Astygmatyzm - objawy i leczenie dysfunkcji

Czym jest astygmatyzm i co go powoduje?

Astygmatyzm, znany też jako niezborność oka, jest wadą wzroku, w wyniku której na siatkówce oka powstaje obraz niepunktowy, powodujący rozmywanie widzianego obrazu. Dysfunkcja rozwija się w strukturze siatkówki, w której wpadające światło nie rozprasza się równomiernie. Rozwijający się astygmatyzm powoduje znaczne pogorszenie wzroku, a jeśli występuje np. z krótkowzrocznością, nasila wadę. Dysfunkcja jest dziedziczna.

Objawy astygmatyzmu

Diagnostyka astygmatyzmu opiera się na ustaleniu występowania następujących objawów:

• niektóre z widzianych linii są jaśniejsze i ostrzejsze,

• zamglenie oddalonego obrazu,

• częste pieczenie oczu,

• szybkie zmęczenie wzroku.

Rozwijający się astygmatyzm powoduje ból głowy, chroniczne zmęczenie i konieczność mrużenia oczu w celu wyostrzenia znajdującego się w oddali obrazu. Nieleczona dysfunkcja nasila objawy, znacznie pogarszając komfort życia. Podejrzenie astygmatyzmu należy koniecznie skonsultować z lekarzem okulistą, gdyż nie każde zamglone lub rozmyte widzenie wskazuje na dysfunkcję. Do diagnostyki wady niezbędne jest przeprowadzenie badań i testów.

Rodzaje astygmatyzmu

Podstawowy podział astygmatyzmu wyróżnia dysfunkcję regularną prostą i astygmatyzm regularny odwrotny. Kliniczna klasyfikacja zaburzenia wskazuje na podział schorzenia z uwzględnieniem współwystępującej wady wzroku, np. astygmatyzm krótkowzroczny, nadwzroczny, mieszany. Podział dysfunkcji opracowuje się na podstawie zmienionych struktur budowy oka i mocy wady wzroku.

Charakterystyka astygmatyzmu jest różnorodna również ze względu na wiek pacjenta. W wieku niemowlęcym diagnozuje się astygmatyzm odwrotny. U pacjentów w wieku od 20 do 40 lat dysfunkcja ma charakter niestabilny, czemu towarzyszą nasilone, a następnie wyciszone objawy. Wówczas obserwuje się astygmatyzm prosty, który z czasem zmienia się w astygmatyzm rogówkowy. U osób starszych natomiast astygmatyzm przyjmuje formę stabilną.

Sposoby leczenia astygmatyzmu

Astygmatyzm jest dysfunkcją, którą w łatwy sposób da się korygować okularami i torycznymi soczewkami kontaktowymi (soczewki wyposażone w kilka stref stabilizacji obrazu). Leczeniu podlega zaburzenie powyżej 0,75 dioptrii. W przypadku astygmatyzmu dziecięcego istotne jest podjęcie leczenia wcześnie, co zwiększa szansę na całkowitą redukcję dysfunkcji. Co ciekawe, astygmatyzm u niemowląt może być zjawiskiem naturalnym, które stopniowo ustępuje wraz z rozwojem dziecka i procesami kształtowania się narządu wzroku. W niektórych przypadkach niezbędne jest podjęcie leczenia operacyjnego za pomocą metody chirurgicznej lub laserowej. Zabieg polega na korekcie rogówki i soczewki. Nowoczesne metody leczenia wykorzystują wszczepy wewnątrzgałkowe i wymianę soczewki naturalnej na syntetyczną.

Rozwijający się astygmatyzm daje wyraźne i odczuwalne objawy. Kluczowe jest więc szybko podjęte leczenie. W porę podjęta reakcja zwiększa szansę na zatrzymanie rozwoju schorzenia. Profilaktyka astygmatyzmu zakłada regularne wizyty kontrolne u okulisty. Bagatelizowanie astygmatyzmu powoduje wiele powikłań w postaci stanów zapalnych gałki ocznej.

Profilaktyka zdrowia wzroku

Rozwój większości wad wzroku jest wynikiem nieprawidłowej higieny narządu i chronicznego przemęczania oczu. Szczególnie narażone na wady wzroku są osoby długo pracujące przy komputerze. Emitowane przez urządzenia elektroniczne światło niebieskie ma destrukcyjny wpływ na kondycję narządu wzroku. Oczom szkodzi dodatkowo stres i zanieczyszczenie środowiska.

Profilaktyka zdrowych oczu jest prosta, a przestrzeganie zasad higieny narządu wzroku przełoży się na sokoli wzrok nawet w wieku starszym. Podstawą jest zbilansowana i pełnowartościowa dieta. Oczy, podobnie jak cały organizm, potrzebują regularnego odpoczynku i czasu na regenerację, zwłaszcza gdy są zmuszane do wielogodzinnej pracy przy monitorze. Zaleca się robienie regularnych przerw w pracy. Pozytywne efekty we wspomaganiu oczu przynosi stosowanie kropel nawilżających. Przez cały rok należy chronić wzrok przed szkodliwym promieniowaniem słonecznym, stosując okulary blokujące 100% promieni UV. Co dwa lata wskazana jest również wizyta u okulisty. Osoby mające wady wzroku na konsultację powinny zgłaszać się przynajmniej raz w roku.

1. M.W. Leitman, M. Misiuk-Hojło, Diagnostyka i postępowanie w chorobach oczu. Kompendium, Górnicki, 2017.
2. R.A. Harper, R. C. Allen, Okulistyka, Edra Urban & Partner, 2020.