Darmowe e-booki o zdrowiu od Welbi
  • Poradniki
  • Plany żywieniowe (diety)
  • Kompendia wiedzy
Sprawdź za darmo

Zaloguj się

Umów teleporadę
Zdrowie psychiczneSamorozwój i motywacja 1 min.
Zweryfikowane przez eksperta

Jak definiowana jest inteligencja?

Karolina Sęczkowska

Alicja Skibińska

19.01.2023

Aktualizacja: 19.01.2023

Inteligencja to pojęcie bardzo trudne do zdefiniowania, ponieważ różni autorzy podchodzą do tego terminu w inny sposób. W języku potocznym inteligencją określa się sprawność myślenia i umiejętność uczenia się.


Inteligencja to pojęcie bardzo złożone, mające wiele różnych definicji. Przykładowo zdaniem J. Strelaua „inteligencja to konstrukt teoretyczny odnoszący się do względnie stałych warunków wewnętrznych człowieka, determinujących efektywność działań, wymagających procesów poznawczych. Warunki te kształtują się w wyniku interakcji genotypu, środowiska i własnej aktywności człowieka” (inteligencja definicja). Natomiast według G. Fergusona inteligencja to zdolność uczenia się. Jeszcze w latach 80. XX wieku była ona uznawana za umiejętność wyłącznie umysłową, powiązaną z innymi możliwościami. Dopiero w kolejnej dekadzie stwierdzono, że inteligencja jest czymś więcej i może obejmować zdolność metapoznawczą, emocjonalną, a także umiejętność przystosowania się do otoczenia i korzystania z własnych doświadczeń. 

rodzaje-inteligencji-jakie-sa-typy-inteligencji
pixabay.com

Polecane

medytacja-transcendentalna-co-to-jest
Zdrowie psychiczne
1 min.
Czym jest medytacja transcendentalna i jakie płyną z niej korzyści?
03.06.2022
optymista-kim-jest-dlaczego-warto-nim-byc
Zdrowie psychiczne
2 min.
Optymista - kim jest? Dlaczego warto nim być?
29.10.2021
asertywnosc-cwiczenia-na-czym-polega-trening
Zdrowie psychiczne
1 min.
Ćwiczenia na asertywność. Jak wygląda trening?
19.01.2023
terapia-dla-par-na-czym-polega-ile-trwa
Zdrowie psychiczne
1 min.
Kiedy warto udać się na terapię dla par?
14.05.2021
Spis treści
  1. Rodzaje inteligencji – inteligencja płynna i skrystalizowana
  2. Teoria inteligencji wielorakich Howarda Gardnera
  3. Inteligencja emocjonalna 

Rodzaje inteligencji – inteligencja płynna i skrystalizowana

Istnieje wiele klasyfikacji inteligencji, jednak najbardziej podstawowy podział rozróżnia jej dwa rodzaje. Zgodnie z teorią Cattella-Horna inteligencja płynna jest uzależniona od fizjologicznych właściwości mózgowych danej jednostki, a tym samym jest uwarunkowana genetycznie. Z kolei inteligencja skrystalizowana to efekt doświadczenia i uczenia się, co oznacza, że jest ona uwarunkowana kulturowo. Obecnie poziom IQ, czyli iloraz inteligencji, bada się głównie w oparciu o te dwa jej rodzaje. W praktyce inteligencja płynna jest wrodzonym potencjałem jednostki, natomiast skrystalizowana jest nabywana w ciągu życia i jej poziom może się zmieniać w zależności od doświadczeń i chęci do uczenia się. 

Teoria inteligencji wielorakich Howarda Gardnera

W 1983 roku Howard Gardner stworzył koncepcję inteligencji wielorakich, która miała ogromny wpływ na rozwój psychologii i tworzenie testów do badania inteligencji, a także na ogólne podejście do zdolności umysłowych ludzi. Zgodnie z teorią Gardnera można wyróżnić osiem rodzajów inteligencji:

  • lingwistyczną – osoba z wysokim poziomem tego typu inteligencji potrafi doskonale władać językiem mówionym, pisać, tworzyć opowiadania, wiersze, różne treści, a także wypowiadać się i wymyślać historie;

  • przestrzenno-wizualną – opisującą umiejętność odnajdywania się w przestrzeni, znajdowania drogi, zdolność manipulowania przedmiotami, umiejętność rysowania;

  • matematyczno-logiczna – osoba obdarzona wysokim poziomem takiego typu inteligencji jest świetna w matematyce, logice, fizyce, umiejętnie stawia hipotezy, a także wyciąga wnioski;

  • muzyczna – ten rodzaj inteligencji zapewnia zdolność rozpoznawania dźwięków i tworzenia ich, a także grania, tańca i śpiewu;

  • interpersonalna – wpływa na kontakty międzyludzkie, pomaga w rozpoznawaniu emocji i doświadczeń innych ludzi;

  • intrapersonalna – odnosi się do rozumienia siebie, świata wewnętrznych przeżyć i doświadczeń oraz autorefleksji;

  • naturalistyczna – pozwala na wczuwanie się w otaczającą przyrodę i świat natury; jednostka o wysokiej inteligencji naturalistycznej dobrze rozpoznaje różne gatunki zwierząt i roślin;

  • kinestetyczna – zapewnia aktywność, zręczność, umiejętność manipulacji przedmiotami i zdolności techniczne. 

Koncepcja Gardnera sprawiła, że inteligencja przestała być kojarzona wyłącznie z wąsko pojętymi zdolnościami poznawczymi, a stała się szerszym pojęciem.

Inteligencja emocjonalna 

Jedną z najnowszych koncepcji dotyczących typów inteligencji jest teoria Daniela Golemana, który uznał, że w życiu znaczenie mają nie tylko ogólne zdolności poznawcze, ale także intuicja i inteligencja emocjonalna. Pojęcie to odnosi się do empatii, umiejętności kierowania własnymi uczuciami, rozpoznawania emocji innych i odczytywania ich intencji. Zdaniem Golemana tylko jednostka obdarzona wysokim poziomem inteligencji emocjonalnej ma szansę na odniesienie sukcesu w życiu.

W praktyce te zdolności mogą być wykorzystywane w wielu obszarach życia, a więc zarówno w pracy zawodowej, jak i w życiu rodzinnym, osobistym oraz rozwoju zainteresowań i pasji. Osoby o wysokim poziomie inteligencji emocjonalnej cechują się dużą świadomością własnych emocji, asertywnością, chęcią do podejmowania różnych zmian w życiu, umiejętnością łagodzenia konfliktów, empatią, a także motywacją wewnętrzną. Więcej na temat inteligencji emocjonalnej dowiesz się z artykułu: https://www.welbi.pl/inteligencja-emocjonalna-co-to-jest-jak-ja-rozwijac/

Źródła
  1. H. Gardner, Inteligencje wielorakie. Teoria w praktyce, Wydawnictwo MT Biznes, 2002. 
  2. J. Hawkins, S. Blakeslee, Istota inteligencji, Wydawnictwo Helion, 2006. 
  3. P. Marcinek, Funkcjonowanie intelektualne w okresie starości, „Gerontologia Polska” 2007, nr 15. 
  4. U. Stańczyk, P. Gajdziszewska-Dudek, O znaczeniu inteligencji emocjonalnej w życiu zawodowym, „Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska” 2015, nr 85. 
  5. J. Strelau, O inteligencji człowieka, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, 1987. 
  6. J. Strelau, B. Zawadzki, Psychologia różnic indywidualnych, Wydawnictwo Scholar, 2006.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.

Najchętniej czytane

jak-sie-uspokoic-jakie-sa-skuteczne-sposoby
Zdrowie psychiczne
1 min.
Jak można się szybko uspokoić? Sposoby na atak paniki, nerwy i stres
14.05.2021
nadpobudliwosc-objawy-u-dzieci-i-doroslych
Zdrowie psychiczne
2 min.
Jak objawia się nadpobudliwość u dzieci i dorosłych?
19.05.2021
autyzm-wysokofunkcjonujacy-objawy-terapia
Zdrowie psychiczne
1 min.
Autyzm wysokofunkcjonujący – jak się objawia i jak sobie z nim radzić?
28.07.2022
platoniczny-zwiazek-co-to-jest-na-czym-polega
Zdrowie psychiczne
1 min.
Platoniczny związek - co to jest? Na czym polega?
24.01.2022
Popularne w kategorii Zdrowie psychiczne
mindfulness-co-to-jest-jak-zaczac-jakie-sa-efekty
Zdrowie psychiczne
1 min.
Czym jest mindfulness? Komu potrzebny jest trening uważności?
03.06.2022
  • Kontakt
  • Regulamin serwisu
  • Polityka prywatności

© 2023 Welbi. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Serwis welbi.pl ma charakter edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej. Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były poprawne merytorycznie, jednakże decyzja dotycząca leczenia należy do lekarza. Redakcja i wydawca serwisu nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji zamieszczonych na stronach serwisu, który nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust 1 ustawy o działalności leczniczej.