Uzależnienie od narkotyków – jakie objawy mu towarzyszą i w jaki sposób się je leczy?
Uzależnienie od narkotyków, czyli narkomania, to jeden z bardziej rozpowszechnionych rodzajów nałogów. Negatywnie przekłada się na funkcjonowanie w zakresie fizycznym, duchowym, psychicznym i społecznym. Sprawdź, co zwiększa ryzyko rozwoju tego zaburzenia oraz w jaki sposób się je leczy. Dowiedz się, jakie mogą być przykre konsekwencje zażywania substancji psychoaktywnych.
![uzaleznienie-od-narkotykow-objawy-skutki-leczenie](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/VrmKtJ187cFT5xAOHsNgT/37f886bf926f51e635a7890a9822dfba/uzaleznienie-od-narkotykow-objawy-skutki-leczenie.jpg?w=1920&h=1280&fl=progressive&q=90&fm=jpg)
Polecane
![ziola-na-nerwice-jakie-sa-najskuteczniejsze](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/3ci1EuHaknlfc5FcT6Nr4K/b000877d005bddae49d462b55e5a7b47/ziola-na-nerwice-jakie-sa-najskuteczniejsze.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb)
![dziwne-fobie-ktore-sa-najdziwniejsze-co-warto-wiedziec](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/yfw0116V9rStreDMYlrzI/b0c524b85da432ddf3d4f19ac2b6c890/dziwne-fobie-ktore-sa-najdziwniejsze-co-warto-wiedziec.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb)
![androfobia-lek-przed-mezczyznami-objawy-i-przyczyny](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/4KxcYp3zXGcGBvWSOT43KK/4334d7f312786b52694abbff262ea0c6/androfobia-lek-przed-mezczyznami-objawy-i-przyczyny.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb)
![frustracja-co-to-jest-jak-sobie-z-nia-poradzic](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/5VadHueYBwDkap49SyQRug/2d292c574c722eb6352ae2d00d6d92a7/frustracja-co-to-jest-jak-sobie-z-nia-poradzic.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb)
Co to jest uzależnienie od narkotyków?
Uzależnienie od narkotyków to bardzo szeroka grupa uzależnień wywołanych przez substancje o działaniu psychoaktywnym, które wpływają na pracę mózgu, zwłaszcza na funkcjonowanie układu nagrody. W zależności od przyjmowanego środka można wymienić m.in.:
morfinizm – uzależnienie od zażywania morfiny,
heroinizm – uzależnienie od zażywania heroiny,
kokainizm – uzależnienie od zażywania kokainy,
uzależnienie od wziewnych środków odurzających.
Uzależnienie od narkotyków charakteryzuje się nieodpartą potrzebą dostarczenia do organizmu środka narkotycznego. W konsekwencji dochodzi do powstania zmian w mózgu zaburzających zdolność do samokontroli, które mogą być stałe. Przyjęcie substancji uzależniającej powoduje doświadczenie silnej przyjemności, zaś przerwa w jej dostarczaniu wiąże się z ryzykiem nieprzyjemnych objawów zespołu abstynencyjnego. Na Welbi znajdziesz również informacje na temat innych rodzajów uzależnień. Zapoznaj się z poradnikami dotyczącymi uzależnienia od nikotyny, uzależnienia od kofeiny, uzależnienia od hazardu, tanoreksji czy zakupoholizmu.
Przyczyny uzależnienia od narkotyków
Badacze podkreślają, że problem uzależnienia od narkotyków jest bardzo złożony i dotyka różnych grup społecznych. Wymieniają wiele czynników podnoszących ryzyko rozwoju tego zaburzenia, do których należą m.in.:
czynniki psychiczne, takie jak:
inne uzależnienia,
zaburzenia psychiczne, np. depresja czy schizofrenia, w których narkotyk bywa traktowany jako forma „samoleczenia”,
brak pewności siebie, zaniżona samoocena,
sposób na dodanie sobie odwagi i pewności siebie,
sposób na radzenie sobie ze stresem, silnymi emocjami, problemami,
skłonność do zachowań impulsywnych i ryzykownych,
niskie poczucie własnej wartości,
otwartość na nowe doświadczenia, ciekawość,
niedojrzałość emocjonalna;
czynniki społeczne, takie jak:
chęć zaimponowania znajomym i/lub przynależenia do grupy,
powielanie zachowań osób z najbliższego otoczenia,
zaburzone stosunki w rodzinie, np. nadopiekuńczość, zaniedbanie, wychowanie się w rodzinie dysfunkcyjnej,
podążanie za „modą”,
chęć osiągnięcia lepszych wyników w pracy, szkole,
powszechna dostępność niektórych używek,
czynniki biologiczne, takie jak:
predyspozycje genetyczne – dziedziczenie podatności na uzależnienia,
reakcja organizmu na substancję psychoaktywną – układ nagrody w wyniku działania narkotyku ponosi liczbę neurotransmiterów odpowiedzialnych za doświadczanie przyjemności.
Jak rozwija się uzależnienie od narkotyków?
Ludzie uzależnieni od narkotyków przechodzą przez kolejne fazy narkomanii, do których należą:
faza wstępna (zwana konsumpcją towarzyską) – poznanie stanu odurzenia, próby eksperymentowania z narkotykami, przyjmowanie ich przy okazji spotkań towarzyskich, imprez. W zachowaniu nie ma jeszcze zauważalnych zmian, a organizm ma małą tolerancję na przyjmowany środek;
faza ostrzegawcza (początki uzależnienia) – poszukiwanie narkotyku, stwarzanie okazji do odurzenia. Rośnie tolerancja na dany środek i rozpoczyna się „podwójne życie” – pojawiają się kłamstwa, zaniedbywanie obowiązków, rezygnacja z zainteresowań. Narkotyk zaczyna być remedium na wszystkie dolegliwości;
faza krytyczna (uzależnienie w pełni rozwinięte) – stan odurzenia jest najbardziej pożądaną rzeczą w życiu, brak kontroli nad zażywaniem narkotyku, pierwsze przedawkowania, utrata kontroli nad życiem, próby odstawienia, które kończą się zazwyczaj niepowodzeniem, zaniedbywanie obowiązków, konflikt z prawem, organizm jest coraz bardziej wycieńczony;
faza chroniczna – narkotyki stają się czymś tak potrzebnym do życia, jak woda i pokarm. Przyjmuje się je po to, by normalnie funkcjonować. Liczy się tylko narkotyk, a wszystko pozostałe jest nieważne. Następuje głęboka degradacja, organizm jest skrajnie wyczerpany. Ryzyko śmierci jest wysokie.
Jak rozpoznać uzależnienie od narkotyków?
Do objawów uzależnienia od narkotyków zalicza się:
rozwój tolerancji – zażywanie coraz więcej narkotyku w celu osiągnięcia zbliżonego efektu; dotychczas stosowana dawka przestaje być wystarczająca;
zespół abstynencyjny – przykre objawy pojawiające się w momencie niedostarczenia organizmowi narkotyku, np. spadek apetytu, irytacja, rozdrażnienie, wymioty, wzmożona potliwość, osłabienie, skurcze mięśni, zaburzenia snu;
nieudane próby kontrolowania przyjmowania narkotyku;
ukierunkowanie działań na pozyskiwanie i używanie narkotyku, który staje się najważniejszy;
zażywanie substancji mimo wyraźnych szkód.
W efekcie przyjęcia danego narkotyku u osoby uzależnionej można zaobserwować różne reakcje organizmu, przykładowo:
depresanty opioidowe powodują m.in. euforię, uspokojenie, ospałość, złagodzenie bólu, zniesienie lęku, zwężenie źrenic, spowolnienie akcji oddechowej;
stymulanty powodują m.in. pobudzenie psychomotoryczne, przyspieszenie tętna, zniesienie senności, euforię, wzrost ciśnienia krwi, zmniejszenie łaknienia, wzrost czujności, zwiększenie wytrzymałości, rozszerzenie źrenic;
depresanty sedatywne powodują m.in. euforię, zniesienie lęku, zaburzenia mowy i motoryki, wzmocnienie zachowań socjalnych, trudności w ocenie sytuacji, senność;
psychodeliki powodują m.in. halucynacje, zmiany w percepcji czasu i przestrzeni, złudzenia, urojenia.
Skutki uzależnienia od narkotyków
Uzależnienie od narkotyków pociąga za sobą wiele negatywnych konsekwencji zarówno w sferze zdrowotnej, jak i społecznej. Można wymienić wśród nich m.in.:
konflikty z prawem – posiadanie narkotyków, zachowania agresywne, przestępstwa w celu zdobycia środków na zakup narkotyków,
ryzyko utraty pracy lub przerwania nauki,
wykluczenie społeczne,
zaburzenia więzi rodzinnych,
problemy zdrowotne – osłabienie odporności, ryzyko chorób zakaźnych, uszkodzenia narządów wewnętrznych i zaburzeń psychicznych (np. depresji, zaburzeń lękowych), uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, śmiertelne zatrucia.
Jak leczyć uzależnienie od narkotyków?
Człowiek uzależniony od narkotyków wymaga pomocy bliskich i specjalistów. Nieocenione może się okazać wsparcie w ramach grup (np. anonimowych narkomanów). Leczenie nierzadko realizowane jest początkowo w warunkach szpitalnych, a następnie w ambulatoryjnych (np. oddziałach detoksykacyjnych, ośrodkach terapii uzależnień, specjalistycznych poradniach leczenia uzależnień). Opiera się przede wszystkim na detoksie organizmu i psychoterapii. Stosowane są przeważnie:
terapia substytucyjna,
terapia poznawczo-behawioralna,
model Minnesota,
model społeczności terapeutycznych,
leczenie farmakologiczne, jeśli konieczne jest łagodzenie objawów zespołu abstynencyjnego.
- A. Dyl, J. Jarosławska, Narkomania – moda czy patologia społeczna?, „Zeszyty Naukowego Ruchu Studenckiego” 2012, nr 2, s. 97–108.
- A. Nadzieja-Maziarz, Uzależnienie od narkotyków w perspektywie interdyscyplinarnej, „Społeczeństwo i Rodzina” 2013, t. 1, nr 34, s. 151–159.
- B. Szukalski, Neurobiologiczne podstawy uzależnienia od narkotyków, „Farmacja Polska” 2009, t. 65, nr 9, s. 655–664.
![Author Olga Dąbska picture](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/67JJmmYwX4PSol3qzqIKyk/63c9bcd2bedda3b5e14f12c4891e5dd1/Olga_Dabska.jpg?w=100&h=100&fl=progressive&q=90&fm=jpg&fit=thumb)
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
Najchętniej czytane
![jak-sie-uspokoic-jakie-sa-skuteczne-sposoby](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/4aBgReJihlX6BRsNfJCBsQ/5906615599985a50b1e790b34604ba22/jak-sie-uspokoic-jakie-sa-skuteczne-sposoby.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb&f=face)
![lek-przed-ptakami-awizofobia-jakie-sa-przyczyny-i-objawy](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/6kW6ex6G0nXCFg4ojD0pSW/5fb95d0dac79d6e53dd3126d0e4ea417/lek-przed-ptakami-awizofobia-jakie-sa-przyczyny-i-objawy.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb&f=face)
![zawisc-co-to-jest-jak-sobie-z-nia-poradzic](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/2CSamIwsWytZfMadW6I2Xq/7f4971b89e5a745e85b4f5f404bee85d/zawisc-co-to-jest-jak-sobie-z-nia-poradzic.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb&f=face)
![czlowiek-empatyczny-co-to-znaczy-czym-sie-cechuje](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/7CqyxtYVwcJvZ6WXBwGz7/b3f19e6aca98099e6b4fe4c41b535e55/czlowiek-empatyczny-co-to-znaczy-czym-sie-cechuje.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb&f=face)