Przyczyny liszaja u niemowlaka. Na jakie objawy należy zwrócić uwagę i jak można je leczyć?

Przyczyny liszaja u niemowląt

Liszaj jest rzadką chorobą u niemowląt. Zazwyczaj ma łagodny przebieg, niewymagający leczenia szpitalnego. Jego etiologia nie została do końca poznana, ale przyjmuje się, że występowanie go jest uwarunkowane kilkoma czynnikami. Należą do nich reakcje alergiczne lub immunologiczne. Liszaj może pojawiać się jako powikłanie po chorobach, takich jak ospa czy zapalenie skóry. Niemowlęta, u których rozwinęło się schorzenie, najczęściej cierpią także na atopowe zapalenie skóry, astmę czy alergie kontaktowe. Liszaj nie jest chorobą zakaźną. Najwięcej przypadków diagnozuje się w okresie wiosennym lub jesienno-zimowym, kiedy odporność jest niższa i łatwiej o infekcje. Liszaj u niemowląt często atakuje okolice ust, nosa i intymne.

Objawy liszaja

U niemowląt liszaj najczęściej występuje na twarzy, na tułowiu czy przy zgięciach kolan i łokci. Liszaj u dziecka pojawia się gwałtownie. Na ciele daje się zauważyć charakterystyczna, grudkowata wysypka, która swędzi. Dziecku ciężko się powstrzymać od drapania, przez co zmiana może się rozprzestrzeniać. Na początku pojawiają się pojedyncze grudki, które z czasem rozrastają się w większe skupiska. W zakażeniu pęcherzowym grudki zamieniają się w nadżerki, a później przekształcają się w strupy. Po pewnym czasie odpadają one ze skóry, nie pozostawiając blizn na ciele.

Liszaj może występować w różnych formach, jednak u dzieci najczęściej pojawia się liszaj płaski w postaci pęcherzowej lub bezpęcherzowej. W formie pęcherzowej występują zmiany wypełnione płynem. Po pęknięciu wydobywa się z nich żółty płyn, który często jest roznoszony po całym ciele. Zwykle nadkażenia są spowodowane brakiem higieny, drapaniem i podrażnianiem zmian. Odpowiednia higiena jest kluczowa dla zmniejszenia objawów chorobowych. Liszaj na twarzy najczęściej pojawia się w okolicy ust lub nosa.

Liszajec zakaźny a liszaj płaski – czy to ta sama choroba?

Wiele osób myli liszajec zakaźny z liszajem płaskim. Pomimo że nazwy brzmią podobnie, to wskazują na osobne jednostki chorobowe. Liszajec zakaźny jest wywoływany przez bakterie, najczęściej przez zakażenie skóry gronkowcem złocistym. Powstaje ono poprzez kontakt bezpośredni z chorym lub stosowanie przedmiotów, na których znajduje się bakteria. Najczęściej do zakażenia dochodzi w okresie letnim, w sytuacjach otarcia skóry i przy niedostatecznej higienie osobistej. Liszajec na ogół ustępuje samoistnie, zazwyczaj po upływie 2–3 tygodni. To choroba zakaźna, dlatego konieczne jest odizolowanie dziecka od innych osób. Podczas niej dzieci często są hospitalizowane w izolatkach. Liszajca zakaźnego zwalcza się antybiotykami, dobranymi pod konkretne bakterie. W celu potwierdzenia diagnozy może być konieczne wykonanie biopsji zmiany.

Liszajem płaskim nie da się zarazić na drodze kontaktu bezpośredniego z inną osobą ani pośrednio poprzez przedmioty. Jego przebieg zazwyczaj jest łagodny i nie wymaga wprowadzania leczenia. Liszaj ustępuje samoistnie po kilku miesiącach, czasem po dwóch latach. Każda wysypka powinna być konsultowana z pediatrą.

Leczenie liszaja u niemowląt

Liszaja u niemowlaka nie zawsze trzeba leczyć. W zależności od lokalizacji choroby można zastosować leczenie miejscowe, które złagodzi dolegliwości. Liszaj w jamie ustnej wymaga środków, które uśmierzą ból i będą mieć działanie znieczulające. Można także sięgnąć po preparaty powlekające zmiany, dzięki czemu łatwiej będzie dziecku spożywać pokarmy. Dobrze sprawdzają się płukanki ziołowe, natomiast ich stosowanie warto skonsultować z lekarzem.

Do leczenia liszaja na skórze wykorzystuje się inne metody. Wielu rodziców zastanawia się, jaka maść pomaga na liszaja u niemowlaka. Bardzo istotne podczas leczenia jest stosowanie produktów nawilżających, a także łagodzących swędzenie. Niemowlę może być dodatkowo kąpane przy użyciu nadmanganianu potasu, co powinno zmniejszyć stan zapalny i odkazić skórę. Dobrze sprawdzają się płukanki ziołowe, którymi przemywa się skórę pokrytą zmianami.

Podczas leczenia skórę należy chronić przed promieniowaniem słonecznym, które niekorzystnie wpływa na zmiany, zaostrzając je. Zaleca się zakładanie lekkiej odzieży, niepodrażniającej skóry. Najlepiej poszukać ubrań wykonanych z bawełny, lnu czy innych naturalnych tkanin. 

Jeśli lekarz zaleca konkretne leczenie, to najczęściej jest ono objawowe, przy wykorzystaniu maści, kremów czy sprayów przeznaczonych dla dzieci i niemowląt. Stosowanie się do zaleceń może zmniejszyć dolegliwości, takie jak ból czy swędzenie. 

1. G. Wagner, C. Rose, M.M. Sachse, Odmiany kliniczne liszaja płaskiego, „Dermatologia po Dyplomie” 2013, nr 5, s. 4–16.
2. S. Jabłońska, S. Majewski, Dermatologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
3. Z. Adamski, A. Kaszuba, Dermatologia dla kosmetologów, Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2015.