Układ krwionośny – jak wygląda? Jakie ma funkcje?

Z czego składa się układ krwionośny?

Układ krwionośny zwany jest również układem sercowo-naczyniowym. Składa się z serca – jednego z najważniejszych narządów w całym organizmie – oraz sieci naczyń krwionośnych, w których krąży krew. Krążenie krwi odbywa się w obiegu małym (płucnym) i dużym (obwodowym lub systemowym). W tym pierwszym tlen jest transportowany do krwi, a ten drugi rozprowadza natlenioną krew po wszystkich komórkach ciała. Całość tworzy zamknięty obieg, a jego prawidłowe funkcjonowanie jest kluczowe dla zachowania funkcji życiowych organizmu człowieka. 

Oto krótka charakterystyka poszczególnych elementów układu:

• serce – najważniejszy element układu krwionośnego i jeden z najważniejszych organów dla człowieka. Serce człowieka ma charakterystyczny kształt i waży ok. 300–350 g. Składa się z czterech jam: 2 komór oraz 2 przedsionków. Pozostałe elementy jego budowy to: 4 zastawki (dwudzielna, trójdzielna, aortalna i pnia płucnego) i przegroda międzykomorowa. Z serca uchodzą również duże naczynia - aorta i pień płucny.  Narząd ten można porównać do pompy – bez odpoczynku przetacza krew w całym organizmie. W ciągu minuty przez serce przepływa aż 5 litrów krwi;

• tętnice – wyprowadzają krew z serca i są odpowiedzialne za przenoszenie jej dalej, do wszystkich tkanek ciała;

• żyły – naczynia krwionośne doprowadzające krew z powrotem do serca. Osobne funkcje mają żyły główne: górna odprowadza krew z głowy, ramion i górnych partii ciała, natomiast dolna przenosi krew z dolnych części ciała, w tym kończyn; 

• naczynia włosowate – dzięki nim odbywa się wymiana ważnych substancji krążących we krwi – np. tlenu – z tkankami ciała. 

Krew w układzie krwionośnym człowieka – z czego się składa?

Krew to płynna tkanka, krążąca po organizmie człowieka dzięki nieprzerwanej pracy serca i naczyń krwionośnych. Zbudowana jest z komórek krwi, czyli:

1. leukocytów (krwinek białych) – ich podstawową rolą jest obrona organizmu przed drobnoustrojami i komórkami nowotworowymi. Produkują m.in. przeciwciała, a ich poziom podnosi się, gdy w organizmie pojawia się stan zapalny;

2. erytrocytów (krwinek czerwonych) – za pośrednictwem hemoglobiny transportują tlen z płuc do tkanek ciała;

3. trombocyty (płytki krwi) – biorą udział w procesie krzepnięcia, chroniąc tym samym organizm przed nadmierną utratą krwi w przypadku przerwania ciągłości ściany naczynia krwionośnego; ich prawidłowy poziom jest niezbędny do  zapewnienia optymalnej krzepliwości krwi.

• Dowiedz się, jak dbać o układ krwionośny – co jeść, aby cieszyć się dobrym zdrowiem i doskonałymi wynikami badań krwi.

Układ krwionośny – jakie funkcje pełni?

Układ krwionośny człowieka spełnia liczne funkcje. Utrzymuje temperaturę ciała na stałym poziomie i reguluje ciśnienie krwi. Odgrywa ogromną rolę w walce z infekcjami – zwalcza drobnoustroje, ale jest wrażliwy także na komórki nowotworowe. Dzięki temu obiegowi komórki ciała otrzymują tlen, substancje odżywcze i składniki mineralne z pożywienia. Gdyby nie układ krwionośny, hormony nie spełniałyby swoich funkcji w organizmie, a substancje zawarte w preparatach medycznych nie przyczyniałyby się do poprawy naszego zdrowia. Co więcej, układ sercowo-naczyniowy utrzymuje pH na stałym poziomie, a to zapewnia komórkom prawidłowe środowisko funkcjonowania.

Najczęstsze choroby układu krążenia

Na liście chorób cywilizacyjnych znajduje się wiele chorób układu krążenia. Są wśród nich przede wszystkim:

• nadciśnienie tętnicze – jest stwierdzane przy powtarzających się pomiarach na poziomie równym lub wyższym niż 140/90 mmHg;

• zaburzenia rytmu serca (arytmia) – może objawiać się uczuciem kołatania serca; zaburzenia rytmu serca można niekiedy wyleczyć małoinwazyjnym zabiegiem przezskórnym zwanym ablacją;

• miażdżyca – choroba polegająca na odkładaniu się blaszek miażdżycowych w obrębie naczyń tętniczych. Prowadzi to do stopniowego zmniejszenia światła naczyń krwionośnych, a przepływ krwi staje się utrudniony. Przypadłość ta najczęściej jest wynikiem niezdrowej, bogatej w tłuszcze trans diety;

• choroba wieńcowa – wynika z miażdżycy i polega na niewystarczającym dopływie tlenu i krwi do serca. To prosta droga do zawału mięśnia sercowego;

• żylaki kończyn dolnych – w przebiegu tego schorzenia żyły rozszerzają się i mają kręty przebieg. Świadczą o nieprawidłowym krążeniu krwi w dolnych partiach ciała, często spowodowanym uszkodzeniem zastawek żylnych. 

Do innych chorób układu krwionośnego należą: 

• żylna choroba zakrzepowo-zatorowa,

• zakrzepowo-zarostowe zapalenie tętnic,

• choroba Raynauda,

• choroba Kawasakiego,

• choroba Takayasu.

Choroby układu sercowo-naczyniowego – do jakiego lekarza się udać?

Jeśli odczuwasz dolegliwości ze strony układu krążenia, udaj się do kardiologa. Lekarz przeprowadzi z Tobą szczegółowy wywiad, zleci odpowiednie badania, postawi diagnozę i zaproponuje leczenie.

• Przeczytaj także, jak dbać o serce i jak zapobiegać chorobom układu krążenia.