Szyszki chmielu – właściwości, działanie, zastosowanie

Szyszki chmielu – co to takiego i jaka jest ich historia?

Chmiel to roślina należąca do rodziny konopiowatych, uprawiana w Azji i Europie, a czasem spotykana w naturalnym środowisku – w lesie czy w zaroślach. Osiąga ona wysokość nawet 8 m, ale wszystkie właściwości zawdzięcza małej szyszce, czyli swojemu dojrzałemu owocowi. To właśnie ona – szyszka chmielu – jest cennym surowcem zielarskim, dzięki któremu powstaje piwo, a także wiele ziołowych leków i kosmetyków.
Walory kulinarne szyszek chmielu odkryto już w starożytności, a roślina ta była używana przez starożytnych Babilończyków i Egipcjan jako dodatek do napojów. Pierwsze wzmianki o uprawie chmielu pochodzą ze średniowiecza – około 730 roku n.e. powstała pierwsza plantacja na terenie dzisiejszych Niemiec, a około 820 roku n.e. za pomocą tego surowca warzono już piwo. Natomiast w średniowiecznych klasztorach, w których praktykowano i rozwijano ziołolecznictwo, zaczęto wykorzystywać lecznicze właściwości tej rośliny. Dziś jest ona stosowana na szeroką skalę nie tylko w piwowarstwie, ale również w przemyśle farmaceutycznym.

Szyszki chmielu – właściwości

Chmiel znają niemal wszyscy, ale nie każdy zdaje sobie sprawę z korzyści, jakie może on przynieść dla zdrowia. W szyszkach chmielu znajdują się olejki eteryczne, białka, lipidy i kwasy tłuszczowe, celuloza, sole, pektyny, polifenole i fitoestrogeny. Jednak najważniejszym składnikiem, któremu roślina ta zawdzięcza swoje prozdrowotne właściwości, jest lupulina, zwana inaczej gruczołem chmielowym. To właśnie ta substancja sprawia, że chmiel działa przeciwlękowo, uspokajająco i pomaga radzić sobie z bezsennością. A to dopiero początek listy zalet, jakie mają szyszki chmielowe. Oto najważniejsze z nich:

• Szyszki chmielu działają niczym eliksir młodości, ponieważ jest to źródło przeciwutleniaczy (antyoksydantów), które zwalczają wolne rodniki powstałe w organizmie na skutek między innymi długotrwałego stresu i przyspieszające starzenie się.

• Gorzkie substancje zawarte w tej roślinie poprawiają trawienie, korzystnie wpływają na wątrobę i jelita i zapobiegają wrzodom żołądka. Dzięki dużej zawartości polifenoli chmiel działa oczyszczająco, nic więc dziwnego, że często stosuje się go na odchudzanie.

• Spożywanie ekstraktu z chmielu może uchronić przed nowotworem śluzówki macicy, sutka, okrężnicy czy rakiem piersi.

• Dzięki zawartości fitoestrogenów chmiel łagodzi przebieg menopauzy u kobiet. Co ważne, wyciąg z szyszek chmielu można stosować zamiast zastępczej terapii hormonalnej i tym samym zmniejszyć ryzyko wystąpienia choroby zakrzepowo-zatorowej.

• Wyciąg z szyszek chmielu jest naturalnym diuretykiem – działa moczopędnie i w konsekwencji obniża ciśnienie krwi.

• Roślina ta to naturalny sposób, aby obniżyć poziom złego cholesterolu we krwi.

• Chmiel ma właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze, więc będzie cennym wsparciem w walce z wieloma infekcjami.

Szyszki chmielu – jakie mają zastosowanie?

Warzenie piwa to tylko jedno z możliwych zastosowań szyszek chmielu. Na szeroką skalę wykorzystuje je także przemysł farmaceutyczny – w aptece bez problemu znajdziesz suplementy diety, które zawierają wyciąg z chmielu. Są to przede wszystkim preparaty witaminowe przeznaczone między innymi dla kobiet w okresie menopauzy i naturalne tabletki na sen. Oprócz kapsułek znajdziesz także napar z szyszek chmielu, który możesz stosować jako ziołową herbatkę na uspokojenie, wyciszenie i lepszy sen. Oprócz tego oczyszcza ona organizm z toksyn.

Szyszki chmielu są równie chętnie używane w przemyśle kosmetycznym. Na bazie tej rośliny przygotowuje się na przykład: maseczki do twarzy o działaniu oczyszczająco-regenerującym, olejki roślinne, których zadaniem jest nawilżenie, odbudowa komórek skóry i zwalczanie stanów zapalnych, a także suplementy dla włosów ze skłonnością do łupieżu. Co więcej, chmiel znajduje się też w składzie płynów do kąpieli i wzmacnia ich odprężające właściwości.

Szyszki chmielu – przeciwwskazania

Chmiel jako naturalny środek leczniczy nie wywołuje gwałtownych działań niepożądanych czy efektów ubocznych. Jednak także i tutaj trzeba zachować umiar. Ze względu na zawartość estrogenów wyciąg z szyszek chmielu spożywany w nadmiarze może obniżyć popęd seksualny. „Przedawkowanie” powoduje także biegunkę, podrażnienie jelit lub zbyt dużą senność. Co ważne, szyszki chmielu nie powinny znajdować się w diecie kobiet w ciąży i mam karmiących piersią.

1. K. Fruwirth, Chmiel, jego uprawa i użycie, Wydawnictwo Volumina.pl 2015.
2. M. Szymański, Polskie piwo, Biografia, historia lekko podchmielona, Wydawnictwo Fronda 2018.
3. F. Couplan i in., Wielki zielnik roślin leczniczych, Wydawnictwo Jedność 2019.
4. E. Lamer-Zarawska i in., Fitoterapia i leki roślinne, Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2014.