Co to jest syndrom DDA i jak sobie z nim radzić?
Być może określenia takie jak „DDA” lub „dorosłe dzieci alkoholików” obiły Ci się o uszy. Może nawet znasz osoby cierpiące na syndrom DDA, ale nie znajdziesz sobie z tego sprawy. Jak można im pomóc? Jak sobie radzić, kiedy samemu jest się dorosłym dzieckiem alkoholika? Dowiedz się, czym charakteryzuje się syndrom DDA.
![syndrom-dda-co-jest-objawy-metody-leczenia](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/6Oajg0F04voZ6oFChwSFVf/d0fdf104d8bc94256b9cfe37da6c2eaf/syndrom-dda-co-jest-objawy-metody-leczenia.jpg?w=1920&h=1278&fl=progressive&q=90&fm=jpg)
Polecane
![soda-na-zgage-jak-ja-stosowac-jakie-sa-proporcje](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/2mrpWIOhJoDT70gJKCkWBl/ea588eb2eceb811f5240aa4d01a1b1c0/soda-na-zgage-jak-ja-stosowac-jakie-sa-proporcje.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb)
![slad-po-ugryzieniu-meszki-jak-wyglada-co-robic](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/4qyS0c7vATgBH4oWn58K5c/1c8dadcaec01f532331199c48f491e36/slad-po-ugryzieniu-meszki-jak-wyglada-co-robic.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb)
![guzki-reumatoidalne-na-palcach-co-oznaczaja](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/724gUDgL7wIywGLPELzgjj/585d7cf974c2927234baea1daa7371ea/guzki-reumatoidalne-na-palcach-co-oznaczaja.jpeg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb)
![toczen-skory-objawy-leczenie-co-to-jest](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/3EsenNO9sLogUDZb3nipZw/c40828964980beccd7cc1f9daf482484/toczen-skory-objawy-leczenie-co-to-jest.jpeg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb)
Czym jest syndrom DDA?
Określenie „dorosłe dzieci alkoholików” (DDA) pochodzi od grup samopomocowych, stworzonych dla osób wywodzących się z rodzin z problemem alkoholowym. Początkowo funkcjonowały one na zasadach przejętych od AA – grup anonimowych alkoholików, stanowiących uzupełnienie terapii uzależnień. Grupy takie opierają się na założeniu, że łatwiej poradzić sobie z pomocą osób zmagających się z podobnymi trudnościami.
Obecnie określenia „DDA” używa się w odniesieniu do dorosłych, którzy wychowywali się w domu z problemem alkoholowym. Cechy charakteru i zachowania kształtujące się u takich osób mogą w widoczny sposób utrudniać ich funkcjonowanie oraz wpływać negatywnie na otoczenie.
Wyniesione z rodzinnego domu wstyd, niska samoocena i rozczarowanie światem powodują, że dorosłe dzieci alkoholików cierpią niekiedy mimo skutecznego zerwania kontaktu z dysfunkcyjną rodziną. Jakie są główne objawy syndromu DDA? Czy syndrom DDA łączy się z depresją? Czy można go leczyć?
Dziecko w rodzinie z problemem alkoholowym
Rodzice zmagający się z uzależnieniem od alkoholu to ciągła niepewność jutra. Jeśli problem z alkoholem ma tylko jeden rodzic, sytuacja nie jest wcale łatwiejsza. Zwykle partner osoby uzależnionej sam staje się tzw. współuzależnionym i także nie spełnia roli rodzicielskiej w sposób prawidłowy. Dzieciom takich rodziców brakuje poczucia bezpieczeństwa i stabilizacji, które są kluczowe dla zdrowego rozwoju. Ciągle mierzą się z niepewnością, strachem, wstydem. Trudno się dziwić, że już na wczesnym etapie życia młodzi ludzie z rodzin z problemem alkoholowym rozwijają nieprzystosowawcze zachowania. Paradoksalnie działania te, w dłuższej perspektywie nieprawidłowe, pozwalają im przetrwać w warunkach, w jakich przyszło im żyć.
Dzieci z tzw. rodzin alkoholowych, by dostosować się do otaczającej je rzeczywistości, podejmują często jedną z ról opisywanych przez psychologów.
Bohater
To na ogół najstarszy potomek, który przejmuje na siebie odpowiedzialność, staje się w rodzinie jedynym „dorosłym”. Opiekuje się młodszym rodzeństwem, czasem też współuzależnionym rodzicem, dba o dom, świetnie radzi sobie w szkole. Zwykle spycha własne potrzeby na najdalszy plan.
Kozioł ofiarny
Zazwyczaj młodszy od „bohatera”, sprawia najwięcej problemów spośród dzieci. Nie uczy się, wpada w tzw. złe towarzystwo. Często nazywany „czarną owcą”. W swoim odczuciu winny jest wszystkim problemom, w związku z tym to na nim można wyładowywać frustrację i gniew.
Maskotka
Zwykle najmłodsze dziecko. Podświadomie czuje, że jego zadaniem jest rozładowanie napięcia, rozśmieszanie i pocieszanie innych. Choć pozornie jest najweselsze, tak samo jak rodzeństwo żyje w ciągłym poczuciu zagrożenia i niepewności.
Dziecko niewidzialne
Stara się nie zwracać na siebie uwagi. Czuje, że nie pasuje do otoczenia, jest wyalienowane, samotne, często ucieka w świat fantazji. Nie wyraża narastającej w nim frustracji, cierpi w milczeniu.
Dorosłe dzieci alkoholików
Niestety bycie dzieckiem osoby z problemem alkoholowym niesie za sobą wiele konsekwencji także w życiu dorosłym. Trudno być stabilną emocjonalnie, dobrze dostosowaną, szczęśliwą osobą, kiedy dorastało się w tak traumatyzujących warunkach. W syndromie DDA role odgrywane przez dzieci są w wielu aspektach przenoszone na funkcjonowanie w życiu dojrzałym.
Czym charakteryzuje się zespół dorosłego dziecka alkoholika? Wśród cech i zachowań szczególnie mocno wpływających na życie wymienia się m.in.:
nieumiejętność nawiązywania bliskich relacji z innymi, silną obawę przed odrzuceniem (co skutkuje często nadmierną kontrolą), a także przed utratą samego siebie;
lęk przed sytuacjami konfliktowymi, usilne próby nienarażania się na czyjś gniew, nieumiejętność radzenia sobie z własną złością i innymi emocjami;
problemy z odpowiedzialnością – uchylanie się od niej lub przeciwnie – podejmowanie jej w nadmiarze;
trudności w rozumieniu, co jest właściwe, a co nie; czarno-białe postrzeganie świata, bez stanów pośrednich;
zaburzenia natury seksualnej (szczególnie wówczas, gdy w rodzinie dochodziło do nadużyć na tym polu);
niskie poczucie własnej wartości, lęki, depresja.
Co to jest syndrom DDD?
Mówiąc o zespole DDA, trudno nie wspomnieć o pokrewnym mu syndromie DDD – dorosłych dzieci z rodzin dysfunkcyjnych.
Nie tylko dorastanie w środowisku naznaczonym uzależnieniem od alkoholu wywiera silny negatywny wpływ na późniejsze życie. Każdego rodzaju dysfunkcja występująca w rodzinie może skutkować (i często skutkuje) takimi trudnościami, jak:
toksyczne, oparte na zależności relacje z rodziną pochodzenia przy jednoczesnej nieumiejętności nawiązywania związków romantycznych i trwałych przyjaźni;
poczucie zagubienia w świecie, niezrozumienie norm społecznych;
nasilone trudności w radzeniu sobie z emocjami, impulsywność, nierzadko agresja;
niska samoocena, poczucie nieadekwatności i wstydu.
W rodzinie dysfunkcyjnej występują zjawiska, które nie powinny mieć miejsca. Należą do nich m.in.: przemoc fizyczna lub psychiczna (bycie zarówno jej ofiarą, jak i świadkiem), nadużycia seksualne, przemocowy, toksyczny związek rodziców, skrajnie zła sytuacja materialna czy choroba psychiczna rodzica.
Podobnie jak w przypadku zespołu DDA, syndrom dorosłych dzieci z rodzin dysfunkcyjnych w sposób widoczny utrudnia życie nie tylko osobie na niego cierpiącej, ale i jej otoczeniu.
Jak pomóc?
Jak leczyć syndrom DDA? Co można zrobić dla siebie? Jak pomóc osobie bliskiej, zmagającej się z zespołem DDA?
Najskuteczniejszym sposobem poradzenia sobie jest w tym przypadku psychoterapia indywidualna lub grupowa. Podczas niej terapeuta pomaga zrozumieć zależności między wydarzeniami z dzieciństwa a obecnym życiem, a także przepracować traumy. Skuteczna jest terapia poznawczo-behawioralna, ucząca nowych schematów myślenia i bardziej przystosowawczych reakcji w różnych sytuacjach. Wiele wsparcia dostarczają grupy samopomocowe, przeznaczone dla DDA.
Podobnej pomocy (terapii i grup wsparcia) powinny poszukiwać osoby zmagające się z syndromem DDD.
- L. Cierpiałkowska, I. Grzegorzewska, Dzieci alkoholików – w perspektywie rozwojowej i klinicznej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2019
- Z. Sobolewska-Mellibruda, Psychoterapia dorosłych dzieci alkoholików. Strategie, procedury i opisy przypadków pracy psychoterapeutycznej, Wydawnictwo Zielone Drzewo, Instytut Psychologii Zdrowia PTP, 2011.
![Author Katarzyna Piątkowska picture](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/7BSYzCqX8TP2X0FhDGxJC3/4b480c370a042cb5774d10c92a813343/Katarzyna_Pi__tkowska.jpg?w=100&h=100&fl=progressive&q=90&fm=jpg&fit=thumb)
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.