Chrypka – objaw wielu chorób u dzieci i dorosłych

Co to jest chrypka i jak dochodzi do jej powstania?

Chrypka to dokuczliwy i bolesny objaw chorobowy. Charakteryzuje się zmianą barwy głosu na szorstki i matowy. Niekiedy chrypce towarzyszą problemy z mówieniem, ból gardła i problemy z przełykaniem. Do powstania chrypki dochodzi w przypadku:

• uszkodzenia nerwów unerwiających mięśnie krtani,

• ograniczenia ruchów krtani i przylegających do niej struktur,

• uszkodzenia lub podrażnienia fałdów głosowych,

• zaburzeń przepływu powietrza przez krtań,

• uszkodzenia mięśni krtani.

Przyczyny chrypki mogą mieć charakter pierwotny lub wtórny – być konsekwencją innych toczących się schorzeń. Możliwe są też przypadki chrypki idiopatycznej, przy której nie sposób określić przyczyn powstania.

Chrypka, która nie jest objawem chorobowym

Chrypka nie zawsze jest objawem chorobowym. Zachrypnięty głos jest charakterystyczny dla procesu dojrzewania chłopców. Zachodząca wówczas mutacja polega na zmianie wysokości i skali głosu. Proces ten trwa około 2–3 lat i zaczyna się około 12. roku życia. Poza chrypką objawami mutacji głosu są: matowa barwa głosu, przekrwienie błony śluzowej, niepewna intonacja głosu, piskliwe, trudne do kontrolowania tony, nadmierne wydzielanie śluzu, naprzemienne wydawanie wysokich i niskich dźwięków.

Chrypka może być efektem przebywania w zimnym pomieszczeniu, wysuszenia śluzówki górnych dróg oddechowych, odwodnienia. Nierzadko pojawia się na skutek nadmiernego krzyku i/lub płaczu, w wyniku których struny głosowo zostają obciążone i obrzęknięte. Dotyczy to zwłaszcza małych dzieci.

Chrypka jest częsta w przypadku zawodowego nadużywania głosu. Może być konsekwencją urazu po intubacji. Jeśli palisz papierosy, możesz zaobserwować u siebie poranną chrypkę. Zmiana barwy głosu powodowa jest ekspozycją na dymy, pyły i inne zanieczyszczenia powietrza. Chrypka może się pojawić, jeśli w Twojej diecie jest dużo pikantnych potraw lub nadużywasz alkoholu.

Chrypka u niemowlaka – co ją może powodować?

Do powstania chrypki u niemowlaka doprowadzić może wiele schorzeń, jednak najczęściej jest ona wynikiem infekcji górnych dróg oddechowych – przeziębienia czy stanu zapalnego krtani, gardła.

Częstą przyczyną chrypki u małych dzieci jest obecność ciała obcego w drogach oddechowych. Chwila nieuwagi wystarczy, aby ciekawy świata maluch włożył sobie do nosa czy gardła fragment zabawki, kawałek jedzenia, guzik, monetę czy inny drobny przedmiot. Taka sytuacja wymaga konsultacji lekarskiej z uwagi na ryzyko zaaspirowania ciała obcego do dolnych dróg oddechowych, problemów z oddychaniem czy nawracających infekcji.

Kolejną z częstszych przyczyn chrypki u dzieci są pleśniawki. To niewielkich rozmiarów białe plamki rozwijające się w obrębie błony śluzowej jamy ustnej. Wyglądem przypominają zsiadłe mleko. Są one konsekwencją zakażenia drożdżakami. Poza zmianą barwy głosu mogą sprawiać dziecku ból, utrudniać ssanie, powodować niechęć do jedzenia, płaczliwość, rozdrażnienie.

• Szałwia na gardło – poznaj dobroczynne działanie szałwii na organizm

Przyczyny powstania chrypki

Jest wiele potencjalnych przyczyn chrypki. Można je podzielić na przyczyny pierwotne oraz przyczyny wtórne.

Przyczyny pierwotne

• zapalenie krtani – objawem infekcji w obrębie krtani poza chrypką są tzw. stridor, czyli świst krtaniowy, kaszel krtaniowy, ból i podrażnienie gardła, niekiedy gorączka,

• zapalenie gardła – w około 80% przypadków odpowiadają za nie wirusy; towarzyszą mu oprócz chrypki takie objawy, jak zaczerwienienie i obrzęk błony śluzowej, ból gardła, trudności w przełykaniu płynów i pokarmu, niekiedy dodatkowo gorączka, nieżyt nosa, kaszel, ból ucha lub/i głowy, 

• zapalenie nagłośni – to ostry i nagły stan, który wymaga pilnej interwencji medycznej, ma przede wszystkim bakteryjne podłoże, objawia się świstem krtaniowym, chrypką, dusznością, gorączką, problemami z przełykaniem, wzrostem tętna,

• błonica – tzw. krup, choroba zakaźna wywoływana przez maczugowiec błonicy, który szerzy się drogą kropelkową; towarzyszą jej zwężenie szpary głośni (obrzęk i nalot na strunach głosowych), duszność, suchy kaszel, narastająca chrypka,

• polipy w gardle – to niezłośliwe zmiany, które rozwijają się najczęściej na podłożu stanu zapalnego; mogą się objawiać chrypką i zmianą barwy głosu, który staje się chropowaty, szorstki, zgrzytliwy, możesz odczuwać wrażenie przeszkody w gardle; polipom towarzyszy suchy kaszel, uczucie okresowej duszności, potrzeba odchrząkiwania,

• rak krtani lub rak gardła – chrypka jest jednym z pierwszych objawów choroby nowotworowej,

• refluks żołądkowo-przełykowy, czyli cofanie się treści pokarmowej z powrotem do gardła.

Przyczyny wtórne

Chrypka może pojawić się również jako skutek chorób, w których nie jest ona pierwszym ani charakterystycznym objawem, a wynika np. z osłabienia mięśni gardła i krtani. Do wtórnych przyczyn chrypki należą:

• schorzenia powodujące osłabienie mięśni gardła i krtani, wśród których eksperci wymieniają miastenię, niedoczynność tarczycy, alergię – chrypka jest objawem reakcji na alergeny pokarmowe – najczęstsze jest uczulenie na gluten, jaja kurze, mleko krowie, skorupiaki, cytrusy, oraz alergeny wziewne – zwykle to pyłki brzozy, dębu, traw, przewlekłe wziewne stosowanie kortykosteroidów,

• schorzenia powodujące zapalenie stawu pierścienno-nalewkowego (staw łączący chrząstkę pierścieniowatą i chrząstkę nalewkowatą, czyli elementy budujące szkielet krtani), do których specjaliści zaliczają toczeń rumieniowaty układowy, dnę moczanową, reumatoidalne zapalenie stawów,

• uszkodzenie nerwu krtaniowego wstecznego – porażenie nerwu, który unerwia krtań; może do niego dojść w przebiegu m.in.: nowotworów złośliwych w obrębie szyi, wola tarczycowego, urazu szyi, tętniaka aorty, pnia ramienno-głowowego, tętnicy podobojczykowej prawej, po strumektomii,

• choroby neurologiczne – chrypka u dorosłych pojawić się może w przebiegu niektórych schorzeń neurologicznych, m.in. stwardnienia rozsianego, zaburzeń naczyniowych – udarów, zaniku wieloukładowego, choroby Parkinsona, postępującego porażenia nadjądrowego.