Przodozgryz – czym charakteryzuje się wada i jak ją leczyć?

Przodozgryz – na czym polega wada? Jak ją rozpoznać?

Wady zgryzu to dość powszechny problem, który może dotyczyć nawet 60% światowej populacji. Należy do nich przodozgryz – stanowi on ok. 9% wszystkich wad i polega na nieprawidłowym ułożeniu dolnego łuku względem płaszczyzny czołowej. Mówiąc najprościej, dolna szczęka (w tym również broda i dolna warga) jest wysunięta do przodu i wychodzi poza linię czoła. To powoduje „wklęsły” profil twarzy i jej nieco surowy wygląd. To dość charakterystyczna cecha osób z zespołem Downa czy Aperta, jednak nie tylko one muszą zmagać się z tym problemem. Przodozgryz to nie tylko defekt natury estetycznej i przyczyna kompleksów, ale przede wszystkim źródło problemów z mówieniem, przeżuwaniem pokarmu, a nawet oddychaniem.

Co ważne, wada nie zawsze wygląda tak samo. Jeśli cały dolny łuk zębowy jest wysunięty do przodu, można mówić o przodozgryzie całkowitym (III klasa Angle’a), a gdy nieprawidłowości dotyczą wyłącznie przedniego odcinka łuku, diagnozuje się przodozgryz częściowy (I klasa Angle’a). Z kolei przodozgryz rzekomy to efekt zahamowania doprzedniego wzrostu szczęki i wówczas sprawia ona wrażenie wysuniętej. W każdym z wymienionych przypadków diagnozę stawia ortodonta.

Na przodozgryz cierpią nie tylko ludzie. Tę wadę zaobserwujesz u niektórych psów i kotów. Niestety, w ich przypadku nie jest podejmowane leczenie. 

Jakie są przyczyny przodozgryzu?

Przodozgryz może mieć różne przyczyny. Najczęściej wskazywane są uwarunkowania genetyczne. W praktyce oznacza to, że jeśli rodzice mają tę wadę, prawdopodobieństwo przekazania jej dziecku jest bardzo duże. Do tego dochodzą inne wady rozwojowe, takie jak przerost migdałków podniebiennych czy rozszczep podniebienia. Defekt ten może towarzyszyć chorobom takim jak zespół Downa czy achondroplazja (karłowatość, niskorosłość).

Oprócz tego istnieje szereg czynników środowiskowych, które sprzyjają rozwojowi omawianej wady. Należą do nich:

• ssanie kciuka przez dziecko;

• karmienie dziecka butelką po ukończeniu roku;

• ssanie smoczka powyżej 3. roku życia;

• zbyt wysokie układanie głowy do snu;

• naciskanie na zęby językiem;

• przebyte urazy szczęki;

• nawyk oddychania przez usta;

• ssanie górnej wargi.

Można więc powiedzieć, że w wielu przypadkach przodozgryz nie wynika ze złych nawyków, jednak – o ile w grę nie wchodzą czynniki genetyczne – istnieje wiele sposobów, aby zapobiegać rozwojowi i pogłębianiu się wady.

Leczenie przodozgryzu

Nie ma wątpliwości, że przodozgryz wymaga leczenia. Kwestie estetyczne to tylko jeden z powodów, dla których warto jak najszybciej odwiedzić gabinet ortodontyczny. Osoba dotknięta tą wadą może mieć problemy z jedzeniem i oddychaniem, dlatego prawidłowe ustawienie łuków zębowych jest kluczowe dla odzyskania życiowego komfortu. Leczenie dzieci, nastolatków i dorosłych wygląda nieco inaczej. W każdym przypadku poprzedza je szczegółowy wywiad z pacjentem (lub z jego rodzicami), wykonanie zdjęcia rentgenowskiego oraz wycisku szczęki.

U dzieci

Leczenie ortodontyczne u dzieci jest znacznie łatwiejsze niż u dorosłych. W wieku 5–10 lat dziecko intensywnie rośnie, co sprzyja korygowaniu wad. Dlatego w przypadku najmłodszych stosowane są aparaty ruchome, np. płytka Schwarza. Aby leczenie przyniosło oczekiwany skutek, konieczne jest konsekwentne i regularne noszenie aparatu. W przypadku pogłębionych wad, które mogą istotnie zaburzyć funkcjonowanie stawu skroniowo-żuchwowego lub powodować poważne choroby przyzębia, zaleca się leczenie operacyjne. 

U dorosłych

Osoby dorosłe i nastolatki mają już za sobą czas intensywnego wzrostu i rozwoju kości. Dlatego w ich przypadku najlepszą metodą leczenia będzie aparat stały. Zakłada się go na 1,5 roku do 3 lat, w zależności od stopnia zaawansowania wady. Przez ten czas pacjent musi zgłaszać się na regularne kontrole u ortodonty, podczas których lekarz sprawdza postępy i reguluje aparat. Wśród dostępnych rozwiązań najczęściej stosowane są metalowe druciki lub niewidoczne i bardziej estetyczne łuki. Wśród alternatywnych metod wymieniane są też specjalne nakładki na zęby, jednak ich skuteczność nie jest jeszcze potwierdzona.

• Sprawdź też, czy rezonans magnetyczny możne wykonać z aparatem ortodontycznym.

Przodozgryz a tyłozgryz – czym się różnią?

Tyłozgryz – w odróżnieniu od przodozgryzu – to wada polegająca na cofnięciu dolnego łuku zębowego w stosunku do płaszczyzny czołowej. Defekt ten również powoduje liczne problemy zdrowotne, np. dolegliwości ze strony układu pokarmowego spowodowane niedokładnym rozgryzaniem pokarmu, nierównomierne ścieranie się zębów czy zepsute zęby. Wadę tę, która także bywa przyczyną kompleksów, leczy się za pomocą aparatu ortodontycznego. 

Jak zapobiegać powstawaniu przodozgryzu?

Jeśli przodozgryz jest uwarunkowany genetycznie, trudno mu zapobiec, nawet jeśli doskonale wiesz, jak dbać o zęby. Możesz jednak podjąć pewne działania profilaktyczne, dzięki którym nie dojdzie do wysunięcia dolnej wargi do przodu. Największe znaczenie ma tu wypracowanie prawidłowych nawyków w dzieciństwie. Jeśli chcesz, aby Twoje dziecko nie miało problemu z przodozgryzem, zabierz mu smoczek po ukończeniu 3. roku życia, zaprzestań karmienia butelką po okresie niemowlęcym i staraj się oduczać je ssania kciuka.