Czym jest histerosalpingografia? Jakie schorzenia wykrywa i jakie są wskazania do badania?

Co to jest histerosalpingografia?

Histerosalpingografia (HSG) to badanie radiologiczne, które służy do oceny macicy i jajowodów. Podczas tego badania do macicy wprowadza się środek kontrastowy, który umożliwia lekarzowi dokładne zobrazowanie tych narządów. HSG jest jednym z podstawowych badań w diagnostyce niepłodności u kobiet. HSG dostarcza informacji o stanie kanału szyjki macicy, o jego przebiegu i ewentualnych zmianach w jego obrębie, umożliwia ocenę kształtu, budowy i wielkości macicy, pozwala na wykrycie wad rozwojowych macicy, takich jak macica jednorożna, dwurożna, siodełkowata, przegrody wewnątrzmaciczne. HSG pozwala także wykryć różne patologie, takie jak niedrożność jajowodów czy obecność polipów. 

Jak przebiega badanie HSG?

Badanie HSG przeprowadza się zazwyczaj w pierwszej połowie cyklu menstruacyjnego, po zakończeniu krwawienia. Najlepiej wykonać badanie w 7–10 dniu cyklu. Przed procedurą konieczne jest wykonanie wymazu mikrobiologicznego z pochwy oraz dopochwowego badania ultrasonograficznego. W dniu badania Pacjentka otrzymuje także czopek rozkurczowy do odbytnicy.

Badanie HSG przeprowadza się na stole rentgenowskim. Pacjentka proszona jest o przyjęcie pozycji, jak do badania ginekologicznego. Lekarz wprowadza wziernik dopochwowy, a następnie wkłada do macicy cewnik, przez który podaje środek kontrastowy. Podczas podawania kontrastu, Pacjentka może odczuwać pewien dyskomfort. Środek cieniujący umożliwia wizualizację kształtu i struktury macicy oraz jajowodów na zdjęciach rentgenowskich.

Po podaniu kontrastu, lekarz wykonuje serię zdjęć rentgenowskich, aby zobaczyć, jak kontrast rozprzestrzenia się w macicy i jajowodach. Zdjęcia są zwykle wykonywane w różnych kątach i pozycjach, aby uzyskać jak najwięcej informacji. Cała procedura trwa zazwyczaj około 15–30 minut, a po nim pacjentka może wrócić do normalnej aktywności.

Czy badanie HSG wymaga przygotowania?

Badanie HSG wymaga od pacjentki specjalnego przygotowania. Konieczne jest wykonanie wymazu mikrobiologicznego z pochwy oraz dopochwowego badania USG. W dniu badania pacjentka powinna przyjść na czczo z uwagi na wykorzystanie do HSG środka cieniującego. Oznacza to, że nie powinna nic jeść ani pić od północy w przeddzień badania. W związku z tym najlepiej zapisać się na histerosalpingografię w godzinach porannych. Lekarz może zalecić wcześniejsze opróżnienie pęcherza moczowego, aby ułatwić przeprowadzenie badania. Pacjentka powinna poinformować go przyjmowanych lekach, w przypadku gdyby konieczne było odstawienie ich lub zmiana dawki. Warto również pamiętać o odpowiednim przygotowaniu psychicznym, gdyż badanie może być stresujące dla niektórych osób. Badanie wykonywane jest wyłącznie na podstawie pisemnej zgody pacjentki na podanie środka cieniującego umieszczonej w historii choroby. Na badanie pacjentka powinna wybrać wygodny strój, tak aby bez trudu mogła zdjąć dolną część garderoby. Do badania konieczne jest zdjęcie biżuterii i innych metalowych przedmiotów.

Czy badanie HSG jest bolesne?

Badanie HSG może być nieco niekomfortowe i powodować pewien dyskomfort, ale zazwyczaj nie jest ono bolesne. Podczas podawania środka kontrastowego do macicy pacjentka może odczuwać lekkie skurcze lub uczucie napięcia. Jeśli pacjentka jest bardzo wrażliwa na ból to może skonsultować się z lekarzem odnośnie podania środków przeciwbólowych lub znieczulenia miejscowego.

Czy badanie HSG jest bezpieczne?

Histerosalpingografia to bezpieczne badanie, ale jak każda interwencja medyczna wiąże się z pewnym ryzykiem. Najczęstszym działaniem niepożądanym po badaniu HSG jest wystąpienie lekkiego krwawienia i bólu podbrzusza. Te objawy zazwyczaj ustępują samoistnie po kilku dniach. W bardzo rzadkich przypadkach może dojść do infekcji. Możliwa jest również reakcja alergiczna na środek kontrastowy. Dlatego badanie HSG wykonuje się u pacjentek bez istotnych obciążeń w badaniu podmiotowym, przedmiotowym lub badaniach dodatkowych.

Wyniki badania HSG

Wyniki badania HSG są oceniane przez radiologa, który dokładnie analizuje uzyskane obrazy. Na podstawie tych obrazów lekarz jest w stanie zdiagnozować różne patologie, takie jak niedrożność jajowodów, wady wrodzone macicy czy obecność polipów. Jeśli wyniki badania są nieprawidłowe, lekarz może zalecić dodatkowe badania, aby ustalić przyczynę problemów zdrowotnych i opracować najbardziej odpowiednie postępowanie lecznicze. Wynikiem badania jest płyta CD/DVD z nagranym badaniem oraz opis badania.

Jakie są wskazania do przeprowadzenia badania HSG?

Histerosalpingografia jest jednym z pierwszych badań diagnostycznych, które przeprowadza się w przypadku podejrzenia niepłodności. Pozwala ona zobaczyć, czy jajowody są drożne i czy występują inne patologie w obrębie macicy, które mogą utrudniać zajście w ciążę. HSG wykorzystywane jest również w ocenie wyników leczenia niepłodności.

Główne wskazania do przeprowadzenia badania HSG to niedrożność jajowodów, liczne poronienia, niewydolność cieśniowo-szyjkowa. Histerosalpingografia pozwala zidentyfikować różne patologie w obrębie macicy, takie jak mięśniaki macicy, polipy macicy, wady rozwojowe lub blizny po zabiegach. Te nieprawidłowości mogą wpływać na zdolność utrzymania ciąży lub powodować trudności w zajściu w ciążę.

• Czym jest zakażenie wewnątrzmaciczne? Poznaj przyczyny jego powstania i towarzyszące mu objawy 

Czy badanie HSG jest powszechnie dostępne?

Badanie HSG jest dostępne w większości placówek medycznych, zarówno publicznych, jak i prywatnych. W celu przeprowadzenia badania pacjentka powinna skonsultować się z lekarzem ginekologiem, który zleci je i wskaże odpowiednie miejsce do jego wykonania. 

Czy można wykonać badanie HSG w ciąży?

Badanie HSG nie powinno być przeprowadzane u kobiet w ciąży. Kontrast, który jest podawany do macicy, może mieć negatywny wpływ na rozwijający się płód. Dlatego przed przystąpieniem do badania pacjentka powinna wykluczyć możliwość ciąży.

Czy badanie HSG może wpływać na szanse zajścia w ciążę?

Badanie HSG może w pewnym stopniu wpływać na szanse zajścia w ciążę. W niektórych przypadkach samo wprowadzenie środka kontrastowego do macicy może udrożnić jajowody i poprawić płodność. W przypadku, gdy wyniki badania są nieprawidłowe, konieczne może być dalsze leczenie lub terapia wspomagająca płodność.