Zatrucie alkoholowe – jak je rozpoznać? Jakie mogą być jego skutki?

Czym jest zatrucie alkoholowe?

Ostre zatrucie alkoholowe jest konsekwencją spożycia zbyt dużej ilości alkoholu etylowego (etanolu) lub jakiejkolwiek ilości alkoholu, który nie jest przeznaczony do spożycia (np. alkoholu metylowego, czyli metanolu). Pojawienie się objawów zatrucia alkoholem etylowym zależy od jego stężenia we krwi. Szacuje się, iż stężenie przekraczające 2‰ wywołuje poważne zaburzenia homeostazy (równowagi) w organizmie, a > 4‰ bywa przyczyną śmierci. Pamiętaj jednak, iż nawet niewielkie dawki alkoholu wpływają na organizm, zmniejszają m.in. krytycyzm, czyli zdolność oceny sytuacji. Może to prowadzić do niebezpiecznych zachowań.

• Dowiedz się więcej o wpływie alkoholu na organizm człowieka.

Zatrucie alkoholowe – objawy

Objawy zatrucia alkoholem etylowym mogą być zróżnicowane. Ich wystąpienie jest ściśle zależne od ilości spożytego alkoholu i jego poziomu organizmie. Jeśli stężenie etanolu przekroczy 2‰, mogą wystąpić: nudności i wymioty, podwójne widzenie, oczopląs, spadek temperatury ciała, problemy z mówieniem i amnezja. Zaburzenia oddychania, śpiączka, a nawet śmierć grożą po przekroczeniu poziomu 4‰.

Pierwsze objawy zatrucia metanolem mogą pojawić się nawet 12–24 godziny od jego spożycia. Można je podejrzewać, jeśli dana osoba spożywała alkohol z nieznanego źródła, a symptomy gwałtownie narastają. Mogą one obejmować: nudności, wymioty, ból brzucha, zaburzenia widzenia i świadomości. W przypadku wystąpienia tych objawów niezwłocznie wezwij pomoc – brak podjęcia szybkiego leczenia grozi bowiem wystąpieniem śpiączki, niewydolności krążeniowo-oddechowej i śmierci.

Jak rozpoznać zatrucie alkoholem?

Wstępne rozpoznanie zatrucia alkoholowego jest zwykle dość proste. Opiera się na występowaniu typowych objawów zatrucia u osoby, która przed ich wystąpieniem spożywała alkohol. U pacjentów wymagających leczenia szpitalnego konieczne jest wykonanie badań dodatkowych, m.in.:

• poziomu alkoholu etylowego, metylowego i glikolu etylenowego we krwi;

• stężenia elektrolitów we krwi (sodu, potasu, magnezu, wapnia, fosforanów);

• gazometrii i równowagi kwasowo-zasadowej;

• prób wątrobowych (aktywności aminotransferaz, fosfatazy zasadowej, gamma-glutamylotranspeptydazy i stężenia bilirubiny);

• stężenia glukozy we krwi;

• badania czynności elektrycznej serca (EKG).

Lekarz może zadecydować o potrzebie wykonania innych badań, w tym obrazowych. Dla przykładu u osób z zaburzeniami świadomości tomografia komputerowa głowy pozwala na wykluczenie zmian pourazowych w obrębie ośrodkowego układu nerwowego.

• Może zainteresować Cię również nasz kalkulator promili.

Zatrucie alkoholem – pierwsza pomoc i leczenie

Zastanawiasz się, jak udzielić pierwszej pomocy osobie z objawami zatrucia alkoholowego? Przede wszystkim wezwij pomoc (pod numerem 999 lub 112) i zadbaj o drożność dróg oddechowych chorego. Jak to zrobić? W przypadku osoby nieprzytomnej, która samodzielnie oddycha, ułóż ją w tzw. pozycji bocznej ustalonej. Jest to pozycja, w której chory leży na boku, z odchyloną ku tyłowi głową, podpartą własną dłonią. Zapewni ona nie tylko zachowanie drożności dróg oddechowych (uniemożliwi zapadanie się języka), ale także umożliwi wypływ śliny i ewentualnej treści żołądkowej. Jeśli stwierdzisz, że osoba chora nie oddycha, rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową.

Leczenie zatrucia alkoholem etylowym jest objawowe. Polega głównie na monitorowaniu pacjenta, dożylnym podawaniu płynów i wyrównywaniu zaburzeń elektrolitowych. W razie konieczności może być niezbędne mechaniczne wspomaganie oddychania (respiratoroterapia). Osoby, które zatruły się alkoholem metylowym, wymagają szybkiej, specjalistycznej pomocy. W ich leczeniu stosuje się odtrutki – etanol, fomepizol lub kwas foliowy. Niekiedy chory musi być poddany dializom.

Domowe sposoby leczenia zatrucia alkoholowego. Co jeść?

Pamiętaj, iż leczenie na własną rękę, bez konsultacji z lekarzem, możesz podejmować jedynie w przypadku łagodnych objawów zatrucia etanolem, np. nudności czy wymiotów. Jeśli Ty lub osoba z Twojego otoczenia rozwijacie inne niepokojące symptomy, w tym zaburzenia przytomności, niezwłocznie wezwijcie pogotowie ratunkowe pod numerem 999 lub 112.

Jeśli po spożyciu alkoholu etylowego pojawiły się u Ciebie mdłości, wymioty czy ból głowy – masz do czynienia z zatruciem alkoholowym. Być może lepiej znaną Ci nazwą tych objawów jest słowo „kac”, używane potocznie do opisania nieprzyjemnych dolegliwości, pojawiających się kilka czy kilkanaście godzin po spożyciu alkoholu. Możesz je złagodzić, przestrzegając kilku prostych zasad:

• zadbaj o odpowiednie nawodnienie, najlepiej w postaci wody mineralnej, napojów izotonicznych lub elektrolitów, które możesz kupić w aptece. Warto również sięgnąć po herbatę, soki owocowe i warzywne, wywary;

• stosuj odpowiednią dietę. Zastanawiasz się, co jeść w zatruciu alkoholowym? Wybierz produkty bogate w magnez, żelazo i witaminy z grupy B – mięso, jaja, ryby, warzywa strączkowe i orzechy. Możesz je dowolnie łączyć z nieprzetworzonymi produktami zbożowymi, które stanowią źródło błonnika i energii;

• weź prysznic lub kąpiel w letniej wodzie, a kiedy poczujesz się na siłach – idź na krótki spacer na świeżym powietrzu.

Dużo osób zgłasza podczas zatrucia alkoholowego bóle głowy. Dolegliwości możesz złagodzić, stosując leki bez recepty, np. ibuprofen. Pamiętaj, iż po spożyciu alkoholu nie wolno przyjmować paracetamolu – połączenie tego leku z alkoholem grozi wystąpieniem niewydolności wątroby.

Przeczytaj również:

• Ile trwa regeneracja wątroby i jak ją wspomóc?

• Gdzie boli wątroba i kto zajmuje się leczeniem tego narządu?

Skutki zatrucia alkoholem etylowym

Zatrucie alkoholowe może być przyczyną ostrego zapalenia wątroby, arytmii, a nawet zawału mięśnia sercowego. Będąc pod wpływem alkoholu, musisz się również liczyć ze zwiększonym ryzykiem urazów, związanym m.in. z obecnością zaburzeń równowagi. Wspomnianym już wcześniej, najpoważniejszym skutkiem zatrucia etanolem jest zgon. Jeśli podejrzewasz, że cierpisz na chorobę alkoholową, niezwłocznie zgłoś się do lekarza. Pamiętaj, iż uzależnienie od alkoholu grozi poważnymi powikłaniami, m.in.: chorobami sercowo-naczyniowymi, uszkodzeniem układu nerwowego, zaburzeniami pamięci, marskością wątroby czy rakiem wątrobowokomórkowym.