Melanina – co to jest i jakie funkcje pełni w organizmie?
Paulina Bulek
17.11.2023
Aktualizacja: 17.11.2023
Melanina to pigment, dzięki któremu nasza skóra, włosy i tęczówki oczu mają kolor. Pigment ten pełni wiele funkcji, ale najważniejszą z nich jest ochrona organizmu przed szkodliwym oddziaływaniem promieniowania UV.
Polecane
Co to jest melanina?
Melanina przede wszystkim chroni skórę przed szkodliwymi skutkami promieniowania UV. To właśnie dzięki niej pod wpływem opalania nabieramy brązowego koloru. Osoby o ciemnej karnacji mają więcej melaniny. Odpowiada ona także za kolor oczu. Co ciekawe, nowo narodzone dzieci białej rasy mają zawsze niebieski kolor oczu. Organizm maluszków wytwarza melaninę po urodzeniu i dopiero z czasem oczy zyskują swój właściwy odcień. U pozostałych ras ostateczny kolor oczu melanina wytwarza jeszcze w życiu płodowym.
Pamiętaj, że im ciemniejszy jest kolor skóry i wyższe stężenie melaniny, tym trudniejsza synteza witaminy D ze światła słonecznego przez organizm. Dlatego osoby czarnoskóre potrzebują dłuższego okresu przebywania na słońcu, by uzyskać takie same efekty dla zdrowia jak osoby rasy białej.
Przeczytaj także: https://www.welbi.pl/jakie-sa-domowe-sposoby-na-przebarwienia/
Rodzaje melaniny
W naszym organizmie występuje kilka różnych barwników, które składają się na melaninę. Należą do nich:
eumelanina – bardzo ciemny barwnik, którego kolor waha się między czarnym a brązowym;
feomelanina – barwnik żółtoczerwony. Charakterystyczna dla włosów o jasnej tonacji. Im jest jej więcej, tym kolor jest cieplejszy;
neuromelanina, która występuje głównie w komórkach układu nerwowego i tęczówce oczu. Stężenie tego barwnika rośnie z wiekiem.
Może zainteresuje Cię również: https://www.welbi.pl/kwas-na-przebarwienia-jaki-jest-najlepszy/
Jakie funkcje pełni melanina?
Melanina pełni wiele istotnych funkcji w ludzkim organizmie. Wpływa na kolor włosów (za ich barwę odpowiadają też komórki macierzyste torebki włosa), oczu i skóry. Chroni ponadto oczy i skórę przed promieniowaniem UV (przed uszkodzeniem DNA i powstawaniem nowotworów) oraz przed starzeniem poprzez neutralizację rodników.
Przeczytaj także: https://www.welbi.pl/przebarwienia-na-twarzy-nogach-dloniach/
Przyczyny i objawy niedoboru melaniny
Chorobę związaną z niedoborem melaniny określamy bielactwem. Swoje podłoże może mieć w chorobach autoimmunologicznych tarczycy, łupieżu pstrym, łuszczycy czy w procesie zapalnym skóry.
Niedobór melaniny może być nabyty lub wrodzony. Jeśli jest wrodzony – genetyczny, mówimy o albinizmie. Osoby cierpiące na wrodzone bielactwo (albinosi) mogą doświadczać wielu różnych dolegliwości, a każdy kontakt niewłaściwie zabezpieczonej skóry z promieniami słonecznymi może zakończyć się poparzeniem. Niedobór melaniny powoduje w tym przyapadku także zaburzenia dotyczące narządu wzroku – światłowstręt, oczopląs, niekiedy nawet ciężkie zaburzenia widzenia. U dzieci z bielactwem wrodzonym mogą wystąpić również problemy ze słuchem.
Niedobór melaniny objawia się jasnymi przebarwieniami na całym ciele lub na pewnych partiach skóry.
Bielactwo nabyte wiąże się z uszkodzeniami w obrębie melanocytów – komórek produkujących pigment. Gdy ulegają uszkodzeniu, nie są w stanie produkować pigmentu i w wyniku tego na skórze powstają białe plamy. Mogą być umiejscowione w dowolnym miejscu. Mają też różne rozmiary, a ich granica jest wyraźnie zaznaczona. Bielactwo nabyte jest zwykle obustronne, z symetrycznym rozmieszczeniem odbarwień.
Może zainteresuje Cię też: https://www.welbi.pl/schodzaca-skora-po-opalaniu-co-zrobic/
Przyczyny i objawy nadmiaru melaniny
Jeżeli w skórze jest nadmiar melaniny, mówimy o schorzeniu zwanym melanizmem. U osób zmagających się z nim na ciele pojawiają się w dużych ilościach pieprzyki, znamiona i piegi. Jeżeli dojdzie w nich do mutacji, istnieje ryzyko powstania zmian nowotworowych.
W sytuacji, gdy na skórze zauważysz nowe zmiany barwnikowe, koniecznie skonsultuj się z lekarzem dermatologiem. Oceni je i ewentualnie zleci Ci kolejne, konieczne badania.
Jeśli zmiany okażą się łagodne, najczęściej zostaje zastosowany preparat mający na celu złuszczenie skóry i zahamowanie procesu nadmiernej melanogenezy. Natomiast zmiany, które znajdują się w głębokich partiach skóry, są usuwane podczas zabiegów laserowych.
Ważne jest też zachowanie odpowiedniej profilaktyki. Warto stosować kosmetyki z silnymi filtrami ochronnymi, które zabezpieczą skórę przed szkodliwym działaniem promieniowania UV.
Przeczytaj również: https://www.welbi.pl/biale-plamki-po-opalaniu-na-twarzy-plecach-nogach/
- M. W. Lambert i in., The physiology of melanin deposition in health and disease, „Clinics in Dermatology” 2019, nr 37(5).
- L. Passby, Melanin matters: Ethnic diversity in dermatology textbooks, „Medical Teacher” 2021, nr 43(2).
- F. Solano, Photoprotection and Skin Pigmentation: Melanin-Related Molecules and Some Other New Agents Obtained from Natural Sources, „Molecules” 2020, nr 25(7).
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
Najchętniej czytane
