Rwa kulszowa – objawy i przebieg choroby, metody leczenia

Co to jest rwa kulszowa?

Rwa kulszowa oznacza zespół dolegliwości wynikających z kompresji korzeni nerwowych przebiegających w okolicach lędźwiowego odcinka kręgosłupa lub podrażnienia włókien nerwu kulszowego w przebiegu jego długości. Przyczyny rwy kulszowej najczęściej związane są z dyskopatią, ale mogą stanowić również efekt lokalnych stanów zapalnych kręgosłupa, chorób zakaźnych czy zmian nowotworowych. Nieprzyjemny stan dokucza również kobietom w III trymestrze ciąży i najczęściej manifestuje się bólem miejscowym lub promieniującym wzdłuż kończyny dolnej, o różnym charakterze i nasileniu. Rwa kulszowa zwykle objawia się poprzez niespodziewane i ostre ataki, tzw. postrzały, które w przeciągu kilku dni słabną lub samoistnie ustępują, choć w zależności od etiologii możesz również doświadczyć stopniowego narastania dolegliwości.

Ze względu na tendencję do nawracania choroby, niezwykle istotne w okresie remisji jest postępowanie profilaktyczne. Nawet jeśli czujesz się dobrze, pamiętaj, żeby zatroszczyć się o formę nie tylko poprzez wprowadzenie do codziennego harmonogramu spacerów, zajęć na basenie czy jazdy rowerem, ale także spróbuj popracować nad higieną pracy zarówno fizycznej, jak i siedzącej. Unikanie podnoszenia ciężkich przedmiotów w pozycji pochylonej czy ergonomiczny fotel biurowy i krótkie przerwy na stretching podczas dalekich podróży samochodem pozwolą zminimalizować ryzyko wystąpienia bólu.

Polecamy

---

Telemedycyna

Do jakiego lekarza udać się z rwą kulszową?

Leczenie rwy kulszowej bywa złożone i często angażuje nawet kilkoro różnych specjalistów. Osobą pierwszego kontaktu najczęściej jest lekarz rodzinny, zwłaszcza w ostrych stanach. Na przewlekłą postać choroby lub nawracające epizody rwy powinien pomóc na przykład neurolog.

Agata Oleszkiewicz28.02.2023

Rwa kulszowa – objawy, gdzie boli i jak?

Rwa kulszowa objawia się przede wszystkim bólem, który obejmuje okolicę krzyżową i zwykle promieniuje wzdłuż nerwu kulszowego przez pośladek, pachwinę i tylnoboczną powierzchnię uda, aż po golenie, a nawet czasem kostki i piętę. Dolegliwości korzeniowe tego typu mają tendencję do nasilania się podczas pochylania, kaszlu czy kichania. Charakterystyczny jest ponadto dodatni objaw Laseque'a, czyli narastanie dyskomfortu i niemożność podniesienia nogi w czasie leżenia na plecach. Ból zwykle jest jednostronny, ale może też dokuczać obustronnie lub w sposób skrzyżowany, tzn. gdy przy próbie pracy jednej kończyny dolnej objawy pojawiają się w drugiej. Nierzadko atak jest tak silny, że uniemożliwia poruszanie się lub znacznie ogranicza sprawność motoryczną. Objawy rwy kulszowej lewostronnej lub po prawej stronie to również parestezje i uczucie mrowienia, a czasem także niedoczulica. Ponadto dochodzi do wzmożonego napięcia mięśni przykręgosłupowych oraz odruchowego skrzywienia kręgosłupa w odcinku lędźwiowym.

Rwa kulszowa w nodze sprawia trudności w chodzeniu ze względu na osłabienie siły dużych grup mięśni kończyny i opadającą stopę. W bardziej zaawansowanych przypadkach schorzenia można doświadczyć zaburzeń kontroli mikcji i defekacji. Dolegliwości pojawiające się w przebiegu rwy kulszowej niekorzystnie wpływają nie tylko na sferę fizyczną, ale także sprzyjają pogorszeniu kondycji psychicznej, stanowiąc źródło rozdrażnienia emocjonalnego, nadwrażliwości, obniżenia nastroju czy niepokoju o własne zdrowie, szczególnie kiedy ataki się powtarzają, nasilają i długo utrzymują. Ze względu na złożony mechanizm przebiegu choroby kompleksowe leczenie rwy kulszowej przewiduje nie tylko postępowanie ukierunkowane na łagodzenie objawów w ostrej fazie z użyciem farmako- i fizjoterapii, ale także edukację zdrowotną i rehabilitację domową w czasie trwania remisji dolegliwości.

Leczenie rwy kulszowej

Na atak rwy kulszowej najlepszym sposobem jest odciążenie kręgosłupa poprzez ograniczenie aktywności fizycznej i wypoczynek w odpowiedniej pozycji. Ulgę zwykle przynoszą: leżenie na boku ze zgiętymi nogami i poduszką między kolanami, pozycja na plecach z ugięciem nóg lub podłożeniem pod kolana poduszki, albo też leżenie na brzuchu z podkuleniem nogi, w której dokuczają objawy. W międzyczasie ból może być łagodzony również farmakologicznie za pomocą maści do stosowania miejscowego i tabletek doustnych.

Silne i uporczywe dolegliwości niekiedy wymagają jednak bardziej zdecydowanych form leczenia i podania mocniejszych leków o działaniu przeciwbólowym i rozluźniającym mięśnie. W takich sytuacjach podaje się zastrzyk domięśniowy. Kiedy ból wstępnie ustąpił, masaż i inne zabiegi fizjoterapeutyczne są jak najbardziej wskazane. Celem rehabilitacji jest poprawa kondycji kręgosłupa i sprawności kończyny dolnej, a także profilaktyka nawrotów choroby. Najkorzystniejsze są m.in. ultradźwięki i krioterapia, laser, a także elektro- i magnetoterapia. Niezbędne okazują się też ćwiczenia ruchowe i redukcja masy ciała u osób z nadwagą.

1. Cunningham C., Rwa kulszowa, PZWL, Warszawa 2007.
2. Kozubski W., Bólowe zespoły korzeniowe – szyjny i lędźwiowo – krzyżowy, PZWL, Warszawa 2016.
3. Lewis P. Rowland., Neurologia Meritta, Urban & Partner, Wrocław 2012.