Na czym polega psychoterapia humanistyczna?

Co to jest psychoterapia?

W potocznym rozumieniu psychoterapia bywa postrzegana jako życzliwa rozmowa, pocieszanie, uspokajanie, wspieranie czy dawanie rad. W rzeczywistości jednak jej rola znacznie wykracza poza takie założenia.

Psychoterapia jest specjalistyczną metodą leczenia. Oddziaływania psychologiczne podczas sesji opierają się na wiedzy i umiejętnościach psychoterapeuty, a przede wszystkim są dostosowane do potrzeb osoby szukającej pomocy. Relacja terapeuty i klienta stanowi bowiem podstawowe narzędzie w procesie leczniczym.

Metody oddziaływania mogą się znacznie różnić między sobą. Rozwój badań nad ludzką psychiką sprawił, że powstało wiele nurtów psychoterapii, np. podejście psychoanalityczne, poznawczo-behawioralne, humanistyczno-egzystencjalne czy systemowe. Skupiają się one na różnych problemach lub rozwiązują je w odmienny sposób, który został dopasowany do potrzeb konkretnej osoby.

Na czym polega psychoterapia humanistyczna?

Psychoterapia humanistyczna koncentruje się na indywidualnych cechach, które decydują o psychologii człowieka. Należą do nich np.: poczucie sensu życia, możliwość decydowania o samym sobie, system wartości i wolna wola.

Nurt humanistyczny zakłada, że przyczyną zaburzeń jest zakłócony rozwój osobowości, czyli „ja”. Kształtuje się ona przede wszystkim w dzieciństwie. Zaburzenia rozwoju osobowości mogą pojawić się, gdy człowiek niedostatecznie dba o zaspokojenie podstawowych psychologicznych potrzeb, czyli miłości, akceptacji czy możliwości decydowania o samym sobie.

Jak przebiega psychoterapia w nurcie humanistycznym?

Proces terapeutyczny w podejściu humanistycznym stara się stworzyć warunki do przeżycia doświadczeń emocjonalnych we właściwy sposób. Skupia się przede wszystkim na teraźniejszości i przyszłości.

Nurt humanistyczny psychoterapii zakłada, że relacja klient – terapeuta jest partnerska. Osoba, która zgłasza się po pomoc, w pełni decyduje o tym, które problemy należy poruszyć w trakcie sesji, w jakim stopniu je zgłębić czy ile czasu na nie poświęcić. Terapeuci sugerują, by zamiast określenia „pacjent” używać słowa „klient”, które lepiej oddaje równorzędne relacje osób zaangażowanych w proces. Podejście humanistyczne podkreśla, że sukces leczenia zależy przede wszystkim od osoby, która zgłasza się po pomoc. Terapeuta zaś odgrywa tylko rolę jej przewodnika.

Psychoterapia skoncentrowana na kliencie

Psychoterapia skoncentrowana na kliencie skupia się na rozwoju „ja” i jego konsekwencjach. Potrzeba samoakceptacji sprawia, że w świadomości zapisują się głównie doświadczenia, które budują poczucie własnej wartości. Sytuacje, które zaburzają pozytywny obraz samego siebie, są natomiast wypierane lub zniekształcane. Taka forma obrony „ja” prowadzi jednak do warunkowego akceptowania samego siebie, tzn. tylko wtedy, gdy osoba spełnia wymagania narzucone z zewnątrz, np. przez rodziców, nauczycieli, społeczeństwo. Wówczas, zamiast zaspokajać własne potrzeby, człowiek podporządkowuje swoje myśli i postępowanie oczekiwaniom innych ludzi. Taka postawa może prowadzić do dezintegracji, czyli rozpadu osobowości oraz rozwoju zaburzeń psychotycznych i lękowych.

Proces terapeutyczny ma na celu odbudowanie „ja”, które będzie spójne z doświadczeniami człowieka. Podczas pracy w nurcie humanistycznym klient nabywa umiejętność bezwarunkowej akceptacji samego siebie i uczy się oceniać własną osobę pod kątem swoich potrzeb, a nie oczekiwań innych.

Psychoterapia Gestalt

Psychologia Gestalt zakłada, że ludzie organizują swoje doświadczenia w „figury”. Świadome doznania i działania, które człowiek podejmuje pod ich wpływem, tworzą spójną całość, a następnie rozpadają się i dają miejsce kolejnym „postaciom”. Niedojrzałość lub zaburzenia osobowości powodują, że prawdziwe potrzeby osoby są zagłuszane przez oczekiwania społeczne. Wówczas tworzenie „figur” zostaje zaburzone, pojawiają się zniekształcania doświadczeń i przewlekłe napięcie emocjonalne, które może nawet być przyczyną bólu somatycznego, np. głowy czy brzucha.

Nurt Gestalt ma na celu stworzenie odpowiednich możliwości do rozwoju „ja”. Najczęściej prowadzona jest w nim terapia grupowa.

Kiedy warto zgłosić się na terapię?

Jeżeli zauważysz u siebie niepokojące objawy, np. zaburzenia nastroju czy trudności w dostosowywaniu się do codziennych wyzwań, zgłoś się do lekarza psychiatry lub psychologa. Specjalista pomoże określić problem i przedstawi propozycje jego rozwiązania.

Psychoterapia ma dużą skuteczność w leczeniu wielu zaburzeń o podłożu psychicznym. Specjaliści polecają ją zwłaszcza osobom, które zmagają się z zaburzeniami osobowości oraz zaburzeniami neurotycznymi i psychosomatycznymi. Jej celem jest, aby pacjent (klient) rozwinął swoje „ja”, odzyskał zdrowie psychiczne i doświadczał mniej objawów choroby.

1. A. Bilikiewicz i in., Psychiatria, t. III, Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2003, s. 214−216.
2. L. Grzesiuk, Psychoterapia. Szkoły, zjawiska, techniki i specyficzne problemy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994, s.15−16, 49−57.
3. L. Grzesiuk, Psychoterapia. Teoria. Podręcznik akademicki, Wydawnictwo ENETEIA, Warszawa 2005, s. 11−12.