account-icon
Obliczanie ubezpieczenia
Umów teleporadę
Welbi
Zdrowie psychiczneZaburzenia psychiczne 1 min.

Uzależnienie od narkotyków – jakie objawy mu towarzyszą i w jaki sposób się je leczy?

Olga Dąbska28.03.2023Aktualizacja: 18.10.2023

Uzależnienie od narkotyków, czyli narkomania, to jeden z bardziej rozpowszechnionych rodzajów nałogów. Negatywnie przekłada się na funkcjonowanie w zakresie fizycznym, duchowym, psychicznym i społecznym. Sprawdź, co zwiększa ryzyko rozwoju tego zaburzenia oraz w jaki sposób się je leczy. Dowiedz się, jakie mogą być przykre konsekwencje zażywania substancji psychoaktywnych.


uzaleznienie-od-narkotykow-objawy-skutki-leczenie
unsplash.com

Polecane

autoagresja-co-to-jest-jakie-sa-przyczyny
Zdrowie psychiczne
1 min.
Autoagresja - co to jest? Jakie są przyczyny?
30.10.2021
agresja-jakie-sa-rodzaje-jak-ja-rozpoznac
Zdrowie psychiczne
2 min.
Agresja - jakie są rodzaje? Jak ją rozpoznać?
27.07.2021
osobowosc-anankastyczna-czym-sie-charakteryzuje
Zdrowie psychiczne
1 min.
Czym charakteryzuje się osobowość anankastyczna?
19.05.2021
leki-czym-sa-jakie-sa-rodzaje-jak-je-pokonac
Zdrowie psychiczne
2 min.
Lęki - czym są? Jakie są rodzaje? Jak je pokonać?
30.07.2021
Spis treści
  1. Co to jest uzależnienie od narkotyków?
  2. Przyczyny uzależnienia od narkotyków
  3. Jak rozwija się uzależnienie od narkotyków?
  4. Jak rozpoznać uzależnienie od narkotyków?
  5. Skutki uzależnienia od narkotyków
  6. Jak leczyć uzależnienie od narkotyków?

Co to jest uzależnienie od narkotyków?

Uzależnienie od narkotyków to bardzo szeroka grupa uzależnień wywołanych przez substancje o działaniu psychoaktywnym, które wpływają na pracę mózgu, zwłaszcza na funkcjonowanie układu nagrody. W zależności od przyjmowanego środka można wymienić m.in.:

  • morfinizm – uzależnienie od zażywania morfiny,

  • heroinizm – uzależnienie od zażywania heroiny,

  • kokainizm – uzależnienie od zażywania kokainy,

  • uzależnienie od wziewnych środków odurzających.

Uzależnienie od narkotyków charakteryzuje się nieodpartą potrzebą dostarczenia do organizmu środka narkotycznego. W konsekwencji dochodzi do powstania zmian w mózgu zaburzających zdolność do samokontroli, które mogą być stałe. Przyjęcie substancji uzależniającej powoduje doświadczenie silnej przyjemności, zaś przerwa w jej dostarczaniu wiąże się z ryzykiem nieprzyjemnych objawów zespołu abstynencyjnego. Na Welbi znajdziesz również informacje na temat innych rodzajów uzależnień. Zapoznaj się z poradnikami dotyczącymi uzależnienia od nikotyny, uzależnienia od kofeiny, uzależnienia od hazardu, tanoreksji czy zakupoholizmu.

Przyczyny uzależnienia od narkotyków

Badacze podkreślają, że problem uzależnienia od narkotyków jest bardzo złożony i dotyka różnych grup społecznych. Wymieniają wiele czynników podnoszących ryzyko rozwoju tego zaburzenia, do których należą m.in.:

  • czynniki psychiczne, takie jak:

  • inne uzależnienia,

  • zaburzenia psychiczne, np. depresja czy schizofrenia, w których narkotyk bywa traktowany jako forma „samoleczenia”,

  • brak pewności siebie, zaniżona samoocena,

  • sposób na dodanie sobie odwagi i pewności siebie, 

  • sposób na radzenie sobie ze stresem, silnymi emocjami, problemami,

  • skłonność do zachowań impulsywnych i ryzykownych,

  • niskie poczucie własnej wartości,

  • otwartość na nowe doświadczenia, ciekawość, 

  • niedojrzałość emocjonalna;

  • czynniki społeczne, takie jak:

    • chęć zaimponowania znajomym i/lub przynależenia do grupy,

    • powielanie zachowań osób z najbliższego otoczenia,

    • zaburzone stosunki w rodzinie, np. nadopiekuńczość, zaniedbanie, wychowanie się w rodzinie dysfunkcyjnej,

    • podążanie za „modą”, 

    • chęć osiągnięcia lepszych wyników w pracy, szkole,

    • powszechna dostępność niektórych używek, 

  • czynniki biologiczne, takie jak:

    • predyspozycje genetyczne – dziedziczenie podatności na uzależnienia,

    • reakcja organizmu na substancję psychoaktywną – układ nagrody w wyniku działania narkotyku ponosi liczbę neurotransmiterów odpowiedzialnych za doświadczanie przyjemności.

Jak rozwija się uzależnienie od narkotyków?

Ludzie uzależnieni od narkotyków przechodzą przez kolejne fazy narkomanii, do których należą:

  • faza wstępna (zwana konsumpcją towarzyską) – poznanie stanu odurzenia, próby eksperymentowania z narkotykami, przyjmowanie ich przy okazji spotkań towarzyskich, imprez. W zachowaniu nie ma jeszcze zauważalnych zmian, a organizm ma małą tolerancję na przyjmowany środek;

  • faza ostrzegawcza (początki uzależnienia) – poszukiwanie narkotyku, stwarzanie okazji do odurzenia. Rośnie tolerancja na dany środek i rozpoczyna się „podwójne życie” – pojawiają się kłamstwa, zaniedbywanie obowiązków, rezygnacja z zainteresowań. Narkotyk zaczyna być remedium na wszystkie dolegliwości;

  • faza krytyczna (uzależnienie w pełni rozwinięte) – stan odurzenia jest najbardziej pożądaną rzeczą w życiu, brak kontroli nad zażywaniem narkotyku, pierwsze przedawkowania, utrata kontroli nad życiem, próby odstawienia, które kończą się zazwyczaj niepowodzeniem, zaniedbywanie obowiązków, konflikt z prawem, organizm jest coraz bardziej wycieńczony; 

  • faza chroniczna – narkotyki stają się czymś tak potrzebnym do życia, jak woda i pokarm. Przyjmuje się je po to, by normalnie funkcjonować. Liczy się tylko narkotyk, a wszystko pozostałe jest nieważne. Następuje głęboka degradacja, organizm jest skrajnie wyczerpany. Ryzyko śmierci jest wysokie.

Jak rozpoznać uzależnienie od narkotyków?

Do objawów uzależnienia od narkotyków zalicza się:

  • rozwój tolerancji – zażywanie coraz więcej narkotyku w celu osiągnięcia zbliżonego efektu; dotychczas stosowana dawka przestaje być wystarczająca; 

  • zespół abstynencyjny – przykre objawy pojawiające się w momencie niedostarczenia organizmowi narkotyku, np. spadek apetytu, irytacja, rozdrażnienie, wymioty, wzmożona potliwość, osłabienie, skurcze mięśni, zaburzenia snu;

  • nieudane próby kontrolowania przyjmowania narkotyku;

  • ukierunkowanie działań na pozyskiwanie i używanie narkotyku, który staje się najważniejszy; 

  • zażywanie substancji mimo wyraźnych szkód. 

W efekcie przyjęcia danego narkotyku u osoby uzależnionej można zaobserwować różne reakcje organizmu, przykładowo:

  • depresanty opioidowe powodują m.in. euforię, uspokojenie, ospałość, złagodzenie bólu, zniesienie lęku, zwężenie źrenic, spowolnienie akcji oddechowej;

  • stymulanty powodują m.in. pobudzenie psychomotoryczne, przyspieszenie tętna, zniesienie senności, euforię, wzrost ciśnienia krwi, zmniejszenie łaknienia, wzrost czujności, zwiększenie wytrzymałości, rozszerzenie źrenic;

  • depresanty sedatywne powodują m.in. euforię, zniesienie lęku, zaburzenia mowy i motoryki, wzmocnienie zachowań socjalnych, trudności w ocenie sytuacji, senność; 

  • psychodeliki powodują m.in. halucynacje, zmiany w percepcji czasu i przestrzeni, złudzenia, urojenia.

Skutki uzależnienia od narkotyków

Uzależnienie od narkotyków pociąga za sobą wiele negatywnych konsekwencji zarówno w sferze zdrowotnej, jak i społecznej. Można wymienić wśród nich m.in.:

  • konflikty z prawem – posiadanie narkotyków, zachowania agresywne, przestępstwa w celu zdobycia środków na zakup narkotyków,

  • ryzyko utraty pracy lub przerwania nauki,

  • wykluczenie społeczne, 

  • zaburzenia więzi rodzinnych, 

  • problemy zdrowotne – osłabienie odporności, ryzyko chorób zakaźnych, uszkodzenia narządów wewnętrznych i zaburzeń psychicznych (np. depresji, zaburzeń lękowych), uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, śmiertelne zatrucia.

Jak leczyć uzależnienie od narkotyków?

Człowiek uzależniony od narkotyków wymaga pomocy bliskich i specjalistów. Nieocenione może się okazać wsparcie w ramach grup (np. anonimowych narkomanów). Leczenie nierzadko realizowane jest początkowo w warunkach szpitalnych, a następnie w ambulatoryjnych (np. oddziałach detoksykacyjnych, ośrodkach terapii uzależnień, specjalistycznych poradniach leczenia uzależnień). Opiera się przede wszystkim na detoksie organizmu i psychoterapii. Stosowane są przeważnie:

  • terapia substytucyjna, 

  • terapia poznawczo-behawioralna, 

  • model Minnesota, 

  • model społeczności terapeutycznych,

  • leczenie farmakologiczne, jeśli konieczne jest łagodzenie objawów zespołu abstynencyjnego.

Źródła
  1. A. Dyl, J. Jarosławska, Narkomania – moda czy patologia społeczna?, „Zeszyty Naukowego Ruchu Studenckiego” 2012, nr  2, s. 97–108.
  2. A. Nadzieja-Maziarz, Uzależnienie od narkotyków w perspektywie interdyscyplinarnej, „Społeczeństwo i Rodzina” 2013, t. 1, nr 34, s. 151–159.
  3. B. Szukalski, Neurobiologiczne podstawy uzależnienia od narkotyków, „Farmacja Polska” 2009, t. 65, nr 9, s. 655–664.
Author Olga Dąbska picture

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.

Najchętniej czytane

zawisc-co-to-jest-jak-sobie-z-nia-poradzic
Zdrowie psychiczne
2 min.
Co to jest zawiść? Poznaj metody radzenia sobie z zawiścią ludzką
19.05.2021
problemy-z-agresja-jakie-sa-objawy-co-robic
Zdrowie psychiczne
1 min.
Problemy z agresją - jakie są objawy? Co robić?
31.10.2021
zespol-aspergera-u-doroslych-objay-leczenie
Zdrowie psychiczne
1 min.
Zespół Aspergera u dorosłych – jakie są jego objawy i leczenie?
29.07.2022
platoniczny-zwiazek-co-to-jest-na-czym-polega
Zdrowie psychiczne
1 min.
Platoniczny związek - co to jest? Na czym polega?
24.01.2022
Popularne w kategorii Zdrowie psychiczne
jaki-jest-wplyw-alkoholu-na-organizm-czlowieka
Zdrowie
2 min.
Jak alkohol wpływa na organizm człowieka? Konsekwencje spożywania alkoholu
17.09.2021
Prywatne ubezpieczenie zdrowotne
Prywatne ubezpieczenie zdrowotne
Pakiety medyczne
Konsultacja lekarska online
Alergolog onlineChirurg onlineDermatolog onlineDiabetolog onlineEndokrynolog onlineGastrolog online
arrow-link
Zobacz więcej

Kim jesteśmy

Artykuły o zdrowiu

ul. Topiel 12, 00-342, Warszawa
Redakcja WelbiSara Łątkowska - redaktor naczelnyredakcja@welbi.pl

© 2024 Welbi. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Regulamin serwisuPolityka prywatnościPolityka cookies

Social media

  • facebook logo
  • instagram logo

Serwis welbi.pl ma charakter edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej. Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były poprawne merytorycznie, jednakże decyzja dotycząca leczenia należy do lekarza. Redakcja i wydawca serwisu nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji zamieszczonych na stronach serwisu, który nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust 1 ustawy o działalności leczniczej.