Jakie są sposoby antykoncepcji?

Czym jest antykoncepcja?

Pod pojęciem antykoncepcji kryje się szereg metod mających na celu zapobiec nieplanowanej ciąży. Jeszcze do niedawna był to temat tabu, na szczęście obecnie istnieje wiele materiałów naukowych i popularnonaukowych, które ułatwiają zdobycie merytorycznej wiedzy i zastosowanie jej w praktyce. Znaczna część środków antykoncepcyjnych przeznaczonych jest dla kobiet, co nie oznacza, że mężczyźni nie znajdą czegoś dopasowanego do własnych potrzeb. Skuteczność metod antykoncepcji jest różna i ocenia się ją wskaźnikiem Pearla. Niektóre metody chronią nie tylko przed zapłodnieniem, ale także przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.

Przy wyborze metody antykoncepcji na ogół kierujemy się wieloma czynnikami. Zalicza się do nich m.in. skuteczność, koszty, wpływ na organizm, ewentualne skutki uboczne, wpływ na libido, wiek, historię chorobową, tryb życia, a nawet aspekty religijne.

Jakie są sposoby antykoncepcji?

Wyróżnia się kilka sposobów antykoncepcji, uwzględniających metody:

• naturalne,

• chemiczne,

• mechaniczne,

• hormonalne,

• trwałe,

• awaryjne.

Dokładna ich znajomość pozwala podjąć decyzję o wyborze sposobu spełniającego wszystkie wymagania.

Polecamy

---

Telemedycyna

Ginekolog online: jak przebiega teleporada?

Często ignorujemy złe samopoczucie, aby uniknąć wizyty w gabinecie lekarskim. Nierzadko dzieje się to przy problemach natury intymnej, co wynika zazwyczaj z zawstydzenia. Z pewnością nie jest to dobre rozwiązanie. W razie problemów ginekologicznych koniecznie należy udać się do ginekologa. Kiedy nie masz możliwości zgłosić się na wizytę w gabinecie lekarskim, pomyśl o telewizycie.

Redakcja03.11.2021

Jakie są sposoby antykoncepcji – infografika

Naturalne metody antykoncepcji

Korzystając z naturalnych metod antykoncepcji, mamy pewność postępowania zgodnie z naturalnym rytmem swojego organizmu, a ściślej mówiąc – cyklu. Warto jednak pamiętać, że wymagają one od kobiety dużego zaangażowania i dokładności, a przede wszystkim znajomości własnego ciała. Każda z nich opiera się na określeniu momentu występowania owulacji, czyli okresu uwalniania komórek jajowych. Owulacja to czas, w którym możliwe jest zapłodnienie. Zachodzi mniej więcej 14 dni przed miesięcznym krwawieniem. Wszystkie dostępne naturalne metody antykoncepcji pozwalają na jej przewidzenie w przedziale +/- 3 dni. Należy pamiętać, że plemniki są w stanie przetrwać w drogach rodnych kobiet nawet kilka dni, dlatego szanse na zapłodnienie rosną, gdy do współżycia dochodzi systematycznie na kilka dni przed owulacją, w jej trakcie i po niej.

Jak rozpoznać dni płodne?

Jednym ze sposobów na to, jak rozpoznać dni płodne, jest metoda termiczna. Wskaźnik Pearla wynosi dla niej 1–20. Kobieta powinna przez cały cykl dokonywać pomiarów temperatury. W okresie jajeczkowania podnosi się ona o około 0,5 st. C i na tym poziomie pozostaje przez kilka kolejnych dni. Warto pamiętać, że pomiarów należy dokonywać w tym samym miejscu ciała o tych samych porach dnia. Jednakże na wynik może mieć wpływ wiele czynników, w tym tryb życia, infekcje, stres i zmiana klimatu. W związku z tym jest to metoda dobra dla dojrzałych kobiet, pozostających w stałych związkach.

Jak można samemu obliczyć dni płodne?

Pierwszym czynnikiem pozwalającym samemu obliczyć dni płodne jest znajomość długości swojego cyklu miesięcznego. Średnio trwa on 28 dni, jednak może wahać się między 21 a 32 dniami. Pierwszą fazą cyklu jest krwawienie miesięczne, czyli menstruacja. Po mniej więcej 14 dniach dochodzi do owulacji. Jak długo po owulacji można zajść w ciążę? Największa szansa na zapłodnienie przypada na 2–3 dni przed owulacją, w jej trakcie i tuż po niej. To wówczas u kobiet obserwuje się dni płodne.

Jedną z bardziej popularnych, naturalnych metod planowania poczęcia jest metoda Billingsa. Polega ona na obserwacji śluzu szyjkowego. Dzieli się go na dwa rodzaje: gestagenny i estrogenny. Ten drugi jest elastyczny, przejrzysty, śliski, ciągnący się i związany z okresem okołoowulacyjnym. Wskaźnik Pearla dla tej metody wynosi 1–25.

Chemiczne metody antykoncepcji

Nowoczesna farmakologia daje możliwości zabezpieczenia się dzięki przebadanym substancjom chemicznym. Mają one stosunkowo niski wskaźnik Pearla, co świadczy o ich średniej skuteczności. Zalicza się do nich m.in.:

• żele antykoncepcyjne,

• globulki dopochwowe,

• kremy plemnikobójcze.

Ich działanie polega na zagęszczaniu śluzu szyjkowego, co sprawia, że plemniki znajdują się w bardzo niesprzyjającym dla siebie środowisku, które znacznie utrudnia zapłodnienie. Środki plemnikobójcze zawarte w chemicznych produktach antykoncepcyjnych unieruchamiają i zabijają męskie komórki rozrodcze. Niestety wadą tej metody jest niewielka ochrona przed chorobami przenoszonymi drogami płciowymi. Środki chemiczne umieszcza się w pochwie na mniej więcej 10–30 minut przed planowanym współżyciem. W tym celu warto dokładnie zapoznać się z ulotką dołączoną do opakowania.

Ze względu na niski wskaźnik Pearla (8–31) warto zatroszczyć się o dodatkową formę ochrony, np. mechaniczną.

Hormonalne metody antykoncepcji

Zaliczane są do najskuteczniejszych i najpopularniejszych metod zapobiegania ciąży. Wykorzystywane są przez kobiety. Preparaty hormonalne zawierają pochodne płciowych hormonów, w tym gestagenów i etynyloestradiolu. Tym samym integrują one w naturalny, fizjologiczny cykl hormonalny kobiety. Do hormonalnych metod antykoncepcyjnych zalicza się:

• plastry,

• tabletki antykoncepcyjne,

• zastrzyki,

• krążki dopochwowe,

• implanty.

Wybierając hormonalną metodę antykoncepcji, warto wziąć pod uwagę przede wszystkim częstotliwość jej stosowania. Najwygodniejsze jest przyjęcie zastrzyku, zastosowanie implantu, wkładki lub krążku, ponieważ podaje się je jednorazowo. Równie wygodne są plastry, naklejane na skórę raz na pewien czas. W przypadku tabletek hormonalnych konieczne jest ich codzienne przyjmowanie. Pominięcie nawet jednej może skutkować znacznym obniżeniem ich skuteczności.

Hormonalne metody antykoncepcyjne mogą wykazywać szereg skutków ubocznych. Wśród działań niepożądanych występują m.in.: zakrzepica, zaburzenia samopoczucia, zatrzymanie wody w organizmie, nowotwory piersi, nadciśnienie tętnicze i endometrium. Przeciwwskazaniem do stosowania środków hormonalnych są: zaburzenia czynności wątroby, żółtaczka, karmienie piersią, zaburzenia sercowo-naczyniowe, choroby zwyrodnieniowe naczyń i zakrzepica.

Z metod hormonalnych na ogół korzystają młode kobiety o aktywnym stylu życia. Warto jednak pamiętać, że w wypadku częstej zmiany partnerów seksualnych koniecznie jest dodatkowe zabezpieczanie się jedną z metod mechanicznych, która zapobiega zakażeniu groźnymi chorobami intymnymi.

Mechaniczne metody antykoncepcji

Mechaniczne metody antykoncepcji, inaczej barierowe, przeznaczone są zarówno dla kobiet, jak i dla mężczyzn. Najpopularniejsza jest z pewnością prezerwatywa, której wskaźnik Pearla wynosi 2–15. Największą zaletą tej metody jest to, że skutecznie chroni ona przed przenoszeniem chorób, w tym np. AIDS. Przed skorzystaniem z tej metody warto upewnić się, czy nie występuje uczulenie na lateks. Wówczas dobrym rozwiązaniem jest zakup prezerwatyw wykonanych z innych tworzyw, które nie powodują alergii, w tym m.in. z poliuretanu lub żywicy syntetycznej. Dużą zaletą prezerwatyw jest ich dostępność i cena. Niewłaściwe użycie tej mechanicznej metody znacznie obniża jej skuteczność.

Prezerwatywa dla kobiet jest nadal bardzo mało popularna w Polsce. Jest skuteczną metodą, chroniącą przed nieplanowaną ciążą i chorobami przenoszonymi drogą płciową. Zakłada się ją mniej więcej 6 godzin przed planowanym stosunkiem. Produkty są dostępne w większości aptek stacjonarnych i internetowych.

Kobiety mogą skorzystać z kapturka dopochwowego. Skuteczność tej metody jest bardzo zbliżona do prezerwatywy i wynosi 4–20 według wskaźnika Pearla. Co więcej, kapturki dopochwowe chronią przed infekcją, np. chlamydią, rzeżączką i rzęsistkiem. Wyniki badań naukowych wykazały, że znacznie zmniejszają również ryzyko rozwoju śródnabłonkowej neoplazji szyjki macicy.

Do metod mechanicznych należą również hormonalne wkładki wewnątrzmaciczne – mogą z nich korzystać również kobiety, które nigdy nie rodziły dzieci. Takie wkładki wydzielają hormony i w ten sposób chronią przed nieplanowaną ciążą.