porodem była rozciągnięta i ważyła ok. 1,5 kg, obkurcza się – wraca do dawnych rozmiarów i znów waży zaledwie 50 g. Organizm świeżo upieczonej mamy cały czas się oczyszcza – stąd biorą się tzw. odchody połogowe, które przypominają bardziej intensywne krwawienie miesiączkowe.

Połóg to także czas gojenia się ran – na ciele kobiety często znajdują się szwy po pęknięciu krocza lub cesarskim cięciu. Utrata krwi w czasie porodu może spowodować anemię, dlatego konieczna bywa suplementacja żelaza.

Dolegliwości w czasie połogu

Kobieta przyzwyczajona do trudów ciąży zmaga się również z wieloma dolegliwościami w okresie połogu. Należą do nich przede wszystkim:

• poczucie zmęczenia i wyczerpania;

• trudności w poruszaniu się;

• bóle w podbrzuszu;

• bóle w okolicach ran;

• trudności w wypróżnianiu się;

• „nawał” pokarmu, który często wiąże się z zapaleniem piersi;

• huśtawki nastrojów – od euforii po płaczliwość.

Oprócz tego może pojawić się problem nietrzymania moczu lub tzw. baby blues, czyli gwałtowny spadek nastroju po urodzeniu dziecka, który może przerodzić się w depresję poporodową. Mamy karmiące piersią doświadczają też napadów głodu.

Połóg po cesarskim cięciu i porodzie naturalnym – czym się różni?

Każda kobieta doświadcza dolegliwości związanych z połogiem, bez względu na to, czy poród odbył się siłami natury, czy też poprzez cesarskie cięcie. W obu tych przypadkach w organizmie zachodzą takie same procesy – zmienia się poziom hormonów, a macica się obkurcza. Różnica dotyczy przede wszystkim rodzaju rany – po porodzie naturalnym goi się rana krocza (jeśli w trakcie akcji porodowej doszło do jego pęknięcia lub konieczne było jego nacięcie), a po cesarskim cięciu należy pielęgnować ranę na brzuchu. Cesarskie cięcie to poważna operacja, dlatego regeneracja organizmu i powrót do sprawności mogą trwać nieco dłużej.

Krwawienie w połogu – jak wygląda, ile trwa?

Jednym z najbardziej charakterystycznych symptomów połogu jest krwawienie z dróg rodnych, zwane także odchodami połogowymi. Przypomina ono krwawienie menstruacyjne i może trwać przez kilka tygodni lub nawet całe 6 tygodni. Duże skrzepy krwi nie stanowią powodu do niepokoju, o ile samemu krwawieniu nie towarzyszy silny ból lub brzydki zapach. Zarówno zbyt intensywne krwawienie, jak i całkowity jego brak powinny wzbudzić czujność świeżo upieczonej mamy, która powinna w tym czasie uważniej obserwować swój organizm. Odchody połogowe występują także po cesarskim cięciu.

• Sprawdź, kiedy należy spodziewać się pierwszej miesiączki po porodzie i ile powinna trwać.

Na co zwracać szczególną uwagę w okresie połogu?

W okresie połogu świeżo upieczona mama powinna powstrzymywać się od aktywności fizycznej innej niż spokojne spacery. Intensywne ćwiczenia w połogu nie są wskazane. W czasie regeneracji macicy i dróg rodnych należy również powstrzymać się od współżycia seksualnego. Kobiety po porodzie powinny zadbać o swój dobrostan psychiczny – otoczyć się wspierającymi osobami i przyjmować ewentualnych gości na swoich warunkach.

Chcesz wrócić do aktywności fizycznej po ciąży? Sprawdź, kiedy można bezpiecznie rozpocząć ćwiczenia po porodzie.

1. A. Courtney i in., 9 miesięcy. Od zarodka do noworodka! Przewodnik po ciąży dla całej rodziny, Wydawnictwo Babaryba, Warszawa 2020.
2. P. Sarti i in., Ciąża, poród, macierzyństwo. Kompletny poradnik od poczęcia do szóstego roku życia dziecka, Wydawnictwo Rea, Kolonia Lesznowola 2012.
3. J. Wójkowska-Mach, Profilaktyka zakażeń połogowych, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2021.