Umów teleporadę
Welbi
ZdrowieCiąża i poród 1 min.

Czym różni się bezpłodność od niepłodności? Którą z nich można leczyć?

Magdalena Drąg01.12.2023Aktualizacja: 08.02.2024

Jak odróżnić te dwa pojęcia? Niepłodność jako jednostka, którą można po diagnozie leczyć, jest potencjalnie odwracalna. Bezpłodność charakteryzuje kobiety i mężczyzn, którzy nie mogą mieć potomstwa.


bezplodnosc-a-nieplodnosc-kiedy-mozliwa-jest-ciaza
Pixabay.com

Polecane

bole-kosci-w-ciazy-przyczyny-objawy
Zdrowie
1 min.
Przyczyny i objawy bólu kości w ciąży
10.05.2022
piersi-w-ciazy-jak-sie-zmieniaja-jak-wygladaja
Zdrowie
1 min.
Piersi w ciąży - jak się zmieniają? Jak wyglądają?
31.10.2021
jakie-sa-objawy-ciazy-kiedy-sie-pojawiaja
Zdrowie
3 min.
Jakie są objawy ciąży? Kiedy się pojawiają?
30.10.2021
cwiczenia-po-porodzie-kiedy-mozna-zaczac
Zdrowie
2 min.
Ćwiczenia po porodzie - kiedy można zacząć?
24.01.2022
Spis treści
  1. Bezpłodność a niepłodność są wyrazami bliskoznacznymi, ale różnica między nimi jest ogromna
  2. Bezpłodność – przyczyny i możliwe postępowanie
  3. Niepłodność – diagnostyka i leczenie
  4. Diagnostyka niepłodności
  5. Leczenie niepłodności

Bezpłodność a niepłodność są wyrazami bliskoznacznymi, ale różnica między nimi jest ogromna

Pary starające się o dziecko dłużej niż inni często zagłębiają się w fachową literaturę dotyczącą ich problemu. Na początku mnogość pojęć i ich znaczeń może przeszkadzać w zrozumieniu informacji. Podstawowymi terminami są niepłodność i bezpłodność, które brzmią bardzo podobnie. Różnica między tymi pojęciami jest jednak zasadnicza i niezwykle istotna. Niepłodność może być leczona z sukcesem, a bezpłodność z definicji jest nieuleczalna.

Bezpłodność – przyczyny i możliwe postępowanie

Zgodnie z definicją przekazaną przez Światową Organizację Zdrowia (WHO – World Health Organization) bezpłodność to trwała niezdolność do rozrodu u jednego z partnerów. Może ona dotyczyć zarówno kobiet, jak i mężczyzn. W praktyce problem dotyczy zazwyczaj jednego z partnerów.

Przyczyną bezpłodności u kobiet może być przedwczesne wygaśnięcie funkcji jajników, brak jajników lub macicy w wyniku operacyjnego usunięcia albo ich pierwotne niewykształcenie, jak w zespole Mayera-Rokitansky’ego-Kustera-Hausera (ang. MRKH syndrome).

Męska bezpłodność może być spowodowana usunięciem jąder, powikłaniem chorób zakaźnych, takich jak np. świnka, lub rozwojem choroby nowotworowej. Zarówno kobiety, jak i mężczyźni mogą być bezpłodni z przyczyn genetycznych. Mowa tu na przykład o takich wadach jak aberracje chromosomowe.

O ile niepłodność można poddawać wielu różnym metodom leczenia, o tyle bezpłodność nie daje tylu opcji, nie da się jej wyleczyć – pula rozwiązań jest bardzo ograniczona.

Leczenie bezpłodności jest niemożliwe, schorzenie jest trwałe i nieuleczalne. Pary, którym zależy na potomstwie, mogą korzystać z metod zastępczych, takich jak:

Niepłodność – diagnostyka i leczenie

Pacjenci borykający się z niepłodnością są na potencjalnie lepszej pozycji startowej. Powszechnie stosowana definicja, sformułowana przez Światową Organizację Zdrowia, opisuje niepłodność jako niemożność uzyskania ciąży przez okres 12 miesięcy, mimo regularnych stosunków płciowych (2–4 razy w tygodniu), bez stosowania metod antykoncepcyjnych.

Według szacunków niepłodność dotyczy obecnie od 10 do 16% osób w wieku rozrodczym. W Polsce około milion par zmaga się z problemem niepłodności, z czego niewielki ich odsetek pozostaje pod opieką specjalistycznych ośrodków zajmujących się kompleksową diagnostyką i leczeniem zaburzeń płodności. 

Diagnostyka niepłodności

Pacjenci borykający się z niepłodnością są na potencjalnie lepszej pozycji startowej. Powszechnie stosowana definicja, sformułowana przez Światową Organizację Zdrowia, opisuje niepłodność jako niemożność uzyskania ciąży przez okres 12 miesięcy, mimo regularnych stosunków płciowych (2–4 razy w tygodniu), bez stosowania metod antykoncepcyjnych.

Według szacunków niepłodność dotyczy obecnie od 10 do 16% osób w wieku rozrodczym. W Polsce około milion par zmaga się z problemem niepłodności, z czego niewielki ich odsetek pozostaje pod opieką specjalistycznych ośrodków zajmujących się kompleksową diagnostyką i leczeniem zaburzeń płodności. 

Należy pamiętać, że za około 50% niepowodzeń w poczęciu potomstwa odpowiada niepłodność męska. Co świadczy o potrzebie badania zarówno kobiet, jak i mężczyzn w diagnostyce niepłodności i bezpłodności.

Pary, których dotknęła niepłodność, mogą uzyskać kompleksową pomoc współpracujących ze sobą ginekologów położników, endokrynologów, psychologów, embriologów i położnych.

Ośrodki zajmujące się tym problemem standardowo rozpoczynają wstępną diagnostykę od zebrania wywiadu dotyczącego szeroko pojętego zdrowia, współżycia i regularności cykli miesiączkowych.

Następnie przeprowadza się badanie podmiotowe, przedmiotowe, wraz z badaniem ginekologicznym, wybrane badania dodatkowe, w tym hormonalne (laboratoryjne) i obrazowe. Podstawowymi informacjami, jakie lekarz chce uzyskać, są: budowa układu rozrodczego, ocena jego anatomii i funkcji, to, czy pacjentka nie ma wad macicy i czy ma drożne jajowody. Bada się czynność jajników, sprawdza, czy pacjentka prawidłowo miesiączkuje, a także czy w cyklu miesiączkowym występuje owulacja. 

Na kolejnym etapie diagnostyki u kobiet wykonuje się dodatkowe badania laboratoryjne, w tym rekomendowane są następujące badania hormonalne: oznaczenie stężenia hormonu folikulotropowego (FSH, follicle-stimulating hormone), hormonu luteinizującego (LH, luteinizing hormone), estradiolu, tyreotropiny (TSH, thyroid-stimulating hormone), testosteronu i prolaktyny. W niektórych przypadkach, w celu wykluczenia niskiej rezerwy jajnikowej, można sprawdzić stężenie hormonu antymüllerowskiego (AMH, anti-Müllerian hormone). 

Jako dodatkowe badania obrazowe, mające na celu ocenić anatomię narządów pacjenta, można przeprowadzić ultrasonografię (czasami z projekcją 3D), histerosalpingografię (HSG), kontrastową histerosalpingosonografię. Diagnostyka w kierunku endometriozy polega na wykonaniu eksperckiego USG bądź badania rezonansu magnetycznego miednicy mniejszej.

Przy rozpoznaniu lub podejrzeniu występowania zmian w jamie brzusznej można przeprowadzić diagnostyczną albo naprawczą laparoskopię. Gdy lekarz rozpozna wadę macicy, polip bądź inne schorzenie objawiające się obecnością zmian w jamie macicy, zaleca wykonanie histeroskopii w celu leczenia zmian. 

U mężczyzn wywiad, badanie przedmiotowe, badanie nasienia i dodatkowa diagnostyka powinny dążyć do rozpoznania przyczyny i wdrożenia leczenia przyczynowego. Wykonuje się badanie seminologiczne, czyli sprawdzenie parametrów nasienia, po co najmniej 5–7- dniowym okresie abstynencji seksualnej. 

Przeprowadzenie dodatkowych badań diagnostycznych u mężczyzn ma na celu wykluczenie:

W dalszej diagnostyce proponuje się badanie ultrasonograficzne jąder, powtarza się też badanie seminologiczne w razie obniżonych parametrów nasienia. Pacjent powinien zostać poinformowany, że taki wynik badania nasienia, poza wartościami referencyjnymi, nie oznacza bezpłodności, ale statystycznie zmniejsza szansę na poczęcie potomstwa. 

Leczenie niepłodności

Leczenie niepłodności zależy od jej przyczyn, a opcji jest wiele. Głównym zadaniem lekarza zajmującego się leczeniem niepłodności, zaraz po diagnostyce, jest leczenie przyczynowe przez hormonoterapię, czyli np. stymulację owulacji, leczenie chorób towarzyszących czy leczenie operacyjne. Gdy leczenie rozpoznanych zaburzeń nie przynosi efektów lub nie da się ich leczyć w inny sposób, proponuje się inseminację wewnątrzmaciczną lub zapłodnienie in vitro (IVF).

Źródła
  1. G.H. Bręborowicz, Położnictwo i ginekologia, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2020.
  2. P. Laudański, Niepłodność, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2022.
  3. Polskie Towarzystwo Medycyny Rozrodu i Embriologii (PTMRiE) oraz Polskie Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGiP), REKOMENDACJE Diagnostyka i leczenie niepłodności, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2018 t. 3, nr 3.
Author Magdalena Drąg picture

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.

Najchętniej czytane

Wysypka po antybiotyku
Zdrowie
1 min.
Wysypka po antybiotyku – domowe sposoby
03.06.2022
Zielona bakteria na paznokciu
Zdrowie
1 min.
Zielona bakteria na paznokciu - leczenie domowe
31.10.2021
aloes-na-rany-jak-go-stosowac-co-warto-wiedziec
Zdrowie
1 min.
Aloes na rany - jak go stosować? Co warto wiedzieć?
30.10.2021
uczulenie-na-plyn-do-plukania-jak-wyglada
Zdrowie
2 min.
Uczulenie na płyn do płukania - jak wygląda?
28.10.2021
Popularne w kategorii Zdrowie
gesty-sluz-w-ciazy-co-oznacza
Zdrowie
1 min.
Gęsty śluz w ciąży. Kiedy się pojawia i na co wskazuje?
09.05.2022
Konsultacja lekarska online
Konsultacja lekarska online
Alergolog onlineChirurg onlineDermatolog onlineDiabetolog onlineEndokrynolog onlineGastrolog online
arrow-link
Zobacz więcej

Artykuły o zdrowiu

ul. Topiel 12, 00-342, Warszawa
Redakcja WelbiSara Łątkowska - redaktor naczelnyredakcja@welbi.pl

© 2024 Welbi. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Regulamin serwisuPolityka prywatnościPolityka cookies

Social media

  • facebook logo
  • instagram logo

Serwis welbi.pl ma charakter edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej. Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były poprawne merytorycznie, jednakże decyzja dotycząca leczenia należy do lekarza. Redakcja i wydawca serwisu nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji zamieszczonych na stronach serwisu, który nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust 1 ustawy o działalności leczniczej.