Galwanizacja – na czym polega, jak przebiega, kiedy ją stosować?

Co to jest galwanizacja i do czego służy?

Galwanizacja to zabieg elektroleczniczy, w którym wykorzystuje się prąd stały o małej częstotliwości. W wyniku jego działania dochodzi do wielu miejscowych biochemicznych zmian, np. do rozszerzenia naczyń krwionośnych, co wspomaga procesy regeneracji uszkodzonych tkanek. Wpływ zdrowotny galwanizacji na organizm w znacznym stopniu uzależniony jest od okolicy ciała poddawanej terapii. Zarówno tkanki miękkie, jak i płyny ustrojowe czy kości wykazują różnego stopnia zdolność przewodnictwa prądu elektrycznego. Najsłabiej przewodzą torebka stawowa, tkanka tłuszczowa i nerwy. Z fizykoterapii tego typu możesz skorzystać w leczeniu wielu różnorodnych zespołów bólowych, w stanach pourazowych, w wypadku zwyrodnienia stawów i innego rodzaju chorób kostno-stawowych, również pochodzących od kręgosłupa, takich jak nerwobóle, ból pleców i rwa kulszowa. Zabieg galwanizacji wskazany jest też w leczeniu porażeń wiotkich oraz zaburzeń krążenia obwodowego, które często są następstwem udaru mózgu czy nieszczęśliwego wypadku z uszkodzeniem rdzenia kręgowego. To również cenna metoda leczenia owrzodzeń i cery trądzikowej, trudno gojących się ran, odmrożeń, zmęczenia i przepracowania mięśnia, a nawet migreny.

Na czym polega galwanizacja?

Aby możliwe było przeprowadzenie przez Twoje ciało prądu elektrycznego, niezbędny w tym celu jest galwanizator, czyli urządzenie modyfikujące częstotliwość prądu pobieranego z sieci elektrycznej. Potrzebne są także elektrody, odpowiednio układane na leczony obszar ciała. W galwanizacji stosuje się elektrody płaskie, najczęściej prostokątne i kwadratowe z zaokrąglonymi krawędziami o różnych wymiarach, a także elektrody specjalne o kształtach i wymiarach przystosowanych do wykonania określonych rodzajów galwanizacji. Wśród nich znajdują się m.in. elektrony wałeczkowe i dyskowe oraz elektroda Bergoniego, zwana też maskową.

Na czas zabiegu pod elektrodami umieszcza się wilgotne podkłady lub wkłada się je w mokre gąbeczki i obciąża lub mocuje do ciała opaską elastyczną. Odpowiednią dawkę prądu elektrycznego ustala się w zależności od wielu czynników, m.in. od czasu trwania zabiegu, Twojej wrażliwości na prąd, powierzchni elektrody czynnej czy rodzaju i umiejscowienia schorzenia. Galwanizacja nie boli, dlatego nie musisz się obawiać kontaktu z prądem tego typu. Dla dorosłych jego wartość waha się w granicach 0,01–0,1 mA/cm2 do 0,5 mA/cm2. W trakcie zabiegu możesz odczuwać przyjemne mrowienie. Jeśli jednak poczujesz dyskomfort, natychmiast zgłoś to terapeucie, który zawsze podczas zabiegu znajduje się w pobliżu.

Jak przebiega galwanizacja?

Do zabiegu galwanizacji nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Wystarczy, że usuniesz z ciała wszelkie metalowe ozdoby, zmyjesz ze skóry maść przeciwbólową, jeśli stosujesz, i odsłonisz miejsce poddawane terapii po zajęciu kozetki. Poinformuj także fizjoterapeutę, jeśli nosisz w ciele wbudowane urządzenia elektroniczne lub masz metalowe elementy, takie jak śruby, płytki czy endoprotezę. W zależności od pozycji, którą przybierzesz, fizjoterapeuta może podłożyć pod Twoje kolana czy kostki kliny lub wałki odciążające, aby ciało znalazło się w neutralnej i wygodnej pozycji.

Do Twojego problemu zdrowotnego terapeuta dobierze ułożenie elektrod. Może być ono podłużne, czyli na jednej płaszczyźnie – zwykle wówczas, kiedy leczenie odbywa się na przebiegu mięśnia lub nerwu, tzn. bardziej powierzchniowo. Jeśli jednak Twój problem zdrowotny zlokalizowany jest w tkankach głębszych, najczęściej w okolicy stawów, elektrody układa się poprzecznie. Poza tym wyróżnia się dwa rodzaje galwanizacji. Kiedy obie elektrody nie zmieniają swojego położenia w czasie zabiegu, mowa o tzw. galwanizacji stabilnej. Jeśli fizjoterapeuta zmienia położenie jednej z nich w trakcie zabiegu, jest to tzw. galwanizacja labilna. W zależności od połączenia elektrody czynnej z biegunem prądu galwanizacja może być anodowa. Ma ona działanie przede wszystkim przeciwzapalne i przeciwbólowe, zmniejszające pobudliwość i obniżające napięcie mięśniowe. Galwanizacja katodowa z kolei stosowana jest w celu zwiększenia pobudliwości i wywołania przekrwienia.

Czas zabiegu trwa średnio 15–25 minut w obrębie kończyn i tułowia, natomiast w obrębie głowy i szyi – 5–10 minut. Cykl galwanizacji zwykle obejmuje 10–15 zabiegów, wykonywanych codziennie, ale w zależności od zaleceń lekarskich częstotliwość może być inna.

1. A. Mańkowska, W. Kasprzak, Fizykoterapia, medycyna uzdrowiskowa i SPA, PZWL, Warszawa 2017.
2. J. Nowotny, Podstawy fizjoterapii, Kasper, Kraków 2004.
3. T. Mika, W. Kasprzak, Fizykoterapia, PZWL, Warszawa 2006.