Zapalenie rozcięgna podeszwowego – przyczyny, objawy i leczenie kontuzji
Zapalenie rozcięgna podeszwowego to kontuzja ograniczająca ruch i powodująca silny ból. Objawia się nagle, a dolegliwość ma charakter napadowy i narastający. Przyczyny kontuzji są różne, jednak najczęściej do jej powstania dochodzi w wyniku przeciążenia kości pięty. Leczenie jest długie i złożone.
Polecane
Czym jest zapalenie rozcięgno podeszwowe?
Rozcięgno podeszwowe to wielowarstwowa struktura łącznotkankowa, która rozciąga się po podeszwowej stronie stopy, łącząc kości od palców po piętę. Stanowi więc ważny element stabilizujący narząd ruchu, umożliwiający przetaczanie stopy i oderwanie jej od podłoża. Kontuzja potocznie nazywana jest ostrogą piętową, która natomiast z medycznego punktu widzenia jest wyłącznie objawem zapalenia rozcięgna w postaci narośli (wyrostka, kolca) na kości piętowej. Zapalenie rozcięgna podeszwowego to kontuzja, w przebiegu której stwierdzany jest proces zapalny tkanek miękkich podeszwy stopy.
Przyczyny zapalenia rozcięgna podeszwowego
Przyczyny ostrogi piętowej nie są do końca znane. Badacze wskazują jednak na czynniki sprzyjające zapaleniu rozcięgna podeszwowego. Są to m.in.: praca stojąca, nieodpowiedni wzorzec chodu lub biegu, zaawansowany wiek, nadwaga, nieodpowiednie obuwie, intensywny i obciążający sport. Zapalenie rozięga podeszwowego częściej rozwija się u osób mających tzw. strukturalne deformacje stopy w postaci stopy płaskiej, stopy wydrążonej lub różnice w długości kończyn dolnych.
Jak objawia się zapalenie rozcięgna podeszwowego?
Charakterystycznym objawem zapalenia rozcięgna podeszwowego są dolegliwości bólowe ujawniające się szczególnie po okresie bezruchu. Wraz z aktywnością w ciągu dnia pojawia się coraz silniejszy ból grzbietu śródstopia oraz uniemożliwiający swobodne chodzenie ból podbicia. Najsilniejszy ból lokalizuje się w środkowej części podeszwy pięty, wynikający często z powstania ostrogi. Dolegliwość ma charakter narastający i napadowy. Pacjenci opisują ból jako kłujący, podobny do uwierającego stopę kamyka w bucie. Zapalenie rozcięgna podeszwowego bardzo często objawia się nagle, bez dolegliwości poprzedzających.
Jeśli masz któryś z tych objawów, skonsultuj się z ortopedą, żeby ustalić plan leczenia.
Metody leczenia zapalenia rozcięgna podeszwowego
Leczenie zapalenia rozcięgna podeszwowego jest procesem trudnym, bardzo skomplikowanym i długotrwałym, obejmującym nawet wiele miesięcy. Dlatego jeśli cierpisz z powodu ostrogi piętowej, musisz mieć świadomość tego, jakie są etapy terapii i czemu jest ona taka złożona. Kluczem do sukcesu jest cierpliwość i przestrzeganie zaleceń lekarza. Przerwanie leczenia lub niedostosowywanie się do wskazówek utrudnia terapię, nasila problem i zwiększa ryzyko powikłań.
Głównym celem leczenia jest wyeliminowanie czynnika, który doprowadził do powstania zapalenia. W wielu przypadkach jest to trudne (np. ze względu na wiek, wagę lub charakter pracy pacjenta), dlatego terapia powinna w pierwszej kolejności skupiać się na zlikwidowaniu stanu zapalnego metodami zachowawczymi. W tym celu lekarz może zadecydować m.in. o miejscowym ostrzykiwaniu i farmakoterapii w postaci niesterydowych leków przeciwzapalnych, w celu zlikwidowania stanu zapalnego.
Dodatkowo lekarz zaleca stosowanie wkładek ortopedycznych odciążających piętę. Najnowszą i bardzo skuteczną metodą leczenia zapalenia rozcięgna podeszwowego jest fala uderzeniowa. To zabieg polegający na uwalnianiu uderzeń w bardzo krótkim czasie. Wytwarzany impuls przenika na głębokość 12,5 cm w miejscu przyłożenia aplikatora. Zabieg, szczególnie na początkowym etapie leczenia, jest bolesny, ale znośny. Specjaliści rekomendują wykonanie serii 6–10 zabiegów. Intensywność fali uderzeniowej dostosowywana jest do stopnia zapalenia, a także progu bólu pacjenta.
W leczeniu zachowawczym ważna jest aktywność fizyczna i ćwiczenia (rozciągające, wzmacniające). Regularna rehabilitacja poprawia funkcje siły mięśni stopy, zmniejsza powstałe napięcie i stabilizuje łuk stopy. Dodatkowo ćwiczenia rozciągające ścięgno Achillesa i powięź podeszwową zwiększają zakres zgięcia grzbietu stopy. W tym celu pomocny jest automasaż za pomocą rolki lub piłeczki. Pomaga on w mobilizacji powięziowej i rozciągnięciu przykurczu rozcięgna mięśni łydki.
W bardzo ciężkich przypadkach zapalenia rozcięgna podeszwowego stosowane jest leczenie operacyjne. Metoda ta jest wybierana przez lekarzy rzadko, gdyż nie daje gwarancji braku nawrotów kontuzji.
Jakie są skutki nieleczonej ostrogi piętowej?
W wyniku nieleczonej ostrogi piętowej najczęściej możesz odczuwać miejscowy ból o charakterze pulsującym, piekącym, kłującym. Ból ma tendencję do nasilania się, zwłaszcza przy obciążeniu stopy, np. w trakcie chodzenia. Bywa on dokuczliwy również po podjęciu aktywności po dłuższym odpoczynku.
Odczuwane nieprzyjemności stają się z czasem przyczyną pogorszenia chodu. Trudności możesz zaobserwować najczęściej w postaci utykania, gdyż ostroga piętowa wpływa na ograniczenie zgięcia grzbietowego stopy. Zmienia się też ustawienie stopy podczas chodzenia. Chcąc unikać nasilenia bólu, możesz zacząć po prostu jednostronnie chodzić na palcach. Taka zmiana wzorca ruchowego skutkuje szybszą męczliwością i ogólnym dyskomfortem organizmu.
Co więcej, nieleczone ostrogi piętowe prowadzą stopniowo do koślawego ustawienia pięty, wywołując nieprawidłowe napięcie mięśniowe w obrębie stopy i podudzia, a to w efekcie zaburza łańcuch kinematyczny całej nogi, a nawet kręgosłupa. Z tego powodu ostrogi piętowe bywają przyczyną dolegliwości odczuwanych w okolicy bioder i lędźwi.
Agata Oleszkiewicz
- A. Kowal, K. Spozowski, Skuteczność ćwiczeń rozciągających w leczeniu zachowawczym zapalenia rozcięgna podeszwowego, „Journal of Education Health and Sport” 2022, nr 12/9, s. 621–631.
- G. Lemiesz, K. Iwańczyk, A. Lemiesz, Rolka i jej szerokie możliwości zastosowań w sporcie i rehabilitacji, „Praktyczna fizjoterapia & Rehabilitacja” 2015, s. 26–35.
- J. Lorkowski i in., Rozkład nacisków na podeszwowej stronie stóp u kobiet z otyłością i zapaleniem rozcięgna podeszwowego, „Przegląd Lekarski” 2009, nr 66/9, s. 513–518.
- M. Koch, M. Chochowska, J.T. Marcinkowski, Skuteczność terapii pozaustrojową falą uderzeniową w leczeniu ostrogi piętowej, „Hygeia Public Health” 2014, nr 49/4, s. 838–844.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
Najchętniej czytane
