Szybkie bicie serca u ciężarnej – czy jest groźne?

Uczucie kołatania serca

Wrażenie szybkiego i mocnego bicia serca jest nazywane przez pacjentów kołataniem serca. Takie objawy często zgłaszają ciężarne nawet w 1. trymestrze. Jest wiele powodów tego stanu, jednak najczęściej to efekt zmian zachodzących w ciele podczas ciąży. Pod koniec 2. trymestru serce wykonuje nawet 2 razy większą pracę niż przed ciążą. Nic dziwnego, że kobiety spodziewające się dziecka zauważają te zmiany. 

Adaptacja organizmu do zwiększonej pracy polega między innymi na przyspieszeniu bicia serca i zmianie ciśnienia tętniczego krwi. Fizjologiczne obniżenie ciśnienia tętniczego występuje na skutek obniżenia napięcia naczyń krwionośnych przez zwiększone stężenie progesteronu. Niższe ciśnienie w ciąży może być odczuwane jako senność, zmęczenie i wrażenie ciężkości w klatce piersiowej.

• Może zainteresuje Cię również temat: Nadciśnienie – na czym polega leczenie naturalne?

Zmiany adaptacyjne układu krążenia w ciąży

W ciąży akcja serca jest wyższa z powodu zmian hormonalnych, które modyfikują czynność praktycznie każdego narządu, w tym układu sercowo-naczyniowego. Estrogeny, progesteron i gonadotropina kosmówkowa regulują pracę układu krążenia i powodują w nim zmiany, które mają usprawnić działanie organizmu. U każdej ciężarnej dochodzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych, obniżenia ciśnienia tętniczego oraz przyspieszenia akcji serca. Zwiększa się objętość krwi krążącej nawet dwukrotnie, serce ma zwyczajnie więcej pracy do wykonania. Rzut serca również wzrasta, co oznacza, że podczas skurczu komór serce wytłacza do aorty więcej krwi niż przed ciążą. 

W zależności od średniej spoczynkowej akcji serca przed ciążą rośnie ona o około 10–20 uderzeń na minutę. Zwykle zdrowe kobiety mają HR (heart rate – akcja serca) około 70 uderzeń na minutę. Część kobiet już przed ciążą ma podstawową czynność serca bliską 90 uderzeń na minutę, a w ciąży może ona wynosić nawet 110 uderzeń na minutę. 

Aktywne fizycznie pacjentki mogą mieć niższą spoczynkową czynność serca. U kobiet uprawiających sport intensywnie lub zawodowo spoczynkowe HR osiąga nawet 40 uderzeń na minutę. Taki stan nazywamy bradykardią sportowców.

W czasie wysiłku fizycznego częstość bicia serca rośnie i w ciąży jest podobnie. Ze względu na podwyższoną spoczynkową akcję serca kobieta spodziewająca się dziecka w czasie wysiłku fizycznego może mieć HR wynoszące nawet blisko 150 uderzeń na minutę.

• Przeczytaj też: Jak dbać o serce? Profilaktyka i zdrowe nawyki.

Dlaczego serce bije inaczej, szybciej?

U każdego człowieka serce przyspiesza w przypadku aktywacji układu współczulnego, w przypływie emocji, podczas wysiłku, gorączki i infekcji. Przybranie na wadze lub ciąża wielopłodowa również zwiększają szybkość bicia serca, gdyż jest to dla organizmu dodatkowy wysiłek. 

Kobiety zgłaszające szybsze bicie serca nie powinny przyjmować dużych dawek kofeiny. Dopuszcza się wypicie przez ciężarną do 2 espresso, jednak należy obserwować jego działanie. Zakładam, że kobiety w ciąży nie przyjmują innych substancji przyspieszających akcję serca. Wspomnę tylko, że takie działanie mają alkohol, kokaina, nikotyna i amfetamina. 

Warto zauważyć, że w czarnej herbacie znajdują się znaczne ilości kofeiny. Bardzo mało znaną informacją wśród kobiet w ciąży jest to, że zielona herbata zawiera dużo polifenoli, które mogą spowodować przymykanie przewodu tętniczego i zaburzenia krążenia u płodu. Nie pij zatem zielonej herbaty w ciąży.

Możliwe patologiczne przyczyny uczucia kołatania serca

Oczywiście są choroby, które powodują kołatanie serca. Arytmie, wrodzone wady serca (rozpoznane lub nie), kardiomiopatie mogą nasilać się w ciąży. Często takie choroby są diagnozowane, dopiero gdy staną się objawowe. Warto wiedzieć, że również zaburzenia hormonalne, takie jak nadczynność tarczycy, a nawet zwykła niedokrwistość mogą przyspieszać pracę serca. Wiele kobiet ciężarnych wymaga suplementacji żelaza, anemia jest niestety popularnym zaburzeniem w tej grupie pacjentek. Przemęczenie, przewlekły stres, napięcie emocjonalne, zaburzenia lękowe też mogą być przyczyną kołatania serca. 

Kiedy zgłosić się do lekarza?

Jeżeli odczuwasz kołatanie serca i jesteś czymś zaniepokojona, na pewno warto skonsultować się z lekarzem. Szczególnie szybko trzeba zareagować w przypadku:

• nierównego bicia serca, 

• bólu w klatce piersiowej,

• duszności,

• nagłego przyspieszenia akcji serca, nieustępującego po spoczynku,

• przyspieszenia akcji serca do 150 uderzeń na minutę,

• zawrotów głowy, mroczków przed oczami,

• gorączki i zlewnych potów,

• wzrostu ciśnienia tętniczego powyżej 140/90 mmHg,

• wiedzy, że masz rozpoznaną wadę serca, arytmię lub inną chorobę układu naczyniowego.

Na pewno warto zgłosić się do lekarza przed ciążą, jeżeli podejrzewasz u siebie zaburzenia pracy serca. Diagnostyka kardiologiczna w znakomitej części opiera się na wykonywaniu echa serca, elektrokardiografii, badań holterowskich i badań krwi. Te badania są bezpieczne w ciąży, jednak diagnostyka jest znacznie łatwiejsza u nieciężarnych. 

Leczenie chorób układu naczyniowego jest możliwe i bezpieczne w ciąży, ale nie każde postępowanie jest dopuszczalne. Jeśli masz jakiekolwiek problemy z sercem, kardiolodzy mogą poprowadzić leczenie w taki sposób, byś była lepiej przygotowana na ciążę. Lepsze przygotowanie to większe bezpieczeństwo dla Ciebie i dla Twojego malucha. Jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości lub pytania, skonsultuj się z ginekologiem i kardiologiem.