Potas w organizmie – jego rola i normy

Potas w organizmie – za co odpowiada?

Potas to jeden z kluczowych makroelementów, dzięki którym organizm człowieka może prawidłowo funkcjonować. To właśnie on wspiera prawidłowy metabolizm białek i węglowodanów, a także dba o równowagę kwasowo-zasadową i wodno-elektrolitową. Gdy te wszystkie procesy przebiegają w niezakłócony sposób, ty cieszysz się dobrym samopoczuciem i masz energię do działania. Oprócz tego potas pełni szereg innych, równie istotnych, funkcji:

• wspiera pracę mięśni – prawidłowy poziom potasu we krwi wpływa na zasoby glikogenu, czyli związku, dzięki któremu mięśnie funkcjonują prawidłowo;

• uczestniczy w procesie dotleniania mózgu i komórek ciała;

• wspiera funkcjonowanie układu nerwowego;

• zapobiega zatrzymywaniu się wody w organizmie;

• obniża ciśnienie krwi;

• reguluje rytm serca;

• chroni naczynia krwionośne przed rozwojem miażdżycy;

• uczestniczy w wydzielaniu insuliny, która pomaga regulować poziom cukru we krwi;

• pobudza perystaltykę jelit;

• jest odpowiedzialny za prawidłowe przewodzenie impulsów nerwowych.
  

Aby mieć pewność, że organizm może czerpać korzyści z obecności tego pierwiastka, sprawdź, jaki powinien być prawidłowy poziom potasu we krwi oraz jakie są zalecane normy spożycia. 

Poziom potasu we krwi – jaki powinien być?

Poziom potasu we krwi wyraża się w jednostce mmol/l (milimol na litr). Prawidłowy poziom tego pierwiastka we krwi powinien wynosić 3,5–5,0 mmol/l. Norma ta jest wspólna dla kobiet, mężczyzn i dzieci. Zarówno podwyższony potas, jak i zbyt niski mają nieprzyjemne konsekwencje dla zdrowia. Za utrzymanie tego wskaźnika na właściwym poziomie odpowiedzialne są nerki. Dlatego złe wyniki badań nie muszą oznaczać błędów żywieniowych, ale mogą wskazywać na nieprawidłową pracę nerek.

Dzienne zapotrzebowanie organizmu na potas

Potas jest wydalany z organizmu wraz z potem i moczem. Dlatego trzeba na bieżąco uzupełniać jego zasoby i dostarczać go z pożywieniem. Zapotrzebowanie na ten składnik zmienia się wraz z wiekiem. Oto normy dziennego spożycia dla poszczególnych grup wiekowych:

• dzieci w wieku 1–6 lat – 550–1650 mg;

• dzieci w wieku 7–9 lat – 1000–3000 mg;

• dzieci w wieku 10–12 lat – 2000 mg;

• dzieci w wieku 13–18 lat – 2500 mg;

• dorośli mężczyźni – 4700 mg;

• dorosłe kobiety – 4700 mg;

• kobiety w ciąży – 4700 mg;

• kobiety karmiące piersią – 5100 mg.

Są sytuacje, w których zapotrzebowanie organizmu na potas się zwiększa. Dotyczy to m.in. osób, które intensywnie trenują, przebywają w gorącym klimacie, muszą przyjmować leki o działaniu moczopędnym. Zwiększone zapotrzebowanie występuje także przy nadmiernym spożyciu soli, kawy lub alkoholu.

Zanim sięgniesz po suplement diety z wysoką zawartością potasu, zadbaj o jego obecność w codziennej diecie. Ten makroelement znajdziesz m.in.w: produktach mlecznych, roślinach strączkowych (fasoli, soczewicy, grochu), pestkach dyni lub słonecznika, ziemniakach, burakach, pomidorach, suszonych owocach, bananach, brzoskwiniach, truskawkach, pomarańczach, śliwkach.

Niedobór potasu w organizmie – jak się objawia? Co robić, gdy występuje?

Niedobór potasu – zwany w literaturze fachowej hipokaliemią – oznacza, że stężenie tego elementu w surowicy krwi jest za niskie. Może to wynikać z nieprawidłowej diety (nadużywania alkoholu, zbyt dużej ilości słonych potraw), zażywania leków moczopędnych lub zaburzonej pracy nerek. Obniżony poziom potasu we krwi ma negatywne konsekwencje dla zdrowia. Nie tylko pogarsza samopoczucie i powoduje chroniczne zmęczenie, lecz także odpowiada za zaburzenie rytmu serca, osłabienie mięśni i powoduje wzrost ciśnienia tętniczego. Objawy bywają niezauważalne – np. w przypadku lekkiego niedoboru potasu występuje drganie powiek. Z powodu znacznych niedoborów może dojść do zaburzeń rytmu serca, które bezpośrednio zagrażają życiu.

Nadmiar potasu w organizmie – konsekwencje

Zbyt wysoki poziom potasu w organizmie, zwany także hiperkaliemią, niesie jeszcze groźniejsze konsekwencje niż niedobór tego składnika. Skutkami przedawkowania są: znaczne osłabienie, spowolnione tętno, zaburzenia rytmu serca lub porażenia mięśni. W skrajnych przypadkach dochodzi do zaburzeń świadomości lub zatrzymania akcji serca. Nadmiar potasu to zazwyczaj efekt nieprawidłowo dobranych suplementów diety lub niewydolnej pracy nerek. Trudno przedawkować ten składnik wyłącznie przez spożywanie bogatych w niego produktów. Aby poradzić sobie z problemem, konieczne jest odstawienie suplementów diety, przestrzeganie ubogopotasowego jadłospisu lub wprowadzenie terapii ukierunkowanej na wyleczenie podstawowej dolegliwości (np. choroby nerek). Pomocne mogą okazać się także zioła na obniżenie potasu. Doraźnym środkiem jest także kofeina, która przyspiesza wypłukiwanie potasu z organizmu. Sprawdź, jaka zachodzi zależność między nadmiarem potasu a kawą.