Ćwiczenia, fizykoterapia i inne zabiegi na kręgozmyk. Jak wyglądają i czy są skuteczne?

Na czym polega kręgozmyk?

Kręgozmyk to rodzaj przewlekłej niestabilności kręgosłupa. Jej istotą jest przemieszczenie się ku przodowi przedniej części kręgu, najczęściej wraz z całą kolumną kręgosłupa leżącą powyżej, w stosunku do kręgu położonego poniżej. Stan tego typu może powodować wiele czynników. Kręgozmyk wynika przede wszystkim z niestabilności strukturalnej kręgosłupa powstałej w wyniku różnorodnych zaburzeń i chorób tkanek kręgosłupa, np. zmian zwyrodnieniowych, ubytków kostnych czy stanów pourazowych. Wada lokalizuje się zazwyczaj w odcinku lędźwiowym kręgosłupa na poziomie 4. i 5. kręgu.

W zależności od stopnia ześlizgu, kręgozmyk różnicuje się według specjalnej skali oceniającej zaawansowanie niestabilności. Dzięki niej możliwe jest także dopasowanie indywidualnej rehabilitacji ruchowej, która odgrywa w procesie leczenia istotne znaczenie.

Jak wygląda leczenie kręgozmyku?

Metody leczenia kręgozmyku zależą w dużym stopniu od skali ześlizgu kręgosłupa. W programie usprawniania uwzględnia się przede wszystkim rehabilitację ruchową, czyli odpowiednio dobrane ćwiczenia. Są one zalecane zarówno przy pierwszym, jak i trzecim stopniu kręgozmyku. Ćwiczenia mają charakter korekcyjny, gdyż ich celem jest repozycja kręgozmyku i stabilizacja struktur przykręgosłupowych, które zabezpieczą dany odcinek przed ponownym ześlizgiem czy innymi nieprawidłowościami.

Leczenie kręgozmyku uwzględnia także zabiegi fizykoterapeutyczne oraz zaopatrzenie ortopedyczne, np. gorsety. Oprócz tego równie cenne są np. masaże lecznicze i terapia manualna. Takie kompleksowe działanie sprzyja przywróceniu optymalnego balansu kostno-mięśniowo-powięziowego kręgosłupa.

Kręgozmyk 1. i 2. stopnia – leczenie

Jeśli cierpisz na kręgozmyk 1. lub 2. stopnia, zazwyczaj skuteczne bywa leczenie zachowawcze, zwłaszcza jeśli badania obrazowe nie wykazują postępu ześlizgu, a Ty nie odczuwasz bólu czy parestezji.

Jednym z ważnych kroków jest modyfikacja dotychczasowej aktywności ruchowej. Jeśli lubisz ćwiczenia typu pilates, uważaj na niektóre ruchy i pozycje – mogą prowokować kręgozmyk do większego ześlizgu. Jeśli jesteś typem „kanapowca” czy jedynie weekendowego miłośnika pieszych wycieczek, w rutynie swojego dnia zaplanuj zajęcia gimnastyki korekcyjnej. One wzmocnią gorset mięśniowy Twojego kręgosłupa, zwłaszcza jego głębokich tkanek, ale także dna miednicy i brzucha.

Leczenie kręgozmyku ćwiczeniami zaleca się po ustąpieniu ostrego okresu (jeśli taki występuje), czyli okresu przebiegającego z bólem. Do tego czasu wskazany jest odpoczynek oraz farmakoterapia o działaniu przeciwbólowym i zmniejszającym napięcie mięśniowe.

Leczenie operacyjne kręgozmyku

Operacja to wyjście proponowane w zaawansowanych stopniach kręgozmyku, kiedy metody zachowawcze nie przynoszą oczekiwanych efektów, zmyk kręgosłupa postępuje, a dolegliwości neurologiczne stają się coraz bardziej uciążliwe. Operacja kręgozmyku przebiega na różne sposoby, ale ich wspólnym celem jest repozycja przesunięcia kręgosłupa i stabilizacja struktur na nowym położeniu.

Dotychczasowy efekt nienaturalnej sylwetki, mogącej przypominać wdowi garb, wraz z dolegliwościami neurologicznymi czy trudnościami w chodzeniu po operacji, szybko ustępują, ale mimo to wskazana jest rehabilitacja usprawniająca. Ćwiczenia utrwalają efekt zabiegu oraz wzmacniają grzbiet i inne mięśnie posturalne, dzięki czemu szybciej wrócisz do formy.

Przykładowe ćwiczenia na kręgozmyk

Ćwiczenia domowe na kręgozmyk to proste, nieskomplikowane ruchy. Bez problemu je wykonasz, po wcześniejszym instruktażu od fizjoterapeuty. Pamiętaj, aby każdy ruch wykonywać dokładnie i niespiesznie. W zestawie ćwiczeń możesz mieć zalecone np.:

• przyciąganie kolan do klatki piersiowej w leżeniu na plecach. Połóż się z wyprostowanymi nogami i rękami wzdłuż tułowia, najpierw zbliż jedno kolano do klatki i dociśnij je rękoma, wróć do pozycji wyjściowej i zmień nogę;

• przyciąganie kolana po skosie do łokcia w klęku podpartym. Wykonaj klęk podparty i ruch jednym kolanem, wróć do pozycji wyjściowej i zmień nogę;

• koci grzbiet z oddychaniem. Przyjmij pozycję klęku podpartego i weź wdech. Na wydech wygnij kręgosłup w łuk ku górze, głowę schowaj w ramiona i podkurcz miednicę do przodu;

• dociskanie lędźwi do maty w leżeniu na plecach ze zgiętymi w kolanach nogami;

• nożyce pionowe, czyli naprzemienne unoszenie prostych nóg nad matę w leżeniu na plecach z rękami splecionymi pod głową;

• półbrzuszki w leżeniu tyłem. Połóż się, zegnij nogi w kolanach, ręce weź pod głowę. Wykonaj niepełny skłon tułowia w stronę kolan i powróć do pozycji wyjściowej.

Ćwiczenia na kręgozmyk urozmaicaj o różnorodne przybory gimnastyczne, np. piłki. Wykonuj z nimi następujące przykładowe ćwiczenia:

• połóż się na plecach, nogi zegnij w kolanach, a między nimi umieść piłkę, ręce skrzyżuj na klatce piersiowej. Wykonaj lekki skłon tułowia do kolan i jednocześnie oderwij stopy od maty, unosząc je lekko nad powierzchnię. Dociśnij lędźwie do maty, po czym wróć do pozycji wyjściowej;

• połóż się na plecach, zegnij nogi w kolanach i oprzyj stopy na piłce. Wykonuj unoszenie i opuszczanie tułowia;

• skłon japoński z piłką (to również ciekawe ćwiczenie na garba). Usiądź na piętach, w rękach nad głową trzymaj piłkę. Wykonaj skłon tułowia do maty i tocz piłkę po macie jak najdalej. Przy powrocie do pozycji wyjściowej tocz naprzemiennie rękoma piłkę po macie, powoli prostując tułów.