Skręcenie nadgarstka - objawy, przyczyny i sposoby leczenia

Czym jest skręcenie nadgarstka?

Zanim omówione zostaną objawy i sposoby leczenie skręcenia nadgarstka, warto na wstępie wytłumaczyć, czym jest ten uraz, ponieważ nierzadko jest utożsamiany lub mylony ze zwichnięciem. W rzeczywistości są to dwa osobne stany patologiczne. Skręcenie jest inaczej nazwane dystorsją. Tłumaczy się je jako uraz, w którym dochodzi do przekroczenia fizjologicznego zakresu ruchu w stawie. Z kolei zwichnięcie nadgarstka to uszkodzenie, w którym stwierdza się utratę fizjologicznej łączności powierzchni stawowych kości tworzących staw i połączonych torebką stawową.

W zależności od intensywności uszkodzenia wyróżnia się kilka stopni skręcenia:

• I° - dochodzi do naciągnięcia torebki stawowej i więzadeł,

• II° - charakteryzuje się rozerwaniem torebki stawowej,

• III° - oprócz rozerwania torebki stawowej ma miejsce naderwanie lub rozerwanie więzadeł,

• IV° - stwierdza się tzw. złamanie awulsyjne, czyli oderwanie więzadeł z fragmentem kostnym.

Nadgarstek ma bardzo skomplikowaną budowę. Zbudowany jest z ośmiu kości, ułożonych w dwóch szeregach, które są połączone z kośćmi przedramienia - łokciową i promieniową - oraz z kośćmi śródręcza. Jeśli ma miejsce nadmierne rozciągnięcie otaczających je tkanek miękkich - więzadeł (pasma wytrzymałej tkanki łącznej, która łączy kości między sobą, wzmacniając stawy) i torebki stawowej - stwierdza się skręcenie nadgarstka. Najczęściej uszkodzone zostają więzadła łódeczkowato-księżycowate lub księżycowato-trójgraniaste. Elementy te odpowiadają za utrzymanie stawu w prawidłowej pozycji. Niekiedy przy skręceniu nadgarstka stwierdza się zerwane ścięgno.

Kiedy dochodzi do skręcenia nadgarstka?

Skręcenie nadgarstka ma miejsce wówczas, gdy zostanie on gwałtownie i mocno zgięty. Najczęstszą sytuacją, w której dochodzi do tego urazu, jest potknięcie się i amortyzacja upadku rozpostartymi dłońmi (wsparcie na wyprostowanym nadgarstku). Skręcenie nadgarstka to dość częsty uraz wśród osób uprawiających snowboard, jazdę na łyżworolkach, skateboard, jazdę na rowerze.

Jakie są objawy skręcenia nadgarstka?

Najczęściej występujące objawy skręcenia to:

• Ostry ból, który znacznie ogranicza ruchomość stawu (sztywność w stawie), a podczas prób wykonania ruchu staje się jeszcze bardziej intensywny.

• Wzmożone ocieplenie skóry w okolicy stawu.

• Krwawy wylew i obrzęk w miejscu uszkodzonych struktur - z reguły występują w pobliżu uszkodzonych więzadeł lub obszaru torebki, w ciężkich skręceniach rozprzestrzeniają się na większy obszar kończyny.

W wyniku skręcenia ręki w nadgarstku rozwinąć się może również stan zapalny wokół obszaru objętego kontuzją.

Jak rozpoznaje się i leczy skręcony nadgarstek?

Rozpoznanie skręcenia nadgarstka stawia się na podstawie badania podmiotowego, czyli informacji odnośnie do urazu i subiektywnych odczuć chorego, oraz badania klinicznego - analizy objawów. Lekarz ocenia m.in. zakres ruchomości stawów, wykrywa miejsca bólowe, stwierdza obecność trzeszczenia, niestabilności, obrzęku, krwiaka oraz wybroczyn. Diagnoza obejmuje też badanie obrazowe. Z reguły wykonywane są USG i RTG. Niepoprzedzenie leczenia skrupulatną konsultacją wiąże się z ryzykiem pojawienia się powikłań, w tym m.in.: uszkodzenia ścięgna lub mięśnia, zniekształcenia bądź osłabienia stawu, a nawet złamania nadgarstka.

Leczenie skręcenia nadgarstka polega przede wszystkim na unieruchomieniu stawu. W tym celu używa się specjalnej elastycznej opaski, stabilizatorów na rękę (wykonane są zazwyczaj z neoprenu, pianki poliuretanowej, nylonu), protez nadgarstka lub ewentualnie opatrunku gipsowego. Unieruchomienie zapobiega dalszym urazom w stawie. Kiedy skręceniu nadgarstka towarzyszy duży krwiak, konieczne jest opróżnienie z niego stawu. Przy niewielkich krwiakach wystarczy stosowanie preparatów ułatwiających jego wchłanianie. Niekiedy wskazane mogą być leki przeciwzapalne i przeciwbólowe.

Leczenie specjalistyczne skręcenia nadgarstka warto wspomagać domowymi sposobami. Najczęstsze spośród nich to okłady na opuchliznę. W jej zmniejszeniu skuteczne okazują się okłady kwaśne (np. zimna woda z octem) lub okłady zimne z użyciem kostek lodu. W leczeniu przeciążenia nadgarstka bardzo ważne jest również unikanie obciążenia stawu przez co najmniej 10-14 dni. Postępowanie to ogranicza ryzyko powiększenia urazu czy pojawienia się ewentualnych komplikacji.

W sytuacji, w której poza skręceniem nadgarstka doszło również do zerwania więzadeł, może okazać się konieczne leczenie operacyjne. Wykonuje się zabieg chirurgiczny, podczas którego zszywa się więzadła i stabilizuje nadgarstek specjalnymi drutami. Na koniec okolica operowana zostaje usztywniona w gipsie lub szynie.

W przypadku skręcenia nadgarstka, a także innych schorzeń tej struktury, jak np. zespół cieśni nadgarstka, leczenie obejmuje rehabilitację. Jej podstawą są ćwiczenia ruchowe. Na początku procesu terapeutycznego powinny być one wykonywane z małym obciążeniem, które z czasem ulega zwiększeniu. Poza terapią ruchową chory może być skierowany na fizykoterapię, np. laseroterapię, pole magnetyczne, kąpiele wirowe, ultradźwięki. Głównym jej celem jest uśmierzanie bólu, pobudzenie ukrwienia i intensyfikowanie procesu gojenia się tkanek. Wczesna i prawidłowo przeprowadzona rehabilitacja przyspiesza powrót do aktywności fizycznej.

1. A. Bochenek, M. Reicher, Anatomia człowieka. Tom I. Anatomia ogólna. Kości, stawy i więzadła, mięśnie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2019.
2. W. Noszczyk, Chirurgia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.