Co oznacza szybka utrata wagi i jakie są jej skutki?

Co oznacza szybka utrata wagi?

Za odpowiednią uważa się utratę masy ciała na poziomie 0,5–1 kg tygodniowo. Wartość ta może ulec niewielkiej zmianie w zależności od indywidualnych cech organizmu, wagi wyjściowej oraz rodzaju podejmowanych działań w celu schudnięcia. Przy takim tempie odchudzania się nie ma ryzyka wystąpienia działań niepożądanych. Nie zostają też zaburzone funkcje fizjologiczne organizmu.

Jeżeli spadek masy ciała jest większy, można mówić o zbyt szybkiej utracie wagi. W przypadku osób, które się odchudzają, takie rezultaty mogą cieszyć. Jednak radość może być tylko chwilowa. Zwykle po pewnym czasie masa ciała wraca do dawnego stanu, a nawet jest nieco wyższa. Jest to nazywane efektem jo-jo. Ponadto zbyt szybka utrata wagi może powodować różnego rodzaju konsekwencje zdrowotne.

Niepokojące jest także, gdy szybka utrata wagi następuje mimo braku aktywności fizycznej i diety odchudzającej. W takiej sytuacji konieczne jest znalezienie przyczyny chudnięcia. Do lekarza należy zgłosić się, gdy:

• niezamierzony spadek masy ciała wynosi więcej niż 1 kg miesięcznie,

• spadkowi masy ciała towarzyszą inne dolegliwości,

• czujesz się osłabiony i zmęczony,

• tracisz na wadze, a nie zmieniałeś w ostatnim czasie nawyków żywieniowych.

Szukanie przyczyny spadku wagi rozpoczyna się od dokładnego wywiadu lekarskiego oraz wykonania podstawowych badań laboratoryjnych krwi i moczu.

Jakie mogą być przyczyny szybkiej utraty wagi?

Jedną z przyczyn szybkiej utraty wagi jest zbyt restrykcyjna dieta. Osoby, które dążą do idealnej sylwetki, niekiedy nie podchodzą racjonalnie do odchudzania. Pragną natychmiastowych efektów, dlatego spożywają za małą liczbę kalorii dziennie, wykluczają z jadłospisu niektóre grupy pokarmów i stosują głodówki. Dodatkowo kilka razy w tygodniu wykonują wyczerpujący trening. Działania tego typu mogą prowadzić do zaburzeń odżywiania, takich jak anoreksja i bulimia. Pamiętaj, że nie powinieneś nigdy ufać dietom na szybką utratę wagi.

Czasami szybka utrata wagi bez celowego odchudzania się dotyczy osób, które zmieniły swój styl życia. Ograniczenie słodyczy, napojów gazowanych, tłuszczów zwierzęcych lub fast-foodów powoduje utratę zbędnych kilogramów. Podobnie działa zwiększenie aktywności fizycznej w czasie wykonywania codziennych czynności (np. dojazd rowerem do pracy). Zwykle, utrata wagi będąca konsekwencją zmiany stylu życia, jedynie początkowo powoduje szybką utratę wagi, a następnie utrata wagi jest stopniowa i mieści się w granicach normy.

Szybka utrata wagi może mieć także nieco poważniejsze przyczyny. Często jest to jeden z pierwszych objawów cukrzycy, zaburzeń pracy tarczycy, chorób układu pokarmowego lub nowotworów. Spadek masy ciała mogą zaobserwować u siebie np. osoby, u których rozwija się rak jelita grubego.

Utratę kilogramów możesz zaobserwować, jeżeli przyjmujesz leki na stałe. W przypadku kobiet są to nawet tabletki antykoncepcyjne (wbrew powszechnej opinii antykoncepcja hormonalna nie zawsze powoduje tycie). Spadek wagi towarzyszy też chorobom psychicznym, np. depresji.

Czy szybka utrata wagi jest bezpieczna?

Szybka utrata wagi nigdy nie jest bezpieczna dla organizmu. Może spowodować poważne zaburzenia w jego funkcjonowaniu. W skrajnych przypadkach prowadzi do niedożywienia i wyniszczenia. Często utrata dużej liczby kilogramów w krótkim czasie jest przyczyną wielu nieprzyjemnych dolegliwości.

Zbyt szybka utrata wagi może spowodować problemy hormonalne. Z kolei wzrost lub spadek niektórych hormonów powoduje pogorszenie samopoczucia i pojawienie się różnego rodzaju objawów (np. pogorszenie stanu skóry, nerwowość, problemy ze snem, kołatanie serca, wzmożoną potliwość, zaburzenia koncentracji). W przypadku kobiet dochodzi do rozregulowania cyklu menstruacyjnego, a nawet braku krwawienia i problemów z płodnością.

Wraz z szybką utratą wagi mogą pojawić się objawy anemii. Dotyczy to szczególnie tych osób, które przez nieprawidłową dietę doprowadziły do niedoborów niektórych minerałów i witamin. Towarzyszą one także niektórym chorobom przewlekłym (np. rakowi jelita grubego). Objawy anemii to zmęczenie, osłabienie, zmniejszenie tolerancji wysiłku, bladość skóry i błon śluzowych, pogorszenie stanu paznokci, włosów i cery, zajady w kącikach ust, pieczenie i wygładzenie języka. Charakterystyczną dolegliwością jest tzw. pica. Polega ona na apetycie na substancje niejadalne (np. kredę). Często poprzedza ona anemię.

1. M. Chełstowska, K. Warzocha, Objawy kliniczne i zmiany laboratoryjne w diagnostyce różnicowej niedokrwistości, „Onkologia w Praktyce Klinicznej” 2006, t. 2, nr 3, s. 105–116.
2. Nowotwory jelita grubego, Krajowy Rejestr Nowotworów, <a href="http://onkologia.org.pl/nowotwory-jelita-grubego/">http://onkologia.org.pl/nowotwory-jelita-grubego/</a> (dostęp 13.05.2021).