Dynia piżmowa – dlaczego warto zaprosić ją jesienią do stołu?

Czym dynia piżmowa wyróżnia się na tle innych dyń?

Dynia piżmowa ma kształt gruszki, choć dzieci z pewnością obstawałyby przy tym, że przypomina Minionka. W jej obłym ciele, pokrytym twardą, delikatnie pomarańczową skórką, zamknięty jest miąższ o intensywnym kolorze. W przeciwieństwie do zwyczajnej dyni gniazdo z pestkami zamknięte jest w nieco szerszej podstawie owocu, a nie na całej jego wysokości.

Nie tylko kształt i mniej wyrazisty kolor wyróżniają dynię piżmową na tle innych dyń. Kiedy ją rozkroisz, poczujesz, jak przez typowy dla owocu mdły zapach przebijają się nuty… piżmowe! Oczywiście nie chodzi o czyste piżmo, które cuchnie amoniakiem, ale o to już po rozpuszczeniu w roztworze alkoholowym, zanim posłuży do produkcji perfum. Tak, ta dynia pachnie balsamicznie i słodko. Jej smak też nie jest typowy – czuć w nim akcenty orzechowe. Wyobraź sobie, że zwykłą dynię po upieczeniu posypiesz nerkowcami albo pistacjami i zjesz w takiej postaci. To jest właśnie smak dyni piżmowej.

Jakie są właściwości dyni piżmowej?

Dynia piżmowa to produkt, który na stałe powinien zagościć w kuchni amatorów diety lekkostrawnej. Działa regenerująco i łagodząco na przewód pokarmowy oraz wątrobę. Jeśli jesteś po grypie żołądkowej (wywołanej przez wirusy) albo zatruciu pokarmowym (wywołanym przez toksyny lub bakterie), dynia piżmowa przyspieszy odbudowę mocno nadwyrężonego układu pokarmowego.

Dynia piżmowa nie należy do bogatych źródeł węglowodanów. W 100 g produkty jest ich zaledwie 5–6 g. Dzięki temu jest niskokaloryczna – w 100 g znajdują się tylko 33 kcal.

Pomarańczowy kolor miąższu owocu to zasługa obecnych w nim karotenoidów, które są przeciwutleniaczami. Sprzyjają utrzymaniu równowagi między wolnymi rodnikami a antyoksydantami, zapobiegając rozwojowi stresu oksydacyjnego (jego konsekwencją mogą być m.in. zaburzenia sercowo-naczyniowe i nowotwory).

W dyni piżmowej obecne są polifenole i flawonoidy. Z przeprowadzonych dotychczas badań wynika, że hamują one powstawanie reaktywnych form tlenu, czyli wolnych rodników. Ponadto wygaszają aktywność tlenu singletowego, wchodzącego w reakcję z komórkami i zmieniającego ich strukturę.

Zawartość poszczególnych składników jest zmienna w zależności od odmiany owocu. Najwięcej polifenoli, flawonoidów i karotenoidów znajduje się w dyni piżmowej Kurinishiki F1.

W owocu jest całkiem sporo błonnika – 2,8 g na 100 g produktu. To sprzymierzeniec w walce z chorobami układu sercowo-naczyniowego. Redukuje nadciśnienie, cholesterol całkowity, a nawet biomarkery stanów zapalnych.

Czy dynię piżmową można jeść przy cukrzycy?

Jeśli jesteś diabetykiem, nie możesz jeść zbyt często dyni piżmowej. Nie jest niestety warzywem o niskim indeksie glikemicznym. W tym przypadku wynosi on aż 75. Po jej zjedzeniu szybko wzrasta poziom glukozy we krwi. Ponieważ jednak zawiera zaledwie około 6 g węglowodanów, przez to nie doprowadza do nagłego uwolnienia insuliny. Skonsultuj więc z diabetologiem, czy i jak często możesz jeść dynię piżmową.

Czy można podawać dynię piżmową niemowlakowi?

Dynia piżmowa niezbyt często gości na stołach. Za to jako składnik główny czy dodatek do dań serwowanych dzieciom na etapie rozszerzania diety sprawdza się doskonale. Niemowlęta uwielbiają ten słodki smak, dlatego możesz przygotowywać z owocu przeciery, zupy, placki, muffinki, a nawet gofry czy frytki. Możliwości jest całkiem sporo.

Wciąż pokutują mity, jakoby na etapie rozszerzania diety konieczne było przestrzeganie kolejności wprowadzania produktów, unikanie niektórych (zwłaszcza tych o wysokim potencjale uczulającym) czy podawanie ich dziecku pojedynczo, aby obserwować reakcję organizmu na nowy składnik. Żadne z tych przekonań nie ma jednak racjonalnego uzasadnienia. Wartościowym zaleceniem jest natomiast podawanie niemowlęciu (po skończonym 6. miesiącu życia) produktów sezonowych. Dynie piżmowe najlepiej więc przygotowywać w okresie od września do listopada, gdy półki warzywniaków uginają się pod ich ciężarem. 

Pamiętaj, aby podać dynię przygotowaną tak, by dziecko poradziło sobie z jej jedzeniem. Jeśli ma wyraźne trudności z połykaniem kawałków, nie serwuj mu leczo dyniowego, ale raczej zupę krem.

Sposoby na przygotowanie dyni piżmowej – przepisy

Możliwości przygotowania dań z dynią piżmową w roli głównej są ogromne – zupy, drugie dania, desery i napoje. Jeśli chcesz, możesz jeść owoc na surowo, np. w postaci dodatku do jesiennej sałatki albo jako carpaccio.

Pasta kanapkowa z dyni piżmowej

Wegańska pasta z dyni do kanapek smakuje schyłkiem lata, w którym wciąż pobrzmiewają wspomnienia udanych wakacji. Gdy tylko przyrządzisz ją wraz z nastaniem chłodnych dni, te magiczne chwile będą powracać.

Składniki:

• 1 dynia piżmowa,

• 2 marchewki,

• 2 bataty,

• 2–3 szalotki,

• 2–3 łyżki soku z cytryny,

• 2 łyżki musztardy francuskiej,

• 2 łyżki posiekanej natki pietruszki,

• oliwa,

• 0,5 łyżeczki sproszkowanej słodkiej papryki,

• 0,5 łyżeczki sproszkowanej ostrej papryki,

• 0,5 łyżeczki sproszkowanej wędzonej papryki,

• sól,

• pieprz.

Sposób przygotowania:

Dynię, marchew i bataty pokrój na kawałki i piecz w 200 stopniach przez mniej więcej godzinę (aż staną się miękkie), a następnie je zblenduj.

Na patelni z dodatkiem oliwy podsmaż posiekaną szalotkę. Gdy się zeszkli, dodaj ją do purée i wymieszaj. Na koniec dopraw do smaku.

Zupa z dyni piżmowej

Zupę z dyni łatwo jest przygotować, podobnie jak i łatwo ją zepsuć. Sekret tkwi w umiejętnym doborze przypraw, które nie zagłuszą orzechowego smaku dyni piżmowej. Wypróbuj przepis, zwłaszcza gdy stosujesz dietę zupową.

Składniki:

• 1 dynia piżmowa,

• 3 łyżki masła,

• 1 cebula,

• 1 ząbek czosnku,

• 3 szklanki bulionu warzywnego,

• 0,5 łyżeczki imbiru,

• 1 łyżka soku z cytryny,

• 2 liście laurowe,

• 1,5 szklanki mleka,

• sól,

• pieprz.

Sposób przygotowania:

Posiekaną cebulę i rozgnieciony czosnek podsmaż na maśle. Następnie wraz z obraną i pokrojoną w kostkę dynią piżmową wrzuć do dużego garnka. Po 3 minutach duszenia dodaj bulion warzywny i zagotuj całość. Wsyp pozostałe składniki wedle smaku i gotuj przez mniej więcej 30 minut. Gdy zupa ostygnie, wyjmij liście laurowe i zblenduj ją do postaci gładkiego musu. Na koniec dodaj mleko.