Objawy świnki – jak je rozpoznać? Na co zwrócić uwagę?

Świnka – co to za choroba?

Świnka, czyli nagminne zapalenie przyusznic, jest chorobą zakaźną, wywoływaną przez wirusa świnki, należącego do rodziny paramyksowirusów. Choroba została po raz pierwszy opisana przez Hipokratesa już w V wieku p.n.e., ale jej etiologię wirusową udowodniono dopiero w latach 30. XX wieku. Przed wprowadzeniem szczepienia przeciwko odrze, śwince i różyczce świnka występowała bardzo często, szczególnie u małych dzieci. Aktualnie choroba jest dość rzadka. Do zakażenia dochodzi najczęściej w okresie zimowo-wiosennym. Patogen przenosi się z człowieka na człowieka drogą kropelkową oraz poprzez bezpośredni kontakt z wydzielinami (np. ze śliną) osoby chorej.

Szczepionka przeciwko śwince została wynaleziona w 1967 roku. Od momentu wprowadzenia jej do użytku w Stanach Zjednoczonych ilość zachorowań w tym kraju zmniejszyła się o 99,8%. W Polsce szczepionka przeciwko śwince jest dostępna jedynie w formie skojarzonej. Szczepienie przeciwko odrze, śwince i różyczce zostało wprowadzone do programu obowiązkowych szczepień ochronnych w 2004 roku.

Jak wygląda przebieg choroby?

Po wniknięciu do organizmu człowieka wirus świnki namnaża się w błonach śluzowych górnych dróg oddechowych (w jamie nosowej, gardle i krtani), po czym przedostaje się do okolicznych węzłów chłonnych, a następnie do krwiobiegu. Wędrując z prądem krwi, patogen dociera do różnych narządów, w których może wywołać stan zapalny, w tym do gruczołów ślinowych, jąder, jajników, gruczołów sutkowych i ośrodkowego układu nerwowego. Naukowcy szacują, że nawet co trzecia osoba zakażona nie ma żadnych symptomów choroby.

Pierwsze objawy świnki pojawiają się w ciągu 7–21 dni od zakażenia. Są niecharakterystyczne i mogą przypominać zwykłe przeziębienie. Po kilku dniach osłabienia, bólu głowy i stanu podgorączkowego dochodzi zwykle do bolesnego obrzęku ślinianek przyusznych – gruczołów położonych symetrycznie po obu stronach twarzy. Utrzymuje się on do 7 dni. W tym samym czasie mogą również pojawić się objawy zapalenia jąder, opon mózgowych czy mózgu. Ustępują one zwykle w ciągu 2 tygodni.

• Sprawdź też, jakie mogą być przyczyny guzka na szyi.

Jakie są objawy świnki?

Do pierwszych – prodromalnych (zwiastujących) – objawów świnki należą:

• stan podgorączkowy lub gorączka,

• osłabienie,

• ból głowy,

• zmniejszenie apetytu,

• ból mięśni.

Zapalenie gruczołów ślinowych

Zapalenie ślinianek przyusznych występuje w przebiegu około 70% zakażeń wirusem świnki. Ich bolesny obrzęk jest najbardziej charakterystycznym objawem choroby. Jest zwykle obustronny i utrzymuje się około 2–3 dni. Niekiedy obrzęk trwa dłużej, nawet powyżej tygodnia. Zapalenie może objąć także inne gruczoły ślinowe, w tym podżuchwowe, podszczękowe i podjęzykowe. Może być to przyczyną uciążliwego bólu głowy i szyi. Pacjenci mają trudności z otwieraniem ust i przeżuwaniem pokarmów.

• Dowiedz się również, jak złagodzić ból szyi!

Zapalenie jąder

Częstą manifestacją zakażenia wirusem świnki u mężczyzn po okresie dojrzewania jest zapalenie jąder. Może dotyczyć nawet 10–20% z nich. Zwykle występuje jednostronnie i niemal zawsze towarzyszy mu zapalenie najądrza. Objawami zapalenia jądra są gorączka i bolesny obrzęk tej okolicy. Zakażenie w obrębie gonady może prowadzić do zaniku jądra i niepłodności.

Zapalenie piersi i jajników

Zapalenie piersi i zapalenie jajników dotyczy 5–10% kobiet po okresie dojrzewania. Zapalenie jajników może być przyczyną niepłodności, a nawet przedwczesnej menopauzy. Jeżeli w przebiegu świnki zauważysz u siebie ból piersi lub ból podbrzusza, zgłoś się do ginekologa.

Zapalenie trzustki

Zapalenie trzustki występuje u około 4% osób zmagających się z zakażeniem wirusem świnki. Symptomy obejmują przede wszystkim ból i tkliwość w nadbrzuszu. Naukowcy podejrzewają, że przebyte zapalenie trzustki w przebiegu świnki może wiązać się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia cukrzycy w przyszłości. Wciąż jednak trwają badania na ten temat.

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu

Wirus świnki może wywoływać stan zapalny w obrębie ośrodkowego układu nerwowego. Zdaniem ekspertów może mieć to miejsce nawet u połowy osób chorych, nie u wszystkich jednak prowadzi to do wystąpienia symptomów. Objawy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych pojawiają się u 5–10% pacjentów, a zapalenia mózgu u mniej niż 0,5%. Objawy zajęcia procesem chorobowym ośrodkowego układu nerwowego obejmują najczęściej światłowstręt, ból głowy, nudności, wymioty oraz sztywność karku. U niektórych pacjentów dochodzi do utraty słuchu. Ma ona zwykle charakter przejściowy.

• Sprawdź również, jakie są metody leczenia świnki.

Jeżeli podejrzewasz, że Ty lub bliska Ci osoba jesteście zakażeni wirusem świnki, zgłoście się na wizytę do lekarza rodzinnego. Specjalista upewni się, czy nie wystąpiły u Was powikłania świnki i zaleci odpowiednie leczenie.