Pozycja przeciwwstrząsowa – jak powinna wyglądać?

Pozycja przeciwwstrząsowa – co to jest?

Pozycja przeciwwstrząsowa jest określana również biernym uniesieniem nóg. Stosuje się ją u osób, u których występują objawy wstrząsu, w oczekiwaniu na rozpoczęcie właściwego leczenia. Zmiana pozycji chorego powoduje wystąpienie korzystnych zmian w układzie krążenia, przede wszystkim zwiększenie objętości wyrzutowej serca. W jaki sposób? Uniesienie nóg powyżej poziomu serca prowadzi do przesunięcia krwi z kończyn dolnych w stronę serca drogą naczyń żylnych. Jamy serca wypełniają się większą ilością krwi, którą następnie przepompowują do kluczowych dla życia organów, m.in. do mózgu. Dzięki ułożeniu chorego w pozycji przeciwwstrząsowej zyskujesz cenne minuty, które mogą zadecydować o jego życiu lub śmierci.

• Przeczytaj również: Skąd się bierze padaczka? – przyczyny, objawy i rodzaje epilepsji.

Przyczyny i rodzaje wstrząsu

Wstrząs jest zagrażającym życiu stanem niewydolności krążenia, w którego przebiegu organizm nie jest w stanie dostarczyć do tkanek odpowiedniej w stosunku do zapotrzebowania ilości tlenu. W efekcie dochodzi do niedotlenienia komórek i zaburzeń funkcjonowania narządów (np. niewydolności nerek). Wstrząs przebiega najczęściej z hipotensją, czyli ze zmniejszeniem skurczowego ciśnienia krwi (tzw. górnego) poniżej 90 mmHg.

Istnieje wiele potencjalnych przyczyn wystąpienia wstrząsu. Naukowcy wyróżnili jego 4 główne rodzaje:

• wstrząs dystrybucyjny – związany z poszerzeniem obwodowych naczyń krwionośnych; do grupy tej zalicza się m.in.: wstrząs septyczny (w przebiegu sepsy, spowodowanej najczęściej zakażeniem bakteryjnym), wstrząs anafilaktyczny (zespół objawów klinicznych, wywołany ciężką nadwrażliwością na określony alergen, np. antybiotyk, jad owadów, lateks), wstrząs neurogenny (spowodowany np. urazem mózgu lub rdzenia kręgowego),

• wstrząs hipowolemiczny – wywołany zmniejszeniem objętości krwi krążącej, np. w przebiegu krwawienia po urazie czy krwawienia z przewodu pokarmowego; przyczyną wstrząsu hipowolemicznego może być również utrata płynów w przebiegu wymiotów, biegunki czy oparzeń,

• wstrząs kardiogenny – jest spowodowany zmniejszeniem objętości wyrzutowej serca, m.in. w przebiegu zaburzeń rytmu serca, zawału mięśnia sercowego, zapalenia mięśnia sercowego,

• wstrząs obturacyjny – zmniejszenie objętości wyrzutowej serca jest wywołane chorobami pozasercowymi, np. odmą opłucnej czy chorobą naczyń płucnych.

• Sprawdź też: Czym jest wstrząs anafilaktyczny? Jak mu zapobiegać? Jak pomóc osobie w anafilaksji?

Kiedy należy podejrzewać wstrząs?

Zastanawiasz się, jakie objawy mogą wskazywać na wstrząs? Do najczęściej występujących symptomów należą: obniżenie ciśnienia tętniczego, przyspieszenie akcji serca > 100 uderzeń/minutę (tachykardia), przyspieszenie oddechu, zaburzenia świadomości i ochłodzenie skóry. Pacjenci we wstrząsie hipowolemicznym zwykle mają bladą skórę, a osoby, u których doszło do wstrząsu anafilaktycznego – zaczerwienioną, z widocznymi bąblami pokrzywkowymi. Wypatruj u osoby chorej także innych niepokojących objawów – obrzęków, świszczącego oddechu, obecności krwawienia z ran czy z otworów ciała. Informacje te przekaż personelowi medycznemu po przyjeździe karetki. Ułóż poszkodowanego w pozycji przeciwwstrząsowej, a następnie niezwłocznie wezwij pomoc pod numerem 999 lub 112. Nie zostawiaj chorego samego, chyba że zagraża to Twojemu bezpieczeństwu. Obserwuj, czy oddycha i czy ma zachowaną przytomność!

Pozycja przeciwwstrząsowa – jak powinna wyglądać?

Pozycja przeciwwstrząsowa polega na ułożeniu poszkodowanego w pozycji leżącej na wznak, a następnie uniesieniu jego kończyn dolnych powyżej poziomu serca (pod kątem około 30 stopni). Powinny być one wyprostowane i podparte na całej długości.

Kiedy zrezygnować z pozycji przeciwwstrząsowej?

Pozycji przeciwwstrząsowej nie należy stosować u osób nieprzytomnych, z podejrzeniem urazu czaszki, kończyn dolnych, kręgosłupa czy zgłaszających duszność. W przypadku utraty przytomności przez oddychającą samodzielnie osobę poszkodowaną należy ułożyć ją w pozycji bocznej ustalonej. Jeżeli dojdzie do zatrzymania oddechu, konieczne jest rozpoczęcie resuscytacji krążeniowo-oddechowej.

Wstrząs jest stanem zagrażającym życiu, któremu można niekiedy skutecznie zapobiegać. Jeżeli podejrzewasz u siebie jakiekolwiek uczulenie (np. na leki, pokarmy czy na jad osy), zgłoś się na wizytę do alergologa. Specjalista pomoże Ci ustalić, czy zmagasz się z alergią, i omówi z Tobą plan leczenia.