account-icon
Obliczanie ubezpieczenia
Umów teleporadę
Welbi
ZdrowieChoroby 1 min.
Zweryfikowane przez eksperta

Zaburzenia funkcji poznawczych – na co wskazują?

Emilia Kruszewskalek. Agnieszka Żędzian23.02.2023Aktualizacja: 13.10.2023

Zaburzenia funkcji poznawczych obejmują pogorszenie pamięci i koncentracji oraz trudności w wykonywaniu podstawowych czynności i przyswajaniu prostych informacji. Mogą świadczyć o chorobie.


zaburzenia-poznawcze-przyczyny-objawy-leczenie
pixabay.com

Polecane

czy-zwapnienie-kosci-mozna-wyleczyc
Zdrowie
1 min.
Czym jest zwapnienie kości? Przyczyny, objawy, leczenie
09.05.2022
grzybica-po-antybiotyku-jak-jej-uniknac-objawy
Zdrowie
1 min.
Jak uniknąć grzybicy po antybiotyku?
30.05.2022
jak-wyleczyc-zoladek-po-antybiotyku
Zdrowie
1 min.
Jak wyleczyć żołądek po antybiotyku i jak go chronić przed niekorzystnym działaniem antybiotykoterapii?
30.05.2022
bable-po-oparzeniu-po-ilu-dniach-znikaja-czym-smarowac
Zdrowie
1 min.
Bąble po oparzeniu - po ilu dniach znikają? Czym smarować?
30.07.2021
Spis treści
  1. Zaburzenia poznawcze u osób starszych 
  2. Zaburzenia funkcji poznawczych w przebiegu choroby Parkinsona
  3. Upośledzenie funkcji poznawczych w przebiegu choroby Alzheimera
  4. Zaburzenia funkcji poznawczych u chorych na cukrzycę
  5. Zaburzenia funkcji poznawczych u dzieci 
  6. Leczenie zaburzeń poznawczych 

Zaburzenia poznawcze u osób starszych 

Zaburzenia poznawcze u osób starszych wynikają zwykle ze zmian zwyrodnieniowych ośrodkowego układu nerwowego. Najczęstszą przyczyną otępienia jest Alzheimer. Zaburzenia poznawcze występują również w przebiegu innych chorób, m.in. udaru mózgu (który może poprzedzać niedowład ręki lub paraliż twarzy), depresji, delirium, cukrzycy i niewydolności serca. Mają postać postępującą lub przewlekłą. Charakterystycznym objawem zaburzeń poznawczych u osoby starszej jest pogorszenie pamięci obejmujące również mowę i funkcje wykonawcze. Pacjent nagle zapomina konkretne słowo, traci orientację i umiejętność wykonania danej czynności. Zaburzeniom poznawczym mogą również towarzyszyć zmiany osobowości i nastroju, a także patologie chodu i postawy stojącej. W zależności od postaci i przyczyny otępienia zaburzenia mogą mieć charakter stały (w przebiegu Alzheimera lub Parkinsona) lub epizodyczny i przejściowy (po przebytym udarze mózgu, w wyniku nieleczonej cukrzycy lub chorób serca). Bardzo duży wpływ na postać zaburzeń poznawczych mają wiek pacjenta, ogólny stan zdrowia, styl życia (zainteresowania, rodzaj wykonywanej pracy, codzienne zajęcia fizyczne i umysłowe) i dieta. 

Zaburzenia funkcji poznawczych w przebiegu choroby Parkinsona

Zaburzenia poznawcze są jednym z późnych objawów choroby Parkinsona. Mają charakter narastający i mogą dotyczyć do 40% pacjentów. Występują pod postacią trudności w wykonywaniu czynności, deficytów pamięci, zaburzeń wzrokowo-przestrzennych i wolnego przetwarzania informacji. Czynnikami ryzyka rozwoju zaburzeń poznawczych w przebiegu choroby są: podeszły wiek pacjenta, długi czas trwania choroby, zaburzenia mowy, niesprawność ruchowa, depresja, słaba odpowiedź organizmu na podawane leki, zmiany w mózgu i palenie tytoniu. Zaburzenia poznawcze w przebiegu Parkinsona mają niejasną etiologię. Mogą mieć charakter trwały i postępujący lub odwracalny i wynikać m.in. z niedoboru witaminy B12, niedoczynności tarczycy, krwiaka podtwardówkowego lub guza mózgu. Do przyczyn pojawienia się zaburzeń zalicza się również podeszły wiek pacjenta, zmiany naczyniowe oraz współistnienie podkorowych zmian naczyniowych lub choroby Alzheimera. 

Upośledzenie funkcji poznawczych w przebiegu choroby Alzheimera

Choroba Alzheimera jest najczęstszą przyczyną zaburzeń funkcji poznawczych u osób starszych. Schorzenie w szybkim tempie degraduje układ neurologiczny pacjenta,  przyczyniając się do postępujących zaburzeń psychicznych i fizycznych. Głównym czynnikiem prowadzącym do rozwoju choroby jest podłoże genetyczne. Zaburzenia funkcji poznawczych w przebiegu choroby Alzheimera powstają w wyniku neurodegeneracji mózgu i objawiają się poprzez: trudności w odbiorze i przetwarzaniu informacji, zaburzenia uwagi i orientacji w terenie oraz brak pamięci krótkotrwałej i autobiograficznej. Pierwsze objawy zaburzeń funkcji poznawczych pojawiają się na kilka lat przed rozpoznaniem choroby Alzheimera. Zwolennicy medycyny alternatywnej, w celu opóźnienia rozwoju choroby i łagodzenia jej skutków stosują zabieg chelatacji. Nie ma jednak medycznych dowodów na jej skuteczność, a środowisko lekarzy wręcz podkreśla, że jest ona niebezpieczna. Leczeniem pacjenta z objawami Alzheimera powinien zająć się neurolog. 

Zaburzenia funkcji poznawczych u chorych na cukrzycę

Zaburzenia funkcji poznawczych mogą występować nawet u 38% chorych na cukrzycę. Zależy to od kilku czynników, m.in.: czasu trwania choroby, wysokości ciśnienia tętniczego i pojawienia się powikłań naczyniowych w przebiegu cukrzycy. Bardzo duże znaczenie ma umiejętność kontrolowania choroby przez pacjenta i zmniejszania ryzyka powikłań na skutek regularnego przeprowadzania badań i przyjmowania leków. Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, która wpływa na funkcjonowanie całego organizmu, a szczególnie układu nerwowego. Brak kontroli cukrzycy i bagatelizowanie jej objawów prowadzi m.in. do zaburzeń funkcji poznawczych. Kluczową rolę ma więc edukacja pacjenta i uświadomienie go, czym jest cukrzyca, jakie są jej powikłania i jak sobie radzić z chorobą. 

Zaburzenia funkcji poznawczych u dzieci 

Zaburzenia funkcji poznawczych u dzieci mają podłoże chorobowe. Jednym z czynników wpływających na funkcjonowanie układu nerwowego jest padaczka, a dokładnie wczesny wiek pierwszego napadu. Atak padaczkowy w bardzo młodym wieku ma destrukcyjny wpływ na mózg dziecka, który jest jeszcze w fazie aktywnego rozwoju. W momencie napadu padaczkowego dochodzi do uszkodzenia połączeń mózgowych i zaburzenia procesu tworzenia nowych, co w rezultacie zakłóca rozwój funkcjonowania poznawczego młodego mózgu. Zaburzenia poznawcze u dzieci objawiają się m.in. wybiórczością uwagi, brakiem podzielności uwagi, obniżoną zdolnością koncentracji oraz trudnościami w rozpoznawaniu przedmiotów i miejsc, opanowaniu mowy i ekspresji werbalnej. Nieleczone zaburzenia poznawcze u dzieci poważnie zagrażają prawidłowej adaptacji w środowisku i stwarzają ryzyko odrzucenia przez rówieśników. Ponadto są przyczyną problemów w nauce i utrwalają zachowania aspołeczne, co w późniejszych latach może prowadzić do normalizacji zachowań agresywnych u dziecka. 

Leczenie zaburzeń poznawczych 

Leczenie zaburzeń poznawczych zależy od ich przyczyny. Podstawowa terapia obejmuje zastosowanie środków farmakologicznych opóźniających rozwój zmian zwyrodnieniowych w mózgu. Jeśli zaburzenia poznawcze przyczyniły się do spadku jakości życia i depresji, niezbędna jest również terapii u psychiatry lub psychologa.

Źródła
  1. G. M. Opala, St. Ochudło, Poudarowe zaburzenia poznawcze, „Polski Przegląd Neurologiczny”  2005, 1(1),  s. 35–43.
  2. J.Wilmańska, E. Gułaj, Ocena zaburzeń funkcji poznawczych osób starszych – próba porównania poszczególnych metod przesiewowych, „Gerontologia Polska”  2008, 16(2),  s. 111–118.
  3. S. Kania, Znaczenie czynników poznawczych w profilaktyce pedagogicznej, „Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna”  2016, 2(8),  s. 61–71.
  4. J. Kurzawa, Ocena występowania zaburzeń funkcji poznawczych u chorych na cukrzycę, „Diabetologia Praktyczna”  2004, 5(5),  s. 255–260.
  5. J. Sławek, i in., Zaburzenia poznawcze w chorobie Parkinsona, „Polski Przegląd Neurologiczny”  2006, 2(4),  s. 203–209.
  6. J. Daniluk, A. Borkowska, Zaburzenia funkcji poznawczych i depresja w chorobie Alzheimera, zagadnienia neurobiologiczne, „Psychiatria”  2008, 5(2),  s. 43–50.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.

Najchętniej czytane

gesty-sluz-w-ciazy-co-oznacza
Zdrowie
1 min.
Gęsty śluz w ciąży. Kiedy się pojawia i na co wskazuje?
09.05.2022
skurcz-w-stopie-jak-sie-go-pozbyc-co-robic
Zdrowie
1 min.
Skurcz w stopie - jak się go pozbyć? Co robić?
29.10.2021
uczulenie-na-plyn-do-plukania-jak-wyglada
Zdrowie
2 min.
Uczulenie na płyn do płukania - jak wygląda?
28.10.2021
aloes-na-rany-jak-go-stosowac-co-warto-wiedziec
Zdrowie
1 min.
Aloes na rany - jak go stosować? Co warto wiedzieć?
30.10.2021
Popularne w kategorii Zdrowie
skurcze-szyi-jakie-sa-przyczyny-co-robic
Zdrowie
2 min.
Skurcze szyi - jakie są przyczyny? Co robić?
24.01.2022
Prywatne ubezpieczenie zdrowotne
Prywatne ubezpieczenie zdrowotne
Pakiety medyczne
Konsultacja lekarska online
Alergolog onlineChirurg onlineDermatolog onlineDiabetolog onlineEndokrynolog onlineGastrolog online
arrow-link
Zobacz więcej

Kim jesteśmy

Artykuły o zdrowiu

ul. Topiel 12, 00-342, Warszawa
Redakcja WelbiSara Łątkowska - redaktor naczelnyredakcja@welbi.pl

© 2024 Welbi. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Regulamin serwisuPolityka prywatnościPolityka cookies

Social media

  • facebook logo
  • instagram logo

Serwis welbi.pl ma charakter edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej. Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były poprawne merytorycznie, jednakże decyzja dotycząca leczenia należy do lekarza. Redakcja i wydawca serwisu nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji zamieszczonych na stronach serwisu, który nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust 1 ustawy o działalności leczniczej.