WZW typu A – źródła zakażenia, objawy, leczenie

Co to jest WZW typu A?

Wirusowe zapalenie wątroby typu A to choroba wywołana przez wirusa HAV – Hepatitis A Virus. Okres wylęgania się patogenu wynosi od 15 do nawet 50 dni. Po przedostaniu się do organizmu wirus przenika do komórek wątroby, z której następnie jest uwalniany do kanalików żółciowych, a wraz z żółcią do jelit. W ostatniej fazie jest wydalany wraz z kałem, trafiając do gleby lub wody. W niektórych przypadkach wirus wraz z krwią trafia do krwiobiegu. Szacuje się, że zakażenie typu A może stanowić ponad 50% wszystkich wirusowych zapaleń wątroby. Największy odsetek zachorowań notuje się w krajach Ameryki Południowej, Azji Południowo-Wschodniej, Afryki. W Europie WZW typu A jest diagnozowane szczególnie w części południowo-wschodniej. Powszechność wirusa na całym świecie wynika m.in. z odporności patogenu na wiele czynników zewnętrznych. 

WZW typu A – źródła zakażenia 

Aż w 90% przypadków do zakażenia wirusem typu A dochodzi drogą pokarmową przez spożycie zanieczyszczonej żywności i wody. Zakażeniu sprzyja jedzenie brudnymi rękami, stąd choroba potocznie jest nazywana żółtaczką pokarmową lub chorobą brudnych rąk. Do grupy ryzyka zachorowania na WZW A należą: narkomani, osoby mające częsty kontakt z małpami, mężczyźni utrzymujący kontakty homoseksualne, chorzy na hemofilię, osoby pracujące przy produkcji żywności, osoby przebywające w złych warunkach sanitarnych, pracownicy służby zdrowia, pracownicy oczyszczalni ścieków i mający kontakt z nieczystościami, osoby podróżujące do krajów o wysokiej zachorowalności na WZW A.

Rzadziej do zakażenia WZW A dochodzi przez bezpośredni kontakt z zakażonym, kontakty seksualne, wykonanie tatuażu, przetoczenie osocza, stosowanie niesterylnych igieł. 

Objawy wirusowego zapalenia wątroby typu A 

Objawy wirusowego zapalenia wątroby typu A to:

• bóle brzucha, 

• nudności i biegunka, 

• brak apetytu, 

• świąd skóry, 

• osłabienie, 

• ból gardła, 

• bóle stawów, 

• odbarwiony stolec.

Charakterystycznym objawem WZW typu A są żółtaczka i ciemny mocz. U niektórych pacjentów obserwuje się powiększenie węzłów chłonnych i nieżyt górnych dróg oddechowych. U osób dorosłych choroba ma ostry i nagły przebieg. Dzieci zakażenie WZW A przechodzą łagodnie, a wiele z nich bezobjawowo. 

Diagnostyka wirusowego zapalenia wątroby typu A

Rozpoznanie WZW typu A opiera się na podstawie wywiadu z pacjentem, badaniach laboratoryjnych i obrazowych. Do oceny czynności wątroby niezbędne jest wykonanie pomiaru stężenia bilirubiny we krwi lub moczu. Badanie krwi obejmuje również oznaczenie aminotransferaz: AST i ALT. Dodatkowo konieczny jest pomiar przeciwciał klasy IgM i IgG. Uzupełnieniem diagnostyki jest badanie USG brzucha. 

Potwierdzeniem zakażenia WZW A jest widoczne w badaniu obrazowym powiększenie wątroby lub śledziony. Natomiast w wynikach prób wątrobowych stwierdzany jest znaczny wzrost stężenia bilirubiny i aktywności ALT.

Leczenie WZW typu A

Wirusowe zapalenie wątroby typu A nie stanowi zwykle poważnego zagrożenia dla życia, a śmiertelność jest bardzo niska. Rzadko dochodzi również do powikłań choroby, np. marskości wątroby. W przeciwieństwie do WZW B zakażenie typu A nie prowadzi również do przewlekłego zapalenia wątroby. Nie wyklucza to jednak konieczności podjęcia leczenia zakażenia, szczególnie w przypadku ciężkiego przebiegu. Terapia ma charakter objawowy i polega na nawadnianiu pacjenta i stosowaniu lekkostrawnej diety. W przypadku braku gorączki nie jest konieczne zwykle podawanie pacjentowi żadnych środków farmakologicznych. Czas regeneracji wątroby trwa nawet do 6 miesięcy. Po tym czasie choroba mija samoistnie. 

Szczepienie ochronne przeciw WZW typu A

Najskuteczniejszą metodą w profilaktyce zakażenia WZW A jest szczepienie ochronne. Pacjent przyjmuje dwie dawki w odstępie od 6 do 12 miesięcy. Szczepieniu powinny się w szczególności poddać osoby będące w grupie ryzyka zachorowania. Przyjęcie szczepionki ochronnej zalecane jest również podróżującym do krajów, w których oprócz WZW A istnieje wysokie ryzyko zakażenia dengą, zemstą faraona, durem brzusznym. 

1. A. Cieśla, T. Mach, Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby – aktualne wyzwania epidemiologiczne, kliniczne i terapeutyczne, „Przegląd Gastroenterologiczny”, 2007, 2(2), s. 69–73.
2. E. Biłgoraj, M. Chrobocińska, Wirus zapalenia wątroby typu A (HAV) – czynnik etiologiczny infekcji pokarmowych człowieka, „Medycyna Weterynaryjna”, 2010, 66(7), s. 439–443.