Na czym polega artroskopia biodra i jak wygląda rehabilitacja po zabiegu?

Artroskopia biodra – co to jest?

Artroskopia biodra stanowi rodzaj inwazyjnego zabiegu (choć obejmuje tzw. małe pole chirurgiczne) diagnostyczno-leczniczego. Jej zadaniem jest umożliwienie naocznego rozpoznania tkanek stawu od wewnątrz, a także przeprowadzenie czynności naprawczych uszkodzonych lub nieprawidłowo funkcjonujących elementów w jego obszarze. Dzięki niej lekarz może przyjrzeć się skali i charakterowi problemu z bliska i jednocześnie przeprowadzić operację, dzięki której zażegna problem.

Na czym polega artroskopowe leczenie stawu biodrowego?

Artroskopia biodra rozpoczyna się od podania znieczulenia. Może mieć ono działanie ogólne lub regionalne. Następnie noga jest ustawiana w optymalnej pozycji, aby lekarz miał dostęp do stawu. Leżysz na boku lub na plecach, a operowana kończyna dolna mocowana jest w specjalnej uprzęży, która zapewnia utrzymanie właściwej trakcji biodra oraz jego stabilizację. Pozycja odciąża też struktury stawu, dzięki temu lekarz bez przeszkód może dostać się do jego wnętrza. Właściwe odciągnięcie elementów biodra oceniane jest za pomocą mobilnego aparatu RTG, tzw. ramienia C. Po przyjęciu odpowiedniej pozycji wykonywane są dojścia do stawu, tzw. portale. To nacięcia skóry, przez które będą wprowadzane endoskop i inne narzędzia.

Artroskopia stawu biodrowego jest rodzajem zamkniętej operacji, ale lekarz widzi operowaną okolicę na monitorze zewnętrznym, znajdującym się w sali operacyjnej. Obraz przesyłany jest do niego za pośrednictwem wprowadzonego przez endoskop układu optycznego. Aby widok z kamery był czysty i wyraźny, do stawu wprowadza się specjalny płyn. Ułatwia on również manewrowanie narzędziami. W zależności od tego, co jest przyczyną problemu, artroskopia biodra polega na rekonstrukcji lub repozycji uszkodzonych struktur czy też na ewakuacji ciał obcych bądź patologicznych zmian, np. zwyrodnieniowych lub zwyrodnieniowo-wytwórczych.

Wskazania do artroskopii stawu biodrowego

Artroskopia ma szerokie zastosowanie, co oznacza, że może zostać zalecona w przebiegu wielu różnorodnych chorób dotyczących stawu. Do najczęstszych powodów operacji należą m.in.:

• konflikt udowo-panewkowy na bolące stawy (zabieg ma na celu przywrócenie prawidłowego kształtu elementów stawu);

• uszkodzenia obrąbka stawowego (artroskopia obrąbka stawu biodrowego może polegać na zszyciu lub usunięciu uszkodzonego fragmentu);

• wolne ciała wewnątrzstawowe (w czasie operacji ewakuuje się je z przestrzeni stawu).

Artroskopia biodra wskazana bywa na niektóre infekcje stawu, patologie chrząstki stawowej i postępujące procesy rozrostowe w jej obszarze, przewlekły zespół bólowy biodra, zwłaszcza o podłożu idiopatycznym (niewyjaśnionym, sprawiającym trudności w ustaleniu przyczyny). Co więcej, artroskopia stawu biodrowego może zostać zalecona na uszkodzenia więzadeł oraz zespół trzaskającego biodra.

Artroskopia biodra – rehabilitacja

Rehabilitacja stawu biodrowego po artroskopii ma na celu przywrócenie sprawności funkcjonalnej nogi sprzed okresu pojawienia się choroby. Obejmuje pracę nad zakresem ruchu stawu oraz siłą i elastycznością kończyny dolnej, a także trening chodzenia. Ćwiczenia na stawy biodrowe są niezbędnym elementem leczenia, rehabilitacja może trwać do kilku tygodni. Jej charakter dobierany jest zawsze indywidualnie do stanu zdrowia, dlatego w zależności od tego, co było przyczyną artroskopii biodra, ćwiczenia i zabiegi mogą wyglądać inaczej.

Ogólny schemat rehabilitacji po artroskopii stawu biodrowego jest stały i obejmuje kilka ważnych elementów, w tym np.:

• ćwiczenia przeciwzakrzepowe i oddechowe już w pierwszych dniach po zabiegu –  dobroczynnie wpływają na krążenie, a przez to na tempo dostarczania substancji odżywczych i tlenu do operowanych tkanek, zmniejszają ryzyko powikłań związanych z bezruchem;

• trening chodu z kulami łokciowymi, zapewniającymi odciążenie stawu i asekurację, również w pierwszych dobach od zabiegu;

• po zdjęciu szwów zaleca się ćwiczenia w wodzie oraz mobilizację okolic portali artroskopowych, np. masażem. W międzyczasie, a także później, czyli do kilku tygodni po zabiegu, wskazane są indywidualne ćwiczenia bierne i czynne różnego rodzaju.

Pamiętaj, żeby nie forsować nogi, ale jednocześnie nie pozostawiaj jej bezczynnej. Ćwiczenia mogą początkowo powodować ból stawów biodrowych, ale to normalna reakcja tkanek poddanych operacji. Poinformuj o tym swojego fizjoterapeutę lub lekarza. Tkanki mogą jeszcze nie być odpowiednio przygotowane na taki wysiłek i niezbędna będzie modyfikacja programu rehabilitacji.

Rehabilitacja po artroskopii stawu biodrowego (konflikt udowo-panewkowy)

Oprócz ogólnych zaleceń dotyczących wczesnego okresu pozabiegowego, obejmujących odpoczynek, odciążenie nogi kulami oraz ćwiczenia oddechowe i przeciwzakrzepowe, istotne znaczenie w powrocie do sprawności mają następne tygodnie. Rehabilitacja uwzględnia wówczas wiele różnorodnych ćwiczeń ruchowych oraz zabiegi fizykalne.

Mogą Ci zostać zalecone np.:

• ćwiczenia na kolana i biodra, wykonywane przez fizjoterapeutę bądź za pomocą mechanicznej szyny, powodującej zginanie i prostowanie kończyny. To szczególnie ważny rodzaj ćwiczeń w pierwszych tygodniach po operacji;

• ćwiczenia izometryczne – mogą trwać przez cały okres usprawniania. Polegają na napinaniu mięśni bez zmiany ich długości, czyli na ruchu stawu, np. chcąc napiąć mięśnie uda, wykonaj zgięcie grzbietowe stopy w leżeniu na plecach z wyprostowaną nogą w kolanie;

• ćwiczenia wspomagane i samowspomagane, wykonywane na urządzeniach, takich jak rowerek czy system bloczkowy;

• ćwiczenia czynne wolne i z oporem – wprowadzane są stopniowo i z rosnącymi ciężarami, ich zadaniem jest wzmocnienie siły i sprawności nogi;

• ćwiczenia rozciągające – zwiększają zakres ruchu stawu.

Wraz z biegiem czasu wprowadza się treningi funkcjonalne, czyli takie aktywności, które ułatwią wykonywanie codziennych czynności dotyczących samoobsługi oraz usprawnią powrót do pracy zawodowej.