Kinezyterapia i jej rodzaje

Co to jest kinezyterapia?

Kinezyterapia to dziedzina fizjoterapii, której istotą jest aktywność fizyczna. Obejmuje ona całość zagadnień związanych z wykorzystaniem ruchu jako środka leczniczego. Do zadań kinezyterapii należy też ocena funkcjonalna zdrowia, monitorowanie rehabilitacji, opracowanie i prowadzenie programu ćwiczeń, a także zapobieganie powikłaniom, takim jak odleżyny i przykurcze. Od fizjoterapeuty dowiesz się również m.in. jak należy dbać o układ oddechowy, jak można pozbyć się zadyszki czy odzyskać formę po porodzie. Podstawowym elementem rehabilitacji tego typu są ćwiczenia różnego rodzaju o charakterze miejscowym i ogólnym. Zabiegi kinezyterapeutyczne mają na celu nie tylko przywrócenie utraconej sprawności fizycznej, ale też doskonalenie siły mięśniowej i poprawę kondycji psychicznej, która często pogarsza się wraz z postępem wielu przewlekłych i wyniszczających chorób, takich jak zwyrodnienie stawów czy korzeniowy ból pleców. Kinezyterapia to bezcenna metoda korygowania wad postawy ciała i nieprawidłowych nawyków ruchowych, którą możesz zaproponować również swojemu dziecku lub innemu członkowi rodziny, zmagającemu się ze skrzywioną sylwetką, z tendencją do garbienia, odstającymi łopatkami, asymetrią barków czy koślawymi kolanami. Ta forma rehabilitacji jest nieoceniona również w procesie akceptacji i wykształcenia zdolności kompensacyjnych w przypadku trwałej niepełnosprawności ruchowej. Ponadto kinezyterapia znacznie wpływa na inne obszary i funkcje organizmu. Ćwiczenia ruchowe pobudzają czynności ośrodkowego układu nerwowego, oddechowego i sercowo-naczyniowego, a także trawiennego i moczowo-płciowego. To nieinwazyjna i naturalna forma leczenia nadciśnienia tętniczego, zaparć, bólu głowy i wielu innych stanów. Aktywność fizyczna może zatrzymać postęp różnych chorób, złagodzić ich przebieg, a nawet zapobiec ich pojawieniu się.

Rodzaje kinezyterapii

Ćwiczenia z zakresu kinezyterapii ze względu na oddziaływanie dzielą się na miejscowe (np. kinezyterapia kolana) oraz ogólne, angażujące większą masę mięśni. Na kinezyterapię miejscową składają się m.in. ćwiczenia bierne, gdy ruch w stawach wykonuje fizjoterapeuta lub automatyczne urządzenie, np. szyna CPM. Usprawnianie tego typu jest wskazane w każdej sytuacji, gdy pacjent nie jest w stanie wykonać ruchu samodzielnie, nawet będąc w śpiączce. W ćwiczeniach biernych wyróżnia się kilka technik: ćwiczenia bierne właściwe, z rozciąganiem, z dociskiem, redresyjne i wyciągi. Na kinezyterapię składają się też:

• ćwiczenia czynno-bierne, podczas których bierny ruch wykonuje terapeuta, a Ty czynnie rozluźniasz mięśnie;

• ćwiczenia samowspomagane, które polegają na wspomaganiu pracy słabszych mięśni silniejszą kończyną w systemie bloczkowym lub na rotorach;

• ćwiczenia w odciążeniu z użyciem rąk terapeuty, wrotek, bloczków lub wody. Wskazane są zwłaszcza na reumatoidalne zapalenie stawów i po długim unieruchomieniu. Ćwiczenia w odciążeniu mogą być wykonywane też z obciążeniem;

• ćwiczenia czynne, które wykonujesz samodzielnie w pełnym zakresie ruchu, pokonując opór własnego ciała. Ćwiczenia mogą być też z oporem różnego rodzaju;

• ćwiczenia synergistyczne, które zalecane są w przypadku planowanego unieruchomienia kończyny. Mogą być kontralateralne lub ipsilateralne;

• ćwiczenia izometryczne, czyli napięcie mięśni bez zmiany ich długości;

• ćwiczenia relaksacyjne o charakterze rozciągającym ciało i koncentrującym umysł;

• relaksacja poizometryczna – to forma rozciągania przykurczów;

• kinezyterapia oddechowa, która jest wskazana bez względu na chorobę.

Kinezyterapia ogólna i ćwiczenia specjalne

Kinezyterapia ogólna obejmuje przede wszystkim ćwiczenia ogólnokondycyjne, gimnastykę poranną, ćwiczenia w wodzie, sport osób niepełnosprawnych oraz ćwiczenia funkcjonalne, czyli czynności dnia codziennego i samoobsługi. W zależności od potrzeb zdrowotnych oraz możliwości placówki oferującej tego typu zabiegi różna może być forma rehabilitacji. Kinezyterapia indywidualna uwzględnia plan leczenia wyłącznie dla Ciebie, natomiast forma pracy grupowej ma też na celu wsparcie psychiczne, motywację i integrację społeczną. Dziedzina usprawniania ruchowego posługuje się specjalnymi metodami leczenia, takimi jak kinezyterapia neurologiczna, m.in. McKenzie, NDT Bobath, Vojta, PNF czy Brunkow. Polegają one na przywracaniu funkcji ciała oraz prawidłowych wzorców ruchowych, utraconych w wyniku wrodzonych lub nabytych chorób i dysfunkcji ośrodkowego układu nerwowego.

1. A. Rosławski, Technika wykonywania ćwiczeń leczniczych, PZWL, Warszawa 2014.
2. G. Straburzyński i in., Fizjoterapia z elementami klinicznymi, PZWL, Warszawa 2008.