Stopa cukrzycowa – przyczyny, objawy, leczenie
Zespół stopy cukrzycowej – popularnie określany jako stopa cukrzycowa – to poważne powikłanie, które dotyczy diabetyków. Szczególnie narażone są na nie osoby, u których poziom glukozy we krwi wciąż nie jest wyrównany. Dolegliwość ta objawia się m.in. destrukcją tkanek, stawów i kości kończyny dolnej oraz zaburzeniem czucia w obrębie stopy. W przypadku poważnego zaniedbania mogą pojawić się bolesne rany i owrzodzenia. Przypadłość ta wymaga skoordynowanego leczenia, w które włączają się tacy specjaliści jak diabetyk, podolog, chirurg czy fizjoterapeuta. Ostatecznym rozwiązaniem okazuje się amputacja chorej kończyny. Aby tego uniknąć, warto skupić się przede wszystkim na działaniach profilaktycznych – stosować odpowiednią dietę i kontrolować poziom cukru we krwi.
Stopa cukrzycowa – co to takiego?
Zespół stopy cukrzycowej – popularnie zwany po prostu stopą cukrzycową – to poważna choroba dotycząca kończyny dolnej, która jest bezpośrednim powikłaniem zbyt wysokiego stężenia glukozy we krwi (hiperglikemii). Dolegliwość ta – podobnie jak np. nefropatia cukrzycowa – ma charakter przewlekły, a jej leczenie jest bardzo skomplikowane. Dochodzi tu do uszkodzenia tkanek głębokich, kości i stawów, a do tego zaburzone zostaje czucie w obrębie stopy. Z tego powodu chorzy nie reagują na oparzenia i często nie zwracają uwagi na zranienia w okolicy palców czy pięty, ponieważ nie odczuwają bólu.
Przyczyny powstawania stopy cukrzycowej
Stopa cukrzycowa to przypadłość charakterystyczna dla diabetyków. Szacuje się, że powikłanie to dotyczy ok. 10–15% chorych. Problem dotyczy przede wszystkim tych osób, które zaniedbują leczenie, są leczone nieprawidłowo lub nie starają się o wyrównanie poziomu cukru we krwi. Zbyt wysoki poziom glukozy we krwi, który utrzymuje się przez długi czas, prowadzi do uszkodzenia nerwów i naczyń krwionośnych. Pod tym względem stopy cukrzycowe diagnozuje się jako neuropatyczne lub niedokrwienne.
W obrębie niedożywionych i niedotlenionych tkanek powstaje martwica. Co więcej rany nie goją się prawidłowo i bardzo często ulegają zakażeniu. Stopy są bardziej narażone na tego typu infekcje, ponieważ należą do najbardziej eksploatowanych części ciała. Mają stały kontakt z podłożem i dlatego ryzyko zranień jest większe.
Pierwsze objawy stopy cukrzycowej – na co zwrócić uwagę?
Stopa cukrzycowa ma charakterystyczne symptomy, które niestety są lekceważone przez wielu chorych. Podobnie jak w przypadku objawów cukrzycy liczy się szybka reakcja i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Objawy stopy cukrzycowej to m.in.:
sucha i pękająca skóra na piętach i w przestrzeniach między palcami,
uczucie drętwienia, mrowienia i pieczenia w obrębie stóp,
zimne stopy,
zmiana koloru stóp na blady – to efekt zaburzonego krążenia,
deformacja paznokci,
zanik czucia występujący miejscowo,
zanik owłosienia na stopie,
nadmierne rogowacenie naskórka,
modzele (zgrubienie przypominające duży odcisk) na podeszwie stopy,
trudno gojące się skaleczenia i rany.
W przypadku wystąpienia tego typu objawów nie warto czekać, aż pojawią się owrzodzenia. Zaniedbanie i brak leczenia może prowadzić do znacznej deformacji stopy, a w konsekwencji nawet do jej amputacji. Wczesne rozpoznanie problemu pozwala jedynie zahamować rozwój stopy cukrzycowej. W przeciwieństwie do stanu przedcukrzycowego nie da się cofnąć tego procesu.
Jak wygląda stopa cukrzycowa?
Ze stopą cukrzycową wiąże się cały zespół dolegliwości, a do tego dochodzi jeszcze nieestetyczny wygląd. W zaawansowanym stadium cukrzycowego powikłania kończyna jest zdeformowana, pojawiają się na niej owrzodzenia oraz otwarte rany, które się nie goją. Naskórek jest zrogowaciały, pięty pękają, a oprócz tego dochodzi do znacznej deformacji paznokci. Wrzody w kolorze czarnym, żółtym lub ciemnobrązowym to oznaka martwicy tkanek i informacja dla chorego, że jedynym ratunkiem może okazać się amputacja.
Stopa cukrzycowa – leczenie
Leczenie stopy cukrzycowej to skoordynowane działanie wielu specjalistów – diabetyka, podologa, chirurga, chirurga naczyniowego i fizjoterapeuty. Najważniejszym krokiem, aby zatrzymać rozwój tej przypadłości, jest ustabilizowanie poziomu glukozy we krwi. Pomoże w tym dieta cukrzycowa. Jadłospis na 7 dni nie tylko dostarczy organizmowi niezbędnych składników, ale pozwoli także cieszyć się doskonałym smakiem potraw.
W przypadku stwierdzenia martwicy tkanek konieczna jest interwencja chirurga, który oczyści rany i usunie martwe komórki. Zakażenie leczone jest antybiotykoterapią oraz stosowaniem specjalnych opatrunków. Gojeniu ran sprzyja także dostarczanie organizmowi odpowiednich składników odżywczych w postaci np. nutridrinków. Oprócz tego chory powinien oszczędzać stopę i stworzyć jej odpowiednie warunki do wygojenia się ran. W procesie leczenia ważną rolę może odegrać również szewc, ponieważ stopa cukrzycowa wymaga odpowiedniego obuwia.
Stopa cukrzycowa – profilaktyka
Aby zapobiec powstaniu stopy cukrzycowej, trzeba przede wszystkim kontrolować poziom cukru we krwi i dążyć do jego wyrównania. Pomogą w tym zalecone środki farmakologiczne i odpowiednio zbilansowana dieta. Dlatego warto wiedzieć, jakie owoce można jeść przy cukrzycy, aby nie dopuścić do powstawania groźnych powikłań. Trzeba wybierać przede wszystkim produkty o niskim indeksie glikemicznym, które powodują stopniowy wzrost cukru we krwi i dają poczucie sytości przez długi czas.
Jeśli chorujesz na cukrzycę i zaobserwujesz u siebie niepokojące zmiany w wyglądzie i czuciu stopy – nie zwlekaj i skonsultuj się z lekarzem. Dzięki prywatnemu ubezpieczeniu zdrowotnemu Polisa Zdrowie Welbi, którego ofertę możesz zamówić na Welbi, Twoje oczekiwanie na wizytę u specjalisty (np. diabetologa, chirurga czy ortopedy) nie będzie trwało z reguły dłużej niż 3 dni robocze (do chirurga naczyniowego umówisz się w ciągu 5 dni), a u lekarza POZ – 1 dzień roboczy.
Sprawdź, co wchodzi w zakres poszczególnych pakietów! Wypełnij formularz i zamów ofertę, żeby poznać szczegóły i podpisać umowę. Z usług możesz korzystać niemal od razu po opłaceniu pierwszej składki.
- E. Dounis i in., Atlas stopy cukrzycowej, Wydawnictwo Medyczne Urban&Partner, Wrocław 2012.
- W. Karnafel, Profilaktyka stopy cukrzycowej. Praktyczne rady, Oficyna Wydawnicza Medyk, Warszawa 2018.
- E. Pańkowska, Cukrzyca Personalizacja terapii i opieki nad pacjentem, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2017.
- I. Radecka i in., Cukrzyca. Wszystko, co musisz wiedzieć, żeby planować zdrowe życie, Wydawnictwo Harde, Warszawa 2022.
- J. Tatoń, Stopa cukrzycowa, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1987.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
