Jak skutecznie przyspieszyć metabolizm?

Co to jest metabolizm?

Metabolizmem nazywamy wszystkie reakcje biochemiczne, jakie zachodzą w komórkach organizmu. Odpowiadają one za zachowanie podstawowych funkcji życiowych. Reakcje mogą być anaboliczne i kataboliczne. Reakcje anaboliczne dostarczają energię z zewnątrz. Z prostych związków tworzą bardziej złożone. Reakcje kataboliczne działają odwrotnie. Ze złożonych związków tworzą proste. Bardzo ważne jest zachowanie równowagi pomiędzy tymi dwoma rodzajami reakcji.

Bardzo częstym powiedzeniem jest, że metabolizm zwolnił. Oznacza to, że przeważa ilość reakcji anabolicznych, czyli do organizmu dostarczana jest zbyt duża ilość energii, która jest następnie przekształcana w tkankę tłuszczową. Wolniejszy metabolizm może być uwarunkowany genetycznie, co nie znaczy, że nie masz na niego wpływu. Możesz go przyspieszyć. 

Jakie czynniki wpływają na tempo metabolizmu?

Tempo metabolizmu każdego z nas jest inne. Ponadto może się ono zmieniać w zależności od poniższych czynników.

Masa ciała

Na swoją wagę mamy wpływ przez całe życie. Codzienne wybory przybliżają nas do uzyskania szczuplejszej sylwetki, pozwalają zachować obecną masę ciała lub prowadzą do nadwagi czy otyłości. W zależności od tego, ile ważysz, Twój organizm będzie zużywał inną ilość energii. Im wyższa masa ciała, tym większa ilość energii potrzebnej do wykonywania konkretnych czynności.

Aktywność fizyczna

Regularny ruch ma duży wpływ na metabolizm. Pamiętaj, że aktywność to nie tylko treningi sportowe czy ćwiczenia fizyczne, ale również spontaniczna aktywność wykonywana codziennie – jeśli dużo się ruszasz, wybierasz spacer zamiast jazdy samochodem czy pracujesz fizycznie, Twój metabolizm jest szybszy niż osób, które prowadzą siedzący tryb życia. Ponadto im więcej ruchu, tym większe zapotrzebowanie na kalorie. 

Płeć

U mężczyzn przemiana materii jest szybsza niż u kobiet. Wynika to z faktu, że kobiety mają więcej tkanki tłuszczowej niż mężczyźni. Tkanka mięśniowa potrzebuje większej ilości energii niż tkanka tłuszczowa, stąd spowolniony metabolizm częściej dotyczy kobiet.

Dieta

Sposób odżywiania wpływa na cały organizm, skórę i samopoczucie. Nie wszystko, co jesz, potrzebuje takiej samej ilości energii do strawienia. Organizm najwięcej energii zużywa podczas trawienia białek, natomiast metabolizm tłuszczów ma dużo mniejsze zapotrzebowanie. Każda modyfikacja diety czy zaburzenia odżywiania zmieniają tempo przemiany materii. Ważne, aby posiłki były odpowiednio zbilansowane, czyli zawierały źródła białka, węglowodanów i tłuszczów. Nie bez znaczenia jest także ich rodzaj.

Ciąża

Kobiety w ciąży mają inny metabolizm. W tym okresie zapotrzebowanie na energię jest większe, co nie oznacza, że należy jeść za dwoje. Ilość kalorii, o jakie trzeba uzupełnić jadłospis, zależy od trymestru. Również kobiety karmiące piersią powinny o tym pamiętać. U nich zapotrzebowanie na energię też wzrasta.

Choroby przewlekłe

Duży wpływ na organizm mają choroby przewlekłe. Niektóre z nich działają wyniszczająco, inne powodują nadmierne tycie. Choroby nowotworowe wymagają odpowiedniego leczenia. Jego celem jest zapobieganie wyniszczeniu organizmu oraz dostarczenie niezbędnych witamin i minerałów. Żywienie w chorobach trzustki, wątroby czy nerek także powinno być dostosowane do pacjenta. Konieczne są wyłączenia niektórych grup pokarmowych, a ponadto mogą pojawić się zaburzenia wchłaniania i niedobory witaminowe. Pamiętaj, że otyłość jest chorobą. Osoby, które powinny zrzucić zbędne kilogramy, muszą wprowadzić zmiany w swoim jadłospisie. Wiążą się one ze zmniejszeniem kaloryczności posiłków zazwyczaj o 500–1000 kcal na dobę. Dodatkowo należy sięgać po produkty o niskim indeksie glikemicznym i o działaniu przeciwzapalnym. Brak zmian może prowadzić do rozwoju cukrzycy typu II, hipercholesterolemii czy miażdżycy.

Czy tarczyca wpływa na metabolizm?

Cały układ endokrynologiczny jest mocno powiązany z przemianą materii. Duży wpływ na jego funkcjonowanie mają: tarczyca, insulina, kortyzol i glukagon. Hormony tarczycy odgrywają kluczową rolę w tempie przemian metabolicznych. Każde zaburzenie w funkcjonowaniu tego gruczołu wiąże się ze zmianą masy ciała. Przy nadczynności tarczycy tempo przemiany materii jest zwiększone, dlatego człowiek traci kilogramy. W niedoczynności tarczycy oraz w chorobie Hashimoto metabolizm jest spowolniony, co przekłada się na przybieranie na wadze i trudności z jej utrzymaniem. Ustabilizowanie funkcjonowania tarczycy jest bardzo ważne dla całego organizmu. 

Jak przyspieszyć metabolizm?

Nie istnieje konkretna dieta przyspieszająca metabolizm, ale włączenie do jadłospisu niektórych produktów może pomóc w utracie kilogramów. Do potraw warto dodawać kurkumę, chilli, imbir i pieprz cayenne. Wiele zalet ma również zielona herbata. Nie oznacza to jednak, że wystarczy jeść te produkty i waga zacznie sama spadać. Konieczne jest zwiększenie aktywności fizycznej. Początkowo mogą to być spacery czy jazda na rowerze. Później warto dołączyć ćwiczenia fizyczne. Ważne, aby wysiłek fizyczny sprawiał radość, ponieważ wtedy istnieje większa szansa, że będzie Ci towarzyszył na co dzień. Pamiętaj także o odpowiedniej dawce snu i zmniejszeniu ilości stresu. Nie bez znaczenia są problemy hormonalne, które utrudniają utrzymanie prawidłowej masy ciała.

Jeśli Twój metabolizm nie działa prawidłowo, pomimo stosowanej diety i aktywności fizycznej kilogramy nadal nie spadają, skonsultuj się z lekarzem i wykonaj niezbędne badania. Może cierpisz na insulinooporność lub niedoczynność tarczycy, co wymaga leczenia i regularnych wizyt u specjalisty.