Rumień zakaźny – przebieg, objawy i diagnostyka zakażenia

Rumień zakaźny – co go wywołuje?

Rumień zakaźny to choroba, którą wywołuje parwowirus B19. Patogen został odkryty przypadkowo w 1975 roku przez lekarkę wirusologii i immunologii Yvonne Cossart. Parwowirus B19 należy do grupy najmniejszych wirusów zakaźnych i zagraża jedynie człowiekowi. Patogen wykazuje odporność na działanie wysokiej temperatury i zróżnicowanego klimatu, przez co występuje na całym świecie.

Eksperci podkreślają, że zakażenia parwowirusem są powszechne. Parwowirus B19 odpowiada za mniej więcej 10% zakażeń wirusowych u dzieci do 5. roku życia [1]. 

Drogi zakażenia wirusem

Do zakażenia parwowirusem B19 dochodzi drogą kropelkową w wyniku kontaktu z wydzieliną chorego (np. podczas mówienia, kichania, kaszlu). Łatwa droga przeniesienia wirusa sprawia, że wykazuje on potencjał epidemiczny. Jak wskazują eksperci, epidemie dotyczą przede wszystkim dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Drugą drogą zakażenia patogenem jest zabieg przetoczenia krwi pochodzącej od nosiciela wirusa. W przypadku zakażenia kobiety w ciąży zagrożony staje się również płód. W takiej sytuacji wirus może przeniknąć przez łożysko. 

Jak objawia się rumień zakaźny?

Po przeniknięciu do organizmu wirus wylęga się od 4 do 14 dni. Po tym czasie u większości chorych zauważalne są pierwsze objawy. Natomiast około 25% osób przechodzi zakażenie bezobjawowo [1]. Rumień zakaźny przebiega dwuetapowo. W pierwszej fazie zakażenia rozwijają się typowe objawy grypopodobne w postaci bólu głowy, stanów podgorączkowych, nieżytu górnych dróg oddechowych, złego samopoczucia. Drugi etap choroby charakteryzuje się rozwojem plamistej wysypki. Zmiana skórna dotyka 80% pacjentów [1]. Początkowo pojawia się rumień na twarzy. Po mniej więcej 4 dniach zmiany skórne zaczynają pojawiać się na kończynach górnych i dolnych. Rumień na nodze w postaci nieregularnej plamy może przypominać zmianę pojawiającą się na skutek zakażenia boreliozą. Intensywność rumienia zakaźnego na skórze zmienia się pod wpływem temperatury otoczenia, wysiłku, stresu i ekspozycji słonecznej. Czerwone plamy na ciele utrzymują się do około 6 tygodni. 

Parwowirus B19 oprócz charakterystycznej dermatozy na skórze może spowodować zapalenie stawów. Wraz z rozwojem zakażenia pojawiają się obrzęk i silny ból stawów, np. nadgarstka i śródręcza. W rzadkich przypadkach zakażenie może wywołać zmiany krwotoczne stóp i dłoni.

Rumień zakaźny a ciąża

Rumień zakaźny w ciąży nie tylko zagraża przyszłej mamie, ale przede wszystkim dziecku. Ryzyko transmisji wirusa przez łożysko wzrasta wraz z terminem ciąży. W II trymestrze wynosi 50%, a w III trymestrze ciąży ponad 60%. Parwowirus może wywołać: poronienie, zapalenie mięśnia sercowego dziecka, niewydolność serca, wady wrodzone (ośrodkowego układu nerwowego, twarzoczaszki, narządu wzroku), wodobrzusze, obrzęk płodu [1].

Diagnostyka rumienia zakaźnego

Pojawienie się na skórze rumienia zakaźnego wymaga konsultacji z lekarzem rodzinnym. Diagnostyka zakażenia opiera się na wywiadzie lekarskim, ocenie zgłaszanych przez pacjenta objawów klinicznych, w tym analizie zmian skórnych. Jeśli pacjent ma prawidłowo działający układ odpornościowy i nie jest obciążony chorobami przewlekłymi, diagnostyka rumienia zakaźnego na tym etapie zostaje zakończona.

Inną grupą pacjentów, u których wdraża się dodatkowe badania, są przewlekle chorzy i kobiety w ciąży. W ich przypadku lekarz zleca wykonanie badań krwi z oznaczeniem przeciwciał klasy IgM oraz IgG. Wyniki badania pozwalają na pewną diagnozę przyczyny choroby. 

Obowiązkowo badaniu powinny poddać się kobiety w ciąży, które miały kontakt z osobą z potwierdzonym zakażeniem, nawet jeśli nie mają objawów. W ich przypadku jest to niezbędne do monitorowania ryzyka zakażenia płodu. Jeśli rumień zakaźny zostanie potwierdzony u ciężarnej, wówczas w odstępach cotygodniowych przez 10 tygodni, wykonywane jest USG płodu. 

Rumień zakaźny dla większości osób nie stanowi zagrożenia. Jeśli jesteś grupie ryzyka, pozostań pod ścisłą kontrolą specjalisty, u którego się leczysz. Kobiety w ciąży powinny pamiętać o regularnym kontakcie z ginekologiem.

Jak wygląda leczenie rumienia zakaźnego?

W większości przypadków rumień zakaźny ustępuje samoistnie. Choremu zaleca się pozostanie w domu i odpoczynek. Osoby z prawidłową odpornością nie wymagają leczenia. W przypadku wystąpienia powikłania w postaci zapalenia stawów niezbędne jest podjęcie leczenia zapobiegającego ich uszkodzeniu.

Leczenie rumienia zakaźnego podejmowane jest tylko u osób z grupy ryzyka, tj. pacjentów z niedoborem odporności, np. chorujących na anemię, schorzenia serca, zakażonych wirusem HIV. 

Rumień zakaźny – jak długo powinieneś zostać w domu?

Rumień zakaźny jest chorobą zakaźną, która bardzo łatwo przenosi się drogą kropelkową. Dlatego osoby, u których potwierdzono zakażenie, powinny pozostać w domu na czas leczenia aż do momentu całkowitego ustąpienia objawów. O tym, jak długo powinna wynosić izolacja, decyduje lekarz. Wynika to z tego, że każdy przypadek jest indywidualny, a przebieg choroby zależy od odpowiedzi immunologicznej organizmu. 

Czy rumień zakaźny jest groźny?

Rumień zakaźny nie stanowi zagrożenia dla osób z prawidłową odpornością (z wyjątkiem kobiet w ciąży). Sprawny układ immunologiczny jest w stanie sam poradzić sobie z patogenem. Ozdrowieniec zyskuje długotrwała odporność na wirusa B19.