Przeciwciała anty-HCV – kto powinien wykonać badanie i jak interpretować wyniki?

Czym są przeciwciała anty-HCV?

Przeciwciała anty-HCV to białka wytwarzane przez układ odpornościowy w wyniku kontaktu organizmu z wirusem zapalenia wątroby typu C (HCV). Patogen ten jest przenoszony z człowieka na człowieka poprzez kontakt z krwią, stosunki seksualne lub z zakażonej matki na dziecko w jej łonie. Obecność wirusa w organizmie prowadzi do wystąpienia wirusowego zapalenia wątroby typu C (WZW typu C). Choroba może mieć przebieg ostry lub przewlekły. Niekiedy od początku jest bezobjawowa, ale i tak czyni szkody w organizmie osoby chorej. Badanie poziomu przeciwciał anty-HCV jest prostym testem przesiewowym, pozwalającym na wykluczenie zakażenia. Są one wytwarzane w organizmie po 4–10 tygodniach od momentu zarażenia. Pamiętaj, iż wczesne wykrycie i leczenie wirusowego zapalenia wątroby typu C daje możliwość leczenia i zmniejsza ryzyko powikłań – marskości wątroby, raka wątrobowokomórkowego i wielu innych.

Kto powinien wykonać badanie?

Badanie poziomu przeciwciał HCV powinny wykonać osoby, u których istnieje podejrzenie wirusowego zapalenia wątroby typu C. Do objawów, które mogą wskazywać na to schorzenie, należą m.in.:

• osłabienie,

• nudności, wymioty,

• ból w prawym podżebrzu,

• zażółcenie skóry i białkówek oczu (żółtaczka),

• świąd skóry,

• ciemny kolor moczu,

• zwiększenie obwodu brzucha spowodowane obecnością płynu w jamie otrzewnej (wodobrzusze),

• zaburzenia koncentracji,

• zmiany skórne (m.in. pajączki naczyniowe, rumień dłoniowy).

To tylko niektóre z objawów wirusowego zapalenia wątroby typu C i marskości narządu w jej przebiegu. Jeśli zauważysz którykolwiek z tych objawów u siebie, zgłoś się do lekarza rodzinnego. Poprowadzi on diagnostyką i ewentualnym leczeniem przyczyn Twoich dolegliwości. Wykonane badania pozwolą na wstępne różnicowanie WZW typu C z innymi chorobami, np. z żółtaczką hemolityczną.

• Sprawdź również, jakie są domowe sposoby na swędzenie skóry.

Kto jeszcze powinien wykonać badanie miana anty-HCV? Wskazane jest ono m.in. u osób:

• zakażonych HIV lub HBV,

• kobiet w ciąży,

• przyjmujące dożylnie narkotyki,

• po przebytej transfuzji przed rokiem 1992 (nie wykonywano wówczas badań w kierunku zakażenia HCV u dawców),

• z podwyższonymi parametrami wątrobowymi (ALT, AST) bez uchwytnej przyczyny,

• z rakiem wątrobowokomórkowym.

Jak wygląda badanie przeciwciał HCV?

Badanie poziomu przeciwciał anty-HCV jest wykonywane w próbce krwi, pobranej najczęściej z naczynia żylnego, biegnącego w zgięciu łokciowym. Nie wymaga od Ciebie żadnego przygotowania, nie musisz również zgłaszać się do laboratorium na czczo. Wynik otrzymasz prawdopodobnie w ciągu 1–3 dni. Zgłoś się z nim do lekarza rodzinnego lub innego specjalisty, który zlecił wykonanie badania.

W niektórych krajach używa się również szybkich testów wykrywających obecność przeciwciał anty-HCV w ślinie osoby badanej (OraQuick, HCV Rapid Antibody Test). Ich czułość i swoistość jest porównywalna do badania krwi.

Jak interpretować wyniki?

Masz w dłoni wynik przeciwciał HCV i nie wiesz, co oznacza? Prawidłowy wynik badania to wynik ujemny, czyli niereaktywny. Oznacza on, iż nigdy nie doszło u Ciebie do kontaktu z wirusem HCV. Nie zapominaj jednak, że przeciwciała anty-HCV pojawiają się w krwi dopiero po kilku tygodniach od zarażenia. W czasie tzw. okienka serologicznego wynik może być ujemny mimo obecności patogenu w organizmie. Aby upewnić się, że nie doszło do zakażenia, odczekaj z wykonaniem badania 4–10 tygodni lub powtórz je po tym czasie.

Dodatni, czyli reaktywny, wynik przeciwciał anty-HCV oznacza, iż doszło u Ciebie do kontaktu z wirusem HCV. Nie przesądza on jednak o aktualnym procesie chorobowym – przeciwciała pozostają w krwi przez całe życie i mogą świadczyć o przebytym w przeszłości zakażeniu. W przypadku dodatniego wyniku konieczne jest wykonanie badań dodatkowych, w tym testu mającego na celu wykrycie materiału genetycznego wirusa w Twoim organizmie. Masz dodatni wynik przeciwciał anty-HCV? Zgłoś się do lekarza rodzinnego, który skieruje Cię do specjalisty leczenia chorób zakaźnych lub do hepatologa, czyli lekarza zajmującego się diagnostyką i leczeniem chorób wątroby.

Jakie inne badania wykonać?

Pamiętaj, że zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C nie wyklucza obecności innych chorób przenoszonych drogą płciową. Jeśli zmagasz się z WZW typu C, koniecznie wykonaj badania w kierunku WZW typu B, kiły i zakażenia HIV. Szczegółową listę koniecznych do wykonania badań (w tym HBs Ag, VDRL i HIV Ag/Ab) i skierowanie na nie otrzymasz od specjalisty chorób zakaźnych.

Testy w kierunku wymienionych wyżej chorób powinny wykonywać kobiety w ciąży oraz osoby będące w grupie ryzyka zakażenia, np. mające wielu partnerów seksualnych. Wciąż brak niestety w Polsce ogólnokrajowego programu badań przesiewowych w kierunku zakażenia HBV, HCV i HIV. Warto pamiętać, iż wczesne wykrycie zakażenia zmniejsza ryzyko zarażenia innych osób i umożliwia włączenie leczenia.

Czy da się zapobiec zakażeniu HCV?

Zakażeniu HCV nie da się w pełni zapobiec, można jednak znacznie zmniejszyć jego ryzyko poprzez:

• unikanie bezpośredniego kontaktu z krwią innych osób, zarówno w życiu codziennym, jak i podczas pracy w placówkach opieki zdrowotnej czy w punktach diagnostyki laboratoryjnej,

• unikanie kontaktów seksualnych z przypadkowymi partnerami,

• używanie prezerwatyw podczas kontaktów seksualnych,

• korzystanie jedynie ze sprawdzonych, przestrzegających zasad aseptyki, salonów fryzjerskich, tatuażu i piercingu,

• używanie jednorazowych, sterylnych igieł podczas iniekcji,

• nieprzyjmowanie dożylnie narkotyków.

Mimo wielu lat badań naukowcy nie opracowali jeszcze skutecznej szczepionki przeciwko WZW typu C. Pamiętaj także, że na funkcjonowanie wątroby ogromny wpływ ma Twój styl życia, dlatego codziennie dbaj o zdrowie i regenerację wątroby.